Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi

Kızıltan, Gül

doi:10.33076/2018.BDD.1170

Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi

Gül KIZILTAN (Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, Türkiye)

Beslenme ve Diyet Dergisi

29 4

Yıl: 2018 Cilt: 46 Sayı: Özel Sayı Sayfa Aralığı: 48 - 56 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33076/2018.BDD.1170 İndeks Tarihi: 21-11-2020

Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi

Öz:

Kronik böbrek yetmezliği, pek çok etiyolojik neden ile ortaya çıkan, nefronların progresif ve geri dönüşümsüz kaybınabağlı glomerüler filtrasyon hızında ilerleyici azalmaya neden olan, kronik, kalıcı, ilerleyici bir durum olarak tanımlanır.Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) de kronik böbrek yetmezliğinin beşinci evresini ifade eder. SDBY’nin tedavisinderenal replasman tedavileri (hemodiyaliz, periton diyalizi, transplantasyon) uygulanmaktadır. Tüm bu tıbbi tedavi süreciiçerisinde bireye özgü planlanan tıbbi beslenme tedavisi, komplikasyonların önlenmesi ve yaşam kalitesinin arttırılmasındabüyük önem taşır. SDBY hastalarında tıbbi beslenme tedavisinin başlıca amacı, hastalığın ilerlemesinin yavaşlatılmasıveya önlenmesi, üremik toksisitenin azaltılması, nefron kaybının oluşturduğu sistemik komplikasyonların ve hastanıniştahının düzeltilmesi, uygun bir beslenmenin sağlanması, malnütrisyonun önlenmesi, sıvı elektrolit dengesizliklerininengellenmesidir. Bu derlemede, güncel bilgiler ışığında SDBY olan hastalarda tıbbi beslenme tedavi yaklaşımı tartışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Medical Nutrition Therapy in End-Stage Renal Failure

Öz:

