KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Yıl: 2020 Cilt: 16 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 310 - 325 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17130/ijmeb.756928 İndeks Tarihi: 23-11-2020
KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Öz: Nargile kullanımı 1990’lı yıllarda önce Orta Doğu ve Doğu Akdeniz’de tekrar ortaya çıkıp, AvrupaABD ve Türkiye’de çok yüksek bir yayılış eğilimi göstermektedir. Bu çalışmada nargile kullanımınıngençlerin biyopsikososyal sağlığına zarar verebileceği, bağımlılık oluşturabileceği gerçeğinden hareketle,mevcut durum ve önerilerle bir politika önerisi sunulmaktadır. Çalışma ile nargile kullanımı hakkındagüncel bilgileri toparlamak, bilimsel araştırmalara rehberlik etmek ve kamu politikasını teşvik etmekamacıyla kapsamlı bir inceleme yapmak amaçlanmıştır. Dünyada nargile kullanımının hızlı yayılımıözetlenmekte, nargilenin kadınlar ve gençler arasında ve özellikle üniversite çevrelerinde bu kadar hızlıyayılmasının toplumsal sebepleri gözden geçirilmektedir. Nargilenin ve sunumunun yapıldığı işletmelerinoluşturduğu sağlık sorunları tartışılmaktadır. Nargileye erişimde, sağlık uyarı etiketlemesinde, internettensatışlar ile reklam ve promosyonlardaki kuralsızlık ve denetim eksiklikleri incelenmektedir. Bu sorunlarakarşı dünyada geliştirilen yasal ve düzenleyici işlemler ile Türkiye’de uygulanabilecek kamu politikalarıtartışılmaktadır.
Anahtar Kelime: AN EVALUATION ON HOOKAH SMOKING IN THE CONTEXT OF THE PUBLIC POLICY
Öz: Hookah smoking has launched again in the Middle East and the Eastern Mediterranean in the 1990s, shown very high tendency to spread in Europe, the US and Turkey. In this study, based on the fact that the hookah smoking can harm the biopsychosocial health of young people and create addiction and as result a policy proposal is presented with current status and suggestions. The aim of the study is to carry out a comprehensive examination to gather up-to-date knowledge about hookah use, to guide scientific research, and to promote public policy. Rapid spread of hookah smoking in the world is summarized and are reviewed regarding the social causes of hookah spreading so quickly among women and young people, and especially in university environments. The health problems caused by the hookah and the hookah venues are discussed. In accessing hookahs, health warning labeling, internet sales, and advertising and promotions, uncertainty and control deficiencies are examined. The legislative and regulatory actions which developed in the World against the problemsof hookah smoking are discussed to be implemented as public policies in Turkey.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akl, E. A., Ward, K. D., Bteddini, D., Khaliel, R., Alexander, A. C., Lotfi, T., Alaouie, H., & Afifi, R. A. (2015). The allure of the waterpipe: A narrative review of factors affecting the epidemic rise in waterpipe smoking among young persons globally. Tob Control, 24, 13-21.
- Aktaş, A., Hıdıroğlu, S., & Karavuş, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin nargile içme konusundaki bilgi, tutum ve davranışları. Fırat Tıp Dergisi, 23 (2), 68-72.
- Ashurst, J., Urquhart, M., & Cook, M. (2012). Carbon monoxide poisoning secondary to hookah smoking. J Am Osteopath Assoc, 112 (10), 686-688.
- Asma, S., Gereklioğlu, Ç., Korur, A., Kurtaran, H., & Solmaz, S. (2016). Nargile kullanımı: Gençler için sinsi tehdit. Tjfm ve Pc, 10 (2), 91-95.
- Audrain-McGovern J., & Benowitz, N. L. (2010). Cigarette smoking, nicotine, and body weight. Clin Pharmacol Ther, 2011; 90(1), 164–168.
- Bowman, J. (2009). Time to smell the sweet smoke: Fantasy themes and rhetorical vision in nargile cafe´cultures. The Journal of Popular Culture, 42(3), 442-457.
- Bhatnagar, A., Maziak, W., Eissenberg, T., Ward, K. D., Thurston, G., King, B. A., Sutfin E. L., Cobb, C.O., Griffiths, M., Goldstein, L. B., & Rezk-Hanna, M. (2019). Water pipe (hookah) smoking and cardiovascular disease risk: A scientific statement from the american heart association. Circulation, 139 (19), 917-936).
- Braun, R. E., Glassman, T., Wohlwend, J., Whewell, A., & Reindl, D. M. (2012). Hookah use among college students from a Midwest University. J Community Health, 37, 294-298.
- Çağlak, U. Boş zaman alışkanlıklarında nostaljik bir trend: Yeni nargile kültürü ve nargile mekânları. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, ISSN 2548-0685, 67-83, www.Sobider.Net.
