Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği
Yıl: 2020 Cilt: 30 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 72 - 83 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5222/terh.2020.26566 İndeks Tarihi: 22-11-2020
Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği
Öz: Amaç: Kilolu ve obez çocukların yaşam stili davranışlarının saptanması amacıyla “Yaşam Stili Davranışları KontrolListesi” Türkçe formun geçerlik ve güvenilirliğini test etmek amaçlanmıştır.Yöntem: Metodolojik araştırma, klinik ve sahada araştırmaya katılmaya gönüllü 342 çocuklar ve ebeveynleri ileyürütüldü. West ve Sanders (2005) tarafından likert tipte geliştirilen 25 madde ve dört faktörlü yapıda (aşırı yeme,fiziksel aktivite, duygusal çatışmalar, yemeye karşı isteksizlik) olan özgün formun iç tutarlığı sorun ve güven ölçeğiiçin 0,92 idi. Problem ölçeği 7’li likert türde yanıtlanmakta; güven ölçeği 1-10 arasında puanlanmaktadır. Verilerinanalizinde tanımlayıcı istatistikler, test-tekrar test, kapsam geçerlik indeksi, madde korelasyonu, Cronbach alfa veaçımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulandı.Bulgular: Sorun ve güven ölçeği puan ortalaması sırasıyla 62,98±22,16 (dağılım, 25-167 puan), 188,28±47,70(dağılım, 25-280 puan) idi. BKİ ortalaması çocuklarda 21,26±4,21 ve ebeveynlerde 26,18±4,47 idi. Altı faktörlü yapıelde edildi. Yiyeceğe karşı isteksizlik/yakınma, fazla yeme, duygusal çatışmalar, gizleme/saklama, aşırı yeme ve TVizleme, fiziksel aktivite. Problem ölçeği için χ2/sd (3,8), RMSEA (0,082), CFI (0,95), NNFI (0,90); güven ölçeği için χ2/sd (3,50), RMSEA (0,102), CFI (0,95), ve NNFI (0,93) olarak kabul edilebilir veya iyi uyumu göstermektedir. İç tutarlılık alfa katsayısı sorun ve güven ölçeği için sırasıyla 0,86 ve 0,92 olarak saptandı. Sorun (r=0,97) ve güven ölçeğiiçin (r=0,92) test-tekrar test korelasyonu yüksek olarak saptandı.Sonuç: Türkçe yaşam stili davranışları kontrol listesi kilolu ve obez çocukların yaşam biçimlerini tanımlamak içinkullanılabilecek güvenilir ve geçerli bir araç olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelime: The Validity and Reliability of Turkish Version of the Lifestyle Behavior Checklist Related With Childhood Obesity
Öz: Objective: This research aims to evaluate the validity and reliability of the Turkish version of “lifestyle behaviours checklist” which was formulated life style behaviours of overweight and obese children. Method: The methodological research was conducted with 342 children and their parents who volunteered to participate in the clinical and field research. The original 25-item form developed by West and Sanders (2010), is a four-factor Likert-type scale (overeating, physical activity, emotional conflicts, reluctance to eat) had internal consistency of 0.92 and confidence scale score of 0.92. The problem scale is a 7-item Likert-type scale responds to the likert type with 7, and its confidence scale is scords between 1 and 10 points. Descriptive statistics, test-retest, content validity index, item correlation, Cronbach alpha and exploratory and confirmatory factor analysis were used in the analysis of the data. Results: The mean scores of the problem and confidence scales were 62.98±22.16 (range, 25-167 points), and 188.28±47.70 (range, 25-280 points) points, respectively. The mean BMI values of children, and parents were 21.26±4.21kg/m2 and 26.18±4.47 kg/m2 , respectively.A six-factor structure was obtained: misbehavior in relation to food,reluctance/complaint against food, overeating, emotional correlates related to being overweight, hiding/concealing, overeating and watching TV, physical activity. According to confirmatory factor analysis, for the problem scale χ2 /sd (3.8), RMSEA (0.082), CFI (0.95), NNFI (0.90); For the confidence scale, χ2 /sd (3.50), RMSEA (0.102), CFI (0.95), and NNFI (0.93) were acceptable or show good fit. The internal consistency alpha coefficient was 0.86 and 0.92, for the problem and confidence scales, respectively, Test-retest correlation was found to be high for the problem (r=0.97) and the confidence scales (r=0.92). Conclusion: The Turkish lifestyle behavior checklist has been found to be reliable and valid tool that can be used to describe the lifestyle of overweight and obese children.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. von Mutius E, Schwartz J, Neas LM, Dockery D, Weiss ST. Relation of body mass index to asthma and atopy in children: The national health and nutrition examination study III. Thorax. 2001;56(11):835-8. [CrossRef]
- 2. World Health Organization (WHO). Obesity: Preventing and Managing the Global Epidemic: Report of A WHO Consultation. WHO Technical Report Series No. 894, WHO: Switzerland; 2000.
