ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ

Gürsoy, Mehtap

ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ

Mehtap GÜRSOY (Aksaray Üniversitesi, Güzelyurt Meslek Yüksekokulu, Güzelyurt/Aksaray, Türkiye)

Bahçe

5 0

Yıl: 2020 Cilt: 49 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 105 - 111 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-11-2020

ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ

Öz:

Özellikle her yıl hissedilir derecede artan bitkisel yağ açığı; yurt dışından hem bitkisel yağ, hem de yağlı tohum ithali ile karşılanmaktadır. Yağ açığının kapatılabilmesi için mevcut yağlı tohumlu bitkilerin üretiminin artırılması zorunlu hale gelmiştir. Bitkisel üretimi artırmada çeşitli yöntemler uygulanmaktadır. Bunlardan birisi de gübreleme yapmaktır. Ancak genellikle makro besin elementleri gübrelemesi daha çok uygulanmaktadır. Mikro besin elementi gübrelemesi çoğunlukla göz ardı edilmektedir. Bitki gelişiminde ilk gelişme dönemleri olan çimlenme ve fide dönemleri verim üzerinde çok önemlidir. Bitki besin elementlerinin toprakta yeterli miktarda bulunması da bitkilerin çimlenme ve gelişimi için son derece önemlidir. Bu araştırma; farklı mikro besin elementlerinin aspir çeşitlerinin çimlenme ve fide gelişimi üzerine etkisini incelemek amacıyla Aksaray Üniversitesi Güzelyurt Meslek Yüksekokulu Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü uygulama serasında 3 tekerrürlü olarak Tesadüf Parselleri Deneme Desenine göre yürütülmüştür. Aspir diğer yağ bitkilerine göre iklim ve toprak istekleri bakımından daha az seçici olmakla beraber yağ açığımızın kapatılmasında ayçiçeğine alternatif bir bitkidir. Araştırmada materyal olarak 7 aspir çeşidi (Asol, Balcı, Olas, Linas, Göktürk, Hasankendi, Dinçer) ve mikro besin elementlerinin (Fe, Mn, Zn) 3 farklı dozu (kontrol (0), 5, 10 ml/l) kullanılmıştır. Araştırmada fide boyu, bitkide yaprak sayısı, gövde çapı, fide yaş ağırlığı, kök sayısı, kök yaş ağırlığı ve kök uzunluğu özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda en kısa fide boyu 15.87 cm olarak kontrol uygulamasında ve Asol çeşidinde, en uzun ise, 18.48 cm olarak Dinçer çeşidinde saptanmıştır. Kök sayısı özelliğinde ise, en az kök Asol çeşidinde, en fazla ise Linas çeşidinde belirlenmiştir. Çalışma sonucunda 10 ml/l dozunun Dinçer çeşidinde en iyi sonuçları verdiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelime:

DETERMINATION OF EFFECTS OF MICRO ELEMENT FERTILIZATION ON GERMINATION AND SEEDLING PERIOD APPLIED TO SAFFLOWER (Carthamus tinctorius L.) CULTIVARS

Öz:

Vegetable oil deficit, which increases significantly every year, is met by importing both vegetable oil and oilseed from abroad. In order to close this gap, it has become necessary to increase the production of existing oilseed plants. So, the various methods are applied to increase crop production. One of these is fertilization. However, generally macro nutrient fertilization is mostly applied compared to micronutrient fertilization is often overlooked. When we look at the plant development, germination and seedling periods, which are the first development stages, are very important on yield besides the presence of sufficient nutrients in the soil. In order to investigate the effects of different micro nutrients on germination and seedling growth of safflower varieties, this study was carried out according to randomized plot design with 3 replications in Aksaray University, Güzelyurt Vocational School, Department of Plant and Animal Production. Compared to the other oil plants, safflower is less selective in terms of climate and soil requirements; thus, it may be considered as an alternative to the sunflower to fill this-oil gap. In the scope of this study, 7 different safflower varieties (Asol, Balcı, Olas, Linas, Göktürk, Hasankendi, Dinçer) and 3 different doses of micro nutrients (Fe, Mn, Zn) (control (0), 5, 10 ml/l) were carried out. Besides, seedling length, number of leaves per plant, body diameter, seedling age weight, root number, root age weight and root length characteristics were detected. As a result of the research, the shortest seedling length was 15.87 cm in control application and Asol cultivar and the longest was 18.48 cm in Dinçer cultivar. As for the number of roots, the least root was determined in the Asol variety and the highest in Linas variety. At the end of the study, it was observed that 10 ml/l dose gave the best results in Dinçer variety.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Arslan, Y., Katar, D., Güler, S., Subaşı, A.S., Subaşı, İ., Bülbül, A., 2012. Çimlenme ve erken fide gelişimi döneminde aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin tuza toleransının belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 26(2):6-11.
2. Baran, U., 2018. Aspir bitkisinin yerel (Carthamus tinctorius L.) ve atasal (Carthamus oxyacantha M. Bieb) genotiplerinin nikel toleranslarının belirlenmesi ve fitoremediasyonunda kullanılma potansiyellerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Anabilim Dalı, 101s.
3. Başalma, D., 2015. Effects of humic acid on the emergence and seedling growth of safflower varieties (Carthamus tinctorius L.). Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 2(2):152-156.
4. Bayramin, S., 2006. Aspir (Carthamus tinctorius L.), kolza (Brassica napus spp. oleifera L.) tarımı ve ıslahı. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 15(1-2):74-85.
5. Bilen, S., Sezen, Y., 1993. Toprak reaksiyonunun bitki besin elementleri elverişliliği üzerine etkisi. Atatürk Ü. Zir. Fak. Der. 24(2):156-166.
6. Bolat, İ., Kara, Ö., 2017. Bitki besin elementleri: kaynakları, işlevleri, eksik ve fazlalıkları. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 19(1):218-228.
7. Boşgelmez, A., Boşgelmez, İ.İ., Savaşçı, S., Paslı, N., 2001. Ekoloji 2 (toprak). Başkent Klişe Matbaacılık, Kızılay/Ankara.
8. Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve deneme metotları (istatistik metotları 2). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1021, 295s.
9. Gürsoy, M., Erdem, N., 2017. Reactions of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars to salt doses during their germination and seedling growth. International Congress of the New Approaches and Technologies for Sustainable Development, 21-24.09.2017, Isparta, pp:135-142.
10. Gürsoy, M., Başalma, D., Nofouzı, F., 2019. Ankara koşullarında aspire uygulanan farklı azotlu gübre dozlarının verim ve verim öğelerine etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Derg. 23(2):167-177.
11. Geçit, H.H., Emekliler, H.Y., Çiftçi, C.Y., Ünver, S., Şenay, A., 1987. Ekmeklik buğdayda ilk gelişme devresinde kök ve toprak üstü organların durumu. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9.10.1987, Bursa, 91-99.
12. Gezgin, S., Hamurcu, M., 2006. Bitki beslemede besin elementleri arasındaki etkileşimin önemi ve bor ile diğer besin elementleri arasındaki etkileşimler. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20(39):24-31.
13. Gülmezoğlu, N., Aytaç, Z., 2016. Farklı çinko uygulamalarının aspir bitkisinin verimi ve çinko alımı üzerine etkisi. Toprak Su Dergisi 5(2):11-17.
14. Hamurcu, M., Harmankaya, M., Soylu, S., Gökmen, F., Gezgin, S., 2006. Makarnalık buğdayın (Triticum durum L.) bazı besin elementleri kapsamına farklı dozlarda bor ve demir uygulamalarının etkisi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20(38):1-8.
15. Hatipoğlu, H., Arslan, H., Karakuş, M., Köse, A., 2012. Şanlıurfa koşullarında farklı aspir çeşitlerinin (Carthamus tinctorius L.) uygun ekim zamanlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26(1):1-16.
16. Kacar, B., Katkat, V., 2010. Bitki besleme. 5. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti, Kızılay/Ankara.
17. Kaya, M.D., İpek, A., Kolsarıcı, Ö., Okçu, G., 2001. Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de ilk gelişme devresinde kök ve toprak üstü organların durumu. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 10(1-2):35-42.
18. Koç, H., Gümüşçü, G., Üstün, A., Ülker, R., Güneş, A., Kaya, Y., Şahin, M., 2009. Konya şartlarında aspir ekim zamanının belirlenmesi. Türkiye 8. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22.10.2009, Hatay, 103-106.
19. Kolsarıcı, Ö., Kaya, M., D., Day, S., İpek, A., Uranbey, S., 2005. Farklı humik asit dozlarının ayçiçeğinin (Helianthus annuus L.) çıkış ve fide gelişimi üzerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 18(2):151-155.
20. Plaster, E.J., 1992. Soil science and management. 2. Edition, Delmar Publishers Inc., Albany, New York, USA.
21. Saltalı, K., Yıldırım, Ö.F., 2016. Kuru koşullarda çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) yetiştiriciliğinde gidya uygulamasının bazı toprak ve bitki özelliklerine etkisi. KSÜ Doğa Bil. Derg. 19(1):84-90.
22. Saraçoğlu, M., Sürücü, A., Koşar, İ., Taş, M.A., Aydoğdu, M., Kara, H., 2014. Şanlıurfa ili Halfeti ilçesi topraklarının bazı özellikleri ve bitki besin elementi kapsamlarının belirlenmesi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 2(2):38-45.
23. Toprak, T., Tunçtürk, R., 2018. Farklı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin gelişim performansları üzerine tuz stresinin etkisi. Doğu Fen Bilimleri Dergisi/Journal of Natural&Applied Sciences of East 1(1):44-50.
24. Turan, M.A., Katkat, A.V., Özsoy, G., Taban, S., 2010. Bursa ili alüviyal tarım topraklarının verimlilik durumları ve potansiyel beslenme sorunlarının belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 24(1):115-130.
25. Virtanen, E., Haggman, H., Degefu, Y., Valimaa, A., Seppanen, M., 2013. Effects of production history and gibberellic acid on seed potatoes. Journal of Agricultural Science 5(12):148-153.
26. Yıldırım, B., Tunçtürk, M., Dede, Ö., Okut, N., 2005. Aspir (C. tinctorius L.)’de farklı azot ve fosfor dozlarının verim ve kalite üzerine etkileri. Y.Y.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 15(2):113-117.