Chronic renal failure is defined as a chronic, persistent, progressive condition that results from many etiological causes, leading to a progressive reduction in glomerular filtration rate due to the progressive and irreversible loss of nephrons. End stage renal failure (ESRD) refers to the fifth stage of chronic renal failure. Renal replacement therapies (hemodialysis, peritoneal dialysis, transplantation) are used in the treatment of ESRD. During these medical treatment processes, the individualized medical nutrition therapy planning is very important for the prevention of complications and improving the quality of life. The main aim of medical nutritional therapy in ESRD patients is to slow or prevent disease progression, to reduce uremic toxicity, to improve systemic complications caused by nephron loss and to improve patient appetite, to provide optimal nutrition, to prevent malnutrition, to prevent liquid electrolyte imbalances. In this review, medical nutrition therapy approach is discussed in patients with ESRD with current literature information.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Tokgöz, B. Kronik böbrek yetmezliğinde etiyoloji. Turkiye Klinikleri J Int Med Sci 2005;1(21):9-10.
2. T.C Sağlık Bakanlığı. Türkiye Böbrek Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı (2014-2017). Erişim: http://www. tsn.org.tr/pdf/Turkiye_Bobrek_Hastaliklari_Onleme_ve_ Kontrol_Programi.pdf Erişim tarihi: 27.05.2016.
3. Süleymanlar G, Utaş C, Arınsoy T, Ateş K, Altun B, Altıparmak MR, et al. A population based survey of chronic renal disease in Turkey – The CREDIT study. Nephrol Dial Transplant 2011;26:1862-71.
4. National Kidney Foundation. K/DOQI Clinical Practice Guidelines For Chronic Kidney Disease: evaluation, classification and stratification. Am J Kidney Dis 2002;39(2 Suppl 1):1-266.
5. Mahon A, Jenkins K. Chronic Kidney Disease Interest Group (Evre-1-3), EDTNA/ERCA, European Dialysis and Transplant Nurses Association/European Renal Care Association; İsviçre, 2007. p. 36-7.
6. Arık N, Ateş K, Süleymanlar G, Tonbul HZ, Türk S, Yıldız A. Hekimler İçin Hemodiyaliz Kaynak Kitabı. Ankara: Güneş Tıp Kitapevleri; 2009.
7. Akpolat T, Utaş C, Süleymanlar G. Nefroloji El Kitabı. 4. Baskı, İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri; 2007.
8. Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Registry Raporları. Türk Nefroloji Derneği (TND)Yayınları. Erişim: http://www. tsn.org.tr/. Erişim tarihi: 27.01.2019.
9. Tanrıverdi MH, Karadağ A, Hatipoğlu EŞ. Kronik böbrek yetmezliği. Konuralp Tıp Dergisi 2010;2(2):27-32.
10. Özbaş N, Alibaz-Öner F, Altunoglu E. Kronik renal yetersizlikte etiyoloji ve yatış nedenlerinin irdelenmesi. İstanbul Tıp Dergisi 2006;4:20-22.
11. Pupim LB, İkizler TA. Uremic malnutrition: new insights into an old problem. Semin Dial 2003;16(3):224-32.
12. Daugirdas JT, Ing TS. Diyaliz El Kitabı. 2. Baskı. Ankara: Nobel Tıp Kitapevleri; 1997.
13. Kopple J. K/DOQI clinical practice guidelines for nutrition for chronic dialysis patients. Am J Kidney Dis 2001;37(1):66-70.
14. Fouque D, Vennegoor M, Wee PT. EBPG Guideline on Nutrition. Nephrol Dial Transplant 2007;22(Suppl 2):45- 87.
15. Cano NJM, Aparicio M, Brunori G, Carrero JJ. ESPEN Guidelines for adult parenteral nutrition. Clin Nutr 2009;28: 359479.
16. Bergstrom J. Nutritional requirements of hemodialysis patients. In: Mitch W, Klahr S, editors. Nutrition and Kidney. 2nd ed. USA: Little, Brown and Company; 1993. p. 263-93.
17. Kopple JD. The national kidney foundation K/DOQI clinical practice guidelines for nutrition in chronic renal failure. Am J Kidney Dis 2002;40(1):68-73.
18. Cano N, Fiaccadori E, Tesinsky P, Toigi G, Drumbl W. ESPEN guidelines on enteral nutrition: Adult renal failure. Clin Nutr 2006;25: 295-310.
19. Ko GJ, Obi Y, Tortorici AY, Kalantar-Zadeh K. Dietary protein intake and chronic kidney disease. Curr Opin Clin Nutr Metab Care 2017;20(1):77-85.
20. Bellinghieri G, Santoro D, Calvani M, Mallamace A, Savica V. Carnitine and hemodialysis. Am J Kidney Dis 2003;41(3Suppl1):116-22.
21. Helal I, Smaoui W, Hamida FB, Ouniss M, Aderrahim E, Hedri H, et al. Cardiovascular risk factors in hemodialysis and peritoneal dialysis patients. Saudi J Kidney Dis Transpl 2010;21(1):59-62.
22. Kasiske B, Wheeler D. KDIGO 2012 clinical practice guideline for the evaluation and management of chronic kidney disease. Kidney International Supplement 2013;3:1-150.
23. Kaymak AD. Hemodiyaliz Hastalarının Yaşam Kalitesi ve Beslenme Durumlarının Değerlendirilmesi. T.C. Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği, Yüksek Lisans Tezi, Edirne, 2012.
24. Jain N, Reilly RF. Effects of dietary interventions on incidence and progression of CKD. Nat Rev Nephrol 2014;10(12):712-24.
25. Maduell F, Navarro V. Dietary salt intake and blood pressure control in haemodialysis patients. Nephrol Dial Transplant 2000;15:2063.
26. Mailloux LU. The overlooked role of salt restriction in dialysis patients. Semin Dial 2000;13:150-1.
27. Choi HY, Ha KS. Potassium balances in maintenance hemodialysis. Electrolyte Blood Press 2013;11(1):9-16.
28. Yu HL, Lu XH, Su CY, Tang W, Wang T. Potassium metabolism in continuous ambulatory peritoneal dialysis patients. Ren Fail 2014;36(5):748-54.
29. Karadakovan A, Kaymakçı Ş. Üriner sistem hastalıkları. Karadakovan A, Eti Aslan F, editör. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. Geliştirilmiş 3. Baskı. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; 2014. s. 859-916.
30. Goodman WG. Calcium and phosphorus metabolism in patients who have chronic kidney disease. Med Clin North Am 2005;89(3):631-47.
31. Tomasello S. Secondary hyperparathyroidism and chronic kidney disease. Diabetes Spectrum 2008;21(1):19-25.
32. Isakova T, Gutiérrez OM, Chang Y, Shah A, Tamez H, Smith K, et al. Phosphorus binders and survival on hemodialysis. J Am Soc Nephrol 2009;20(2):388-96.
33. Martín-del-Campo F, Batis–Ruvalcaba C, González– Espinoza L, Rojas Campos E, Angel JR, Ruiz N, et al. Dietary micronutrient ıntake in peritoneal dialysis patients: relationship with nutrition and ınflammation status. Perit Dial Int 2012;32(2): 183-91.
34. Komaba H, Tanaka M, Fukagawa M. Treatment of chronic kidney disease-mineral and bone disorder (CKD-MBD). Inter Med 2008; 47: 989-94.
35. Yıldız E. T.C. Sağlık Bakanlığı. Kronik böbrek yetmezliği ve beslenme. Ankara: Klasmat Matbaacılık; 2008. s. 1-16.
36. Kaçar G. Kronik Böbrek Yetmezliği ve Bakım. In: Durna Z, editör. Kronik Hastalıklar ve Bakım. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012. s. 381-96.
37. Toussaint N, Cooney P, Kerr PG. Review of dialysate calcium concentration in hemodialysis. Hemodial Int 2006;10:326-37.
38. Kalantar-Zadeh K, Kopple JD. Trace elements and vitamins in maintenance dialysis patients. Adv Chronic Kidney Dis 2003;10(3):170-82.
39. Locatelli F, Fouque D, Heimburger O. Nutritional status in dialysis patients: a European consensus. Nephrol Dial Transplant 2002;17(4):563-72.
40. Ono K. Hypervitaminosis A toxicity in regular hemodialysis patients. Trans Am Soc Artif Intern Organs 1984;30:40-43.
41. Singh AK, Milford E, Fishbane S, Keithi Reddy SR. Managing anemia in dialysis patients: hemoglobin cycling and overshoot. Kidney Int 2008;74:679-83.
42. Gülseven B, Oğuz S. Kronik durumlar. In: Karadakovan A, Eti Aslan F, editör. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım.2. Baskı. Adana: Nobel Kitapevi; 2011. s. 105-17.
43. Chilcot J, Wellsted D, Farrington K. Illness representations are associated with fluid nonadherence among hemodialysis patients. J Psychosom Res 2010;68:203–12.
44. Ahrari S, Moshki M, Bahrami M. The relationship between social support and adherence of dietary and fluids restrictions among hemodialysis patients in Iran. J Caring Sci 2014;3(1):11-9.
45. Scian B, Mariano J, Maluf J. Identification of biomarkers to assess organ quality and predict posttransplantation outcomes. Transplantation 2012;94(8):851-8.
46. Chan M, Chadban S. Nutritional management of kidney transplant recipients. Nutritional Management of Renal Disease 2013;2(1):563-80.
47. Martins R, Pecoits F, Riella MC. Nutrition for the post–renal transplant recipients. Transplant Proc. 2004;36(6):1650-4.
48. Nolte Fong JV, Moore LW. Nutrition trends in kidney transplant recipients: the ımportance of dietary monitoring and need for evidence-based recommendations. Front Med 2018;5: 302 doi: 10.3389/ fmed.2018.00302.