- 3. Behrman RE, Kliegman R, Jenson HB. Overweight and obesity, 21st edition, Nelson textbook of pediatrics. Elseiver:USA; 2010.
- 4. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması: Beslenme durumu ve alışkanlıklarının değerlendirilmesi sonuç raporu 2010. Yayın No: SB-SAG-2014/02; Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü:Ankara; 2014. Available from: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/saglikli-beslenme-hareketli-hayat-db/Yayinlar/kitaplar/ diger-kitaplar/TBSA-Beslenme-Yayini.pdf
- 5. Türkiye çocukluk çağı (ilkokul 2. sınıf öğrencileri) şişmanlık araştırması - COSI-TUR 2016. Yayın No: 1080, Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi; Ankara 2017.
- 6. OECD. Obesity update 2017. Organisation for Economic Co-operation and Development. Available from: http://www. oecd.org/els/health-systems/Obesity-Update-2017.pdf
- 7. Kumar S, Kelly AS. Review of childhood obesity: From epidemiology, etiology, and comorbidities to clinical assessment and treatment. Mayo Clin Proc. 2017;92(2):251-65. [CrossRef]
- 8. Oude Luttikhuis H, Baur L, Jansen H, Shrewsbury VA, O’Malley C, Stolk RP, et al. WITHDRAWN: Interventions for treating obesity in children. Cochrane Database Syst Rev. 2019;3:CD001872. [CrossRef]
- 9. West F, Sanders MR. Lifestyle behaviour checklist. Parenting & family support centre. Australia: University of Queensland Press; 2005.
- 10. West F, Morawska A, Joughin K. The lifestyle behaviour checklist: evaluation of the factor structure. Child Care Health Dev. 2010;36(4):508-15. [CrossRef]
- 11. Ek A, Sorjonen K, Nyman J, Marcus C, Nowicka P. Child behaviors associated with childhood obesity and parents’ selfefficacy to handle them: Confirmatory factor analysis of the Lifestyle Behavior Checklist. Int J Behav Nutr Phys Act. 2015;12:36. [CrossRef]
- 12. Gerards SM, Hummel K, Dagnelie PC, de Vries NK, Kremers SP. Parental self-efficacy in childhood overweight: validation of the Lifestyle Behavior Checklist in the Netherlands. Int J Behav Nutr Phys Act. 2013;10:7. [CrossRef]
- 13. Polit DF. Statistics and data analysis for nursing research. Pearson New International Edition: Do I Really Need This Stuff? 2nd ed. USA: Pearson; 2014.
- 14. Akgul A. Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri SPSS uygulamaları. 1. baskı. Ankara: Emek Ofset; 2005.
- 15. Yurdugül H. Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. Available from: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~yurdugul/3/indir/ PamukkaleBildiri.pdf. 16. Aksayan S, Gözüm S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber. HEMAR-G 2002;4:9-14.
- 17. Neyzi O, Günöz H, Furman A, Bundak R, Gökçay G, Darendeliler F. Türk çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2008;51(1):1-14.
- 18. Özcebe H, Ulukol B, Mollahaliloğlu S, Yardım N, Karaman F. Sağlık bakanlığı sağlık hizmetlerinde okul sağlığı kitabı. Yayın no:719. Ankara:SB, RSHMB, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü;2008. Available from: https://sbu.saglik.gov.tr/ Ekutuphane/kitaplar/okulsagligi.pdf
- 19. World Health Organization (WHO). Joint WHO/FAO expert consultation on diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. Recommendations for preventing excess weight gain and obesity. 2003; Geneva, Switzerland. pp. 61-70. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/ handle/10665/42665/WHO_TRS_916.pdf;jsessionid=6FD5F 2E13EF21CE4B98BE2F06A8BD856?sequence=1
- 20. Leech LN, Barrett CK, Morgan AG, editors. SPSS for intermediate statistics use and interpretation. 3th ed. New York: Lawrence Erlbaum Associates; 2008.
