OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Ucuzsatar, Nil; BAŞ, Bayram

OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Bayram BAŞ, (Yıldız Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Nil UCUZSATAR (Yıldız Teknik Üniversitesi, Eğitim Fakültesi , Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

4 2

Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 336 - 353 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-11-2020

OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz:

Bu araştırmada okul öncesi dönem çocukları için hazırlanmış kitaplardakikişileştirilmiş hayvan karakterlerin hangi yollarla geliştirildiğini ve bukarakterlerin karakter özelliklerini tespit etmek amaçlanmıştır.Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ile yürütülen araştırma, içiçe geçmiş tek durum deseni ile yapılandırılmıştır. Araştırmada incelemenesnesi olarak ölçüt örnekleme yoluyla seçilmiş, okul öncesi döneme hitapeden, Tamamı kişileştirilmiş hayvan karakterli, yerli yazarlarca kalemealınmış 33 adet çocuk kitabı kullanılmıştır.Araştırmadaki çocuk kitapları doküman olarak kabul edilmiş ve analizsüreci doküman incelemesi ile yürütülmüştür. Lukens‟in (2007) ve Sever‟in(2010) belirlediği ölçütler dikkate alınarak alan uzmanlarının görüşleridoğrultusunda bir form geliştirilmiş ve 33 kitapta yer alan tüm kişileştirilmişhayvan karakterler, özellikleri ve geliştirilme yolları doğrultusunda içerikanalizine tabi tutulmuştur. İçerik analizi ile kategorilendirilen veriler betimselanaliz ile yorumlanmıştır.Araştırmanın sonucunda kişileştirilmiş hayvan karakterleringeliştirilmesinde en çok konuşmalar yoluyla geliştirmeye başvurulduğu,kitaplardaki baş kişilerin daha çok açık ve devingen, yan kişilerinse kapalı vedurağan özellik gösterdikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

AN INVESTIGATION ON THE DEVELOPMENT OF ANIMAL CHARACTERS IN PRESCHOOL CHILDREN'S BOOKS

Öz:

In this study, it is aimed to determine how personalized animal characters in children‟s literature in preschool children and character traits are developed. This study was carried out with the case study and was structured with embedded single case study. The research objects of the study consist of 33children‟s books which include personalized animal characters, which were written by native authors in the narrative genre for pre-school period selected by criterion sampling The children's books in the study were accepted as documents and the analysis process was carried out with document analysis. Taking the indicators determined by Sever (2010) and Lukens (2007) into consideration, in accordance with the opinions of field experts, a form was developed. Later, all the personalized animal characters included in research objects were subjected to content analysis in accordance with their characteristics and development ways. The data categorized by content analysis were interpreted by descriptive analysis. The findings of the study show that the animal characters examined were mostly developed through speech, main characters were more open and dynamic, and the side characters were closed and static.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aktaş, Ş. ve Gündüz, O. (2010). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Akçağ Yayınları.
Arıcı, A. F. (2006). Çocuk edebiyatı ve kültürü. Ankara: Pegem Akademi.
Aslan, C. (2013). Çocuk edebiyatı yapıtlarının temel işlevleri. Eğitimci Öğretmen Dergisi, 17, 6-9.
Aykaç, M. (2011). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatı metinleriyle kurgulanan yaratıcı drama etkinliklerinin anlatma becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aytaş, G. (2003). Okuma gelişiminde çocuk edebiyatının rolü. Türklük Bilimi Araştırmaları, 8, 155-160.
Baş, B. (2015). Türkçe öğretimi açısından çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Brett, B. M. (1981). A study of the critism of children’s literature 1969-1979. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ohio: Graduate School of The Ohio State University.
Çakır, P. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi. Turkish Studies. 8(1), 1171-1180.
Çer, E. (2016). 0-6 yaş çocuk kitaplarında çocuk gerçekliği ve çocuğa görelik. Ankara: Eğiten Kitap.
Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş çocuk yazını. Ankara: Tudem Yayıncılık.
Donovan, J. (2011). Aestheticizing animal cruelty. College Literature, 38(4), 202-217.
Elkind, D. (2009). The child’s reality: Three developmental themes. London: Psychology Press.
Gamble, N., Yates, S. (2002). Exploring children’s literature. London: Paul Chapman Publishing.
Güldenoğlu, B. N. D. (2017). Çocuk edebiyatı kitaplarındaki yetişkin ve çocuk karakterlerin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 14(4), 4768-4780
Harvey, B. S. (1993). Children’s use of fiction and nonfiction literature in a kindergarten classroom. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ohio: Graduate School of The Ohio State University.
İnan, M. R. (1983). Dünyada çocuk yılı ve eğitimde çocuğa görelik. Eğitim ve Bilim, 8(45), 28- 32.
Karagöz, B. (2018). Resimli çocuk kitaplarında gözden kaçan bir alan: ileti sorunsalı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68): 1765-1787.
Karagül, S. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan öykü metinlerindeki karakter geliştirme yollarının incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 6(2), 293- 303.
Karagül, S. ve Samur, A. Ö. (2017). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerdeki karakter özelliklerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 336-352.
Karatay, H. (2016). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. (s. 81-129). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı. (ed. Tacettin Şimşek). Ankara: Grafiker Yayınları.
Karayel, Ö. F. (2018). Çetin Öner’in çocuk romanlarında kullanılan karakter geliştirme yöntemleri üzerine bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kiefer, B. Z. ve Tyson, C. A. (2010). Charlotte Hack’s children’s literature: A brief guide. New York: McGraw-Hill.
Kleman, H. M. (2013). Developing fictions: Childhood, children’s books and the novel. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yale: The Graduate School of Yale University.
Lukens, R. J. (2007). A critical handbook of children’s literature. 8 th ed. USA: Allyn & Bacon, Incorporated.
Martin, P. (2004). Characterisation in the novel: an aesthetic of the uncanny. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dublin: Dublin City University School of Communications.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Saltık O. (2012). Portakal adlı yapıtın tanıklığında çocuk edebiyatında karakterlerin geliştirilmesi üzerine bir inceleme. III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Seger, L. (1990). Creating unforgettable characters: A practical guide to character development in films, tv series, advertisements, novels & short stories. New York: Henry Holt & Company Inc.
Sever, S. (2010). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Tudem Yayıncılık.
Storm, G. E. (1945). Areas of children‟s literature. The Elementary School Journal, 45 (9), 503- 511.
Şimşek, T. ve Yakar, Y. M. (2016) Çocuk ve edebiyat. (s. 13-44). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı. (ed. Tacettin Şimşek). Ankara: Grafiker Yayınları.
Şirin, M. R. (2007). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış. Ankara: Kök Yayıncılık.
Tekin, M. (2017). Roman sanatı 1: romanın unsurları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Temple, C. A., Martinez M. ve Yokota J. (2015). Children’s books in children’s hands. London: Pearson Education.
Thacker, D. C. ve Webb, J. (2002). Introducing children’s literature: from romanticism to postmodernism. London: Routledge
Türk Dil Kurumu. (2009). Büyük sözlük. Ankara.
Ungan, S. (2006). Fabl türünün çocuk edebiyatındaki yeri ve günümüzde bu türden yararlanma olanakları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 105-114.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, O. (2016a). Çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikler. (s. 61-108). Okul öncesinde çocuk edebiyatı ve medya. (ed. Tacettin Şimşek). Ankara: Grafiker Yayınları.
Yılmaz, O. (2016b). Kurgusal nitelikli çocuk kitapları ve karakter eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(3), 311-325.
Yükçü, B. Ş., Tok, A. İ. ve Kangal, S. B. (2019). Çocuk edebiyatının geldiği son nokta: Okul öncesi dönem resimli e-kitaplara gelişimsel bir bakış. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(1), 139-164.

APA	BAŞ B, Ucuzsatar N (2020). OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 336 - 353.
Chicago	BAŞ Bayram,Ucuzsatar Nil OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. (2020): 336 - 353.
MLA	BAŞ Bayram,Ucuzsatar Nil OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 2020, ss.336 - 353.
AMA	BAŞ B,Ucuzsatar N OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2020; 336 - 353.
Vancouver	BAŞ B,Ucuzsatar N OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2020; 336 - 353.
IEEE	BAŞ B,Ucuzsatar N "OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ." , ss.336 - 353, 2020.
ISNAD	BAŞ, Bayram - Ucuzsatar, Nil. "OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ". (2020), 336-353.

APA	BAŞ B, Ucuzsatar N (2020). OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(1), 336 - 353.
Chicago	BAŞ Bayram,Ucuzsatar Nil OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 9, no.1 (2020): 336 - 353.
MLA	BAŞ Bayram,Ucuzsatar Nil OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.9, no.1, 2020, ss.336 - 353.
AMA	BAŞ B,Ucuzsatar N OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2020; 9(1): 336 - 353.
Vancouver	BAŞ B,Ucuzsatar N OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2020; 9(1): 336 - 353.
IEEE	BAŞ B,Ucuzsatar N "OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9, ss.336 - 353, 2020.
ISNAD	BAŞ, Bayram - Ucuzsatar, Nil. "OKUL ÖNCESİ ÇOCUK KİTAPLARINDAKİ HAYVAN KARAKTERLERİN GELİŞTİRİLME YOLLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 9/1 (2020), 336-353.