APA	Kızıltan G (2018). Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. , 48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
Chicago	Kızıltan Gül Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. (2018): 48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
MLA	Kızıltan Gül Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. , 2018, ss.48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
AMA	Kızıltan G Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. . 2018; 48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
Vancouver	Kızıltan G Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. . 2018; 48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
IEEE	Kızıltan G "Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi." , ss.48 - 56, 2018. 10.33076/2018.BDD.1170
ISNAD	Kızıltan, Gül. "Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi". (2018), 48-56. https://doi.org/10.33076/2018.BDD.1170

APA	Kızıltan G (2018). Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 46(Özel Sayı), 48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
Chicago	Kızıltan Gül Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. Beslenme ve Diyet Dergisi 46, no.Özel Sayı (2018): 48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
MLA	Kızıltan Gül Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, vol.46, no.Özel Sayı, 2018, ss.48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
AMA	Kızıltan G Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2018; 46(Özel Sayı): 48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
Vancouver	Kızıltan G Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2018; 46(Özel Sayı): 48 - 56. 10.33076/2018.BDD.1170
IEEE	Kızıltan G "Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi." Beslenme ve Diyet Dergisi, 46, ss.48 - 56, 2018. 10.33076/2018.BDD.1170
ISNAD	Kızıltan, Gül. "Son Dönem Böbrek Yetmezliğinde Tıbbi Beslenme Tedavisi". Beslenme ve Diyet Dergisi 46/Özel Sayı (2018), 48-56. https://doi.org/10.33076/2018.BDD.1170