- 21. Jöreskog KG, Olsson UH, Wallentin FY. Multivariate analysis with LISREL. Springer series in statistics. 1st ed. Switzerland: Springer; 2016. [CrossRef]
- 22. Dixon JK. Explanatory factor analysis. In: Munro BH, editor. Munro’s Statistical methods for health care research. 7th ed. Brantford, Ontario: W. Ross MacDonald School Resource Services Library; 2015. p. 371-98.
- 23. Aroian KJ, Norris AE. Structural equation modeling. In: Plichta SB, Kelvin EA, Munro BH, editor. Munro’s Statistical methods for health care research. 7th ed. Brantford, Ontario: W. Ross MacDonald School Resource Services Library; 2015. p. 419-44.
- 24. Hall DA, Zaragoza Domingo S, Hamdache LZ, Manchaiah V, Thammaiah S, Evans C, et al. A good practice guide for translating and adapting hearing-related questionnaires for different languages and cultures, International Journal of Audiology. 2018;57(3):161-75. [CrossRef]
- 25. Davis LL. Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nurs Res. 1992;5:194-7. [CrossRef]
- 26. Ek A, Sorjonen K, Eli K, Lindberg L, Nyman J, Marcus C et al. Associations between parental concerns about preschoolers’ weight and eating and parental feeding practices: Results from analyses of the child eating behavior questionnaire, the child feeding questionnaire, and the lifestyle behavior checklist. PLoS One. 2016;11(1):e0147257. [CrossRef]
- 27. Özdamar K. Paket programlar ile istatiksel veri analizi. Eskisehir: Nisan kitabevi; 2013.
- 28. Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için çok değişkenli SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi; 2012.
- 29. Şimşek ÖF. Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Ekinox, 2007.
- 30. Doanne DP, Seward LE. Measuring skewness. J Statistics Educ. 2011;19(2):1-18. [CrossRef]
- 31. Razali NM, Wah YB. Power comparisons of Shapiro-wilk, kolmogrow smirnow Liliefors and Anderson-Darling tests. J statistical Modeling Analytics. 2011;2(1):21-33.
- 32. Irmak H, Kesici C, Kahraman N. Türkiye’de okul çağı (6-10 yaş grubu) çocuklarında büyümenin izlenmesi (TOÇBİ) projesi araştırma raporu. Yayın No:834, Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü: Ankara; 2011.
- 33. Budak, C. Ortaokul öğrencilerinde internet bağımlılığı, obezite prevalansı ve fiziksel aktivite katılım düzeylerinin incelenmesi [master’s thesis]. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2016.
| APA | Uluk N, YILDIRIM J (2020). Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. , 72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| Chicago | Uluk Neslihan,YILDIRIM Julide Gulizar Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. (2020): 72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| MLA | Uluk Neslihan,YILDIRIM Julide Gulizar Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. , 2020, ss.72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| AMA | Uluk N,YILDIRIM J Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. . 2020; 72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| Vancouver | Uluk N,YILDIRIM J Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. . 2020; 72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| IEEE | Uluk N,YILDIRIM J "Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği." , ss.72 - 83, 2020. 10.5222/terh.2020.26566 |
| ISNAD | Uluk, Neslihan - YILDIRIM, Julide Gulizar. "Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği". (2020), 72-83. https://doi.org/10.5222/terh.2020.26566 |
| APA | Uluk N, YILDIRIM J (2020). Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi, 30(1), 72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| Chicago | Uluk Neslihan,YILDIRIM Julide Gulizar Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi 30, no.1 (2020): 72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| MLA | Uluk Neslihan,YILDIRIM Julide Gulizar Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi, vol.30, no.1, 2020, ss.72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| AMA | Uluk N,YILDIRIM J Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi. 2020; 30(1): 72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| Vancouver | Uluk N,YILDIRIM J Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi. 2020; 30(1): 72 - 83. 10.5222/terh.2020.26566 |
| IEEE | Uluk N,YILDIRIM J "Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği." İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi, 30, ss.72 - 83, 2020. 10.5222/terh.2020.26566 |
| ISNAD | Uluk, Neslihan - YILDIRIM, Julide Gulizar. "Çocukluk Çağı Obezitesine Yönelik Yaşam Stili Davranışları Kontrol Listesi Türkçe Formun Geçerlik ve Güvenilirliği". İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi 30/1 (2020), 72-83. https://doi.org/10.5222/terh.2020.26566 |