- Chaouachi, K. (2009). Hookah (shisha, narghile) smoking and environmental tobacco smoke (ETS). A critical review of the relevant literature and the public health consequences. Int. J. Environ. Res. Public Health, 6, 798-843.
- Cobb, C. O., Vansickel, A. R., Blank, M. D., Jentink, K., Jtravers, M., & Eissenberg, T. (2013). Indoor air quality in Virginia waterpipe cafés. Tob Control, September, 22(5), 338–343.
- Erbaydar, P. N., Bilir, N., & Yıldız, N. A. (2010). Knowledge, behaviors and health hazard perception among Turkish-narghile (waterpipe)- smokers related to narghile smoking. Pak J Med Sci, 26, 195-200.
- Erdöl, C., Ergüder, T., Morton, J., Palipudi, K., Gupta, P., & Asma, S. (2015). Waterpipe tobacco smoking in Turkey: Policy implications and trends from the global adult tobacco survey (GATS). Int. J. Environ. Res. Public Health, 12, 15559–15566.
- Evrengil, E. (2016). Nargilelik tütün mamulü piyasasında kayıtdışı ekonomi, yasadışılık ve ticari sunum açmazı. Sted Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 25, Özel Sayı, 13-22.
- Fevrier, B., Vidourek, R. A., & Privitera, P. (2018). Policy implications and research recommendations: A review of hookah use among US college students. Journal Of Community Health, 43, 1012-1018.
- Griffiths, M., & Harmon, T. (2009). Advice from a caterpillar: Mainstreaming hookah consumption into American pop culture. In A. L. Mcgill, S. Shavitt (ed.), Na-Advances in consumer research, (pp. 866-866). Duluth, Mn.
- Griffiths, M., Harmon-Kizer, T. R., & Gilly, M. (2011). Hubble bubble trouble: The need for education about and regulation of hookah smoking. Journal of Public Policy & Marketing, 30 (1) Spring, 119–132.
- Haddad, L., El-Shahawy, O., Ghadban, R., Barnett, T. E., & Emily, J. (2015). Waterpipe smoking and regulation in The United States: A comprehensive review of the literatüre. Int. J. Environ. Res. Public Health, 12, 6115-6135.
- Hannoun, A., Nassar, A. H., Usta, I. M., & Abu Musa, A. (2010). Effect of female nargile smoking on in vitro fertilization outcome. European Journal Of Obstetrics & Gynecology And Reproductive Biology, 150, 171-174.
- Haroon, M., Munir, A., Mahmud, W., & Hyder, O. (2014). Knowledge, attitude, and practice of waterpipe smoking among medical students in rawalpindi, Pakistan. Journal Of Pakistan Medical Association, (64), 155-158.
- Jawad, M., El Kadi, L., Mugharbil, S., & Nakkash, R. (2015). Waterpipe tobacco smoking legislation and policy enactment: A global analysis. Tob Control, 24: 60–65.
- KGTA. (2017). Küresel gençlik tütün araştırması. Erişim tarihi: 20.04.2020. https://Hsgm.Saglik.Gov.Tr/ Depo/Birimler/Tutun-Mucadele-Bagimlilik Db/Duyurular/KGTA-2017_Pdf.PdfKG
- Küçük, F. Ç. U. (2016). Dünyada ve Türkiye’de nargile kullanımı ve güncel durum. Sted Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 25, Özel Sayı, 7-12.
- Küçük, F. Ç. U. (2017). Gençler ve tütün ürünleri. Sted Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 26, Özel Sayı, 6-11.
- Lopez, A. A., Eissenberg, Jaafar, T. M., & Afifi, R. (2017). Now is the time to advocate for interventions designed specifically to prevent and control waterpipe tobacco smoking. Addict Behaviour, March; 66, 41–47.
- Martinasek, M., Mcdermott, R. J., & Bryant, C. A. (2013). Antecedents of university students’ hookah smoking intention. Am J Health Behav.™;37(5), 599-609.
- Martinasek, M. P., Gibson-Young, L. M., Davis, J. N., & McDermott, R. J. (2015). Waterpipe tobacco smoking ımpact on public health: Implications for policy. Risk Management And Healthcare Policy, 8, 121-129.
- Maziak, W., Ward, K. D., Soweid, R. A. A., & Eissenberg, T. (2004). Tobacco smoking using a waterpipe: A re-emerging strain in a global epidemic. Tob Control,13, 327-333.
- Maziak, W. (2008). The waterpipe: Time for action. Addiction, 103 (11), 1763–1767.
- Maziak, W. (2011). The global epidemic of waterpipe smoking. Addict Behav, 36 (0),1-5.
- Maziak, W., Jawad, M., Jawad, S., Ward, K. D., Eissenberg, T., & Asfar, T. (2015). Interventions for waterpipe smoking cessation. Cochrane Database Syst Rev, Jul 31 (7), 1-26.