APA	Gürsoy M (2020). ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. , 105 - 111.
Chicago	Gürsoy Mehtap ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. (2020): 105 - 111.
MLA	Gürsoy Mehtap ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. , 2020, ss.105 - 111.
AMA	Gürsoy M ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. . 2020; 105 - 111.
Vancouver	Gürsoy M ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. . 2020; 105 - 111.
IEEE	Gürsoy M "ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ." , ss.105 - 111, 2020.
ISNAD	Gürsoy, Mehtap. "ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ". (2020), 105-111.

APA	Gürsoy M (2020). ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. Bahçe, 49(1), 105 - 111.
Chicago	Gürsoy Mehtap ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. Bahçe 49, no.1 (2020): 105 - 111.
MLA	Gürsoy Mehtap ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. Bahçe, vol.49, no.1, 2020, ss.105 - 111.
AMA	Gürsoy M ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. Bahçe. 2020; 49(1): 105 - 111.
Vancouver	Gürsoy M ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ. Bahçe. 2020; 49(1): 105 - 111.
IEEE	Gürsoy M "ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ." Bahçe, 49, ss.105 - 111, 2020.
ISNAD	Gürsoy, Mehtap. "ASPİR (Carthamus tinctorius L.) ÇEŞİTLERİNE UYGULANAN MİKRO ELEMENT GÜBRELEMESİNİN ÇİMLENME VE FİDE DÖNEMİNE ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ". Bahçe 49/1 (2020), 105-111.