- Moon, K. A., Magid, H., Torrey, C., Rule, A. M., Ferguson, J., Susan, J., Sun, Z., Abubaker, S., Levshin, V., Çarkoğlu, A., Radwan, G. N., El-Rabbat, M., Cohen, J., Strickland, P., Navas-Acien, A., & Breysse, P. N. (2015). Secondhand smoke in waterpipe tobacco venues in Istanbul, Moscow, and Cairo. Environmental Research, 142, 568-574.
- Morris, D. S., Steven, C. F., & Pawlak, R. (2012). Opportunities for policy interventions to reduce youth hookah smoking in the United States. Preventing Chronic Disease, 9, 165.
- Nakkash, R., & Khalil, J. (2010). Health warning labelling practices on narghile (shisha, hookah) waterpipetobacco products and related accessories. Tob Control, 19, 235-239.
- Önder, M., Öztaş, M., & Arnavut, Ö. (2002). Nargile (hubble-bubble) smoking-ınduced hand eczema. International Journal Of Dermatology, 41, 771-772.
- Poyrazoğlu, S., Şarlı, S., Gencer, Z., & Günay, O. (2010).Waterpipe (narghile) smoking among medical and non-medical university students in Turkey. Ups J Med Sci; 115, 210-216.
- Pulcu, E., & Mcneill, A. ( 2014). Smoking patterns in waterpipe smokers compared with cigarette smokers: An exploratory study of puffing dynamics and smoke exposure. Turk J Public Health, 12(3), 140-152.
- Salloum, R. G., Abu-Rmeileh, N., Hamadeh, R., Thomas, J., Mostafa, A., Yusufali, A., Kheirallah, K. A., Macauda, M. M., Theis, R. P., El Kadi, L., Johnson, E. J., Darawad, M. W., & Nakkash, R. (2017). Policy-relevant context of waterpipe tobacco smoking among university students in six countries across the Eastern Mediterranean region: A qualitative study. Asian Pacific Journal Of Cancer Prevention, 18, 2533.
- Sarılı, S. Ö. (2019). Nargile kullanımında riskler, tehditler ve önleyici yaklaşımlar. Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, 2 (3), 105-114.
- Sezer, R. E. & Pıçak, Y. K. (2011). Tütün mücadelesi için yeni bir tehdit: Aromatik nargile. Cumhuriyet Tıp Dergisi, (33), 133-143.
- Şahin, S. & Çınar, N. (2015). Perceptions of Turkish university students about the effects of water pipe smoking on health. Asian Pac J Cancer Prev., 16 (11), 4615-4621.
- Taghrid, A., Ben Taleb, Z., Osibogun, O., Ruano-Herreria, E. C., Sierra, D., Ward K. D., Salloum, R. G., & Maziak, W. (2019). How do waterpipe smoking establishments attract smokers? Implications for Policy. Subst Use Misuse, 54(4), 560–571.
- Tee, G. H., Hairi, N. N., Nordin, F., Choo, W. Y., Chan, Y. Y., Kaur, G., Veerasingam, P. D., & Bulgiba, A. (2015). Systematic review on ınternational practices in controlling waterpipe tobacco smoking. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 16, 3659-3665.
- Uyanık, B., Arslan, E., Deniz, A., & Erçelik, H. E. (2011). Narghile (hookah) smoking and carboxyhemoglobin levels [letter]. J Emerg Med, 40(6), 679.
- Vansickel, A. R., Shihadeh, A., & Eissenberg, T. (2012). Waterpipe tobacco products: Nicotine labelling versus nicotine delivery. Tob Control, May; 21(3), 377–379.
- Vapljanin, M. Z., Kocović, A. G., Milosavljević, M. N., Stefanović, S. M. (2018). Factors influencing hookah smoking in high school students. Acta facultatis medicae Naissensis, 35(2):114-124.
- Yaşar, Ç. (2014). Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin 5727 sayılı yeni Tütün Yasası sonrası sigara ve nargile ile ilgili bilgi, tutum ve davranışlarındaki değişiklikler (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gögüs Hastalıkları Anabilim Dalı.
- Yoldaş, C. & Demircioğlu, H. (2020). Madde kullanımı ve bağımlılığını önlemeye yönelik psikoeğitim programlarının incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 21(1):7, 72-91.
| APA | Dağlı Z, Demirezen D (2020). KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| Chicago | Dağlı Zülkif,Demirezen Dilek KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. (2020): 310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| MLA | Dağlı Zülkif,Demirezen Dilek KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. , 2020, ss.310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| AMA | Dağlı Z,Demirezen D KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2020; 310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| Vancouver | Dağlı Z,Demirezen D KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. . 2020; 310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| IEEE | Dağlı Z,Demirezen D "KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." , ss.310 - 325, 2020. 10.17130/ijmeb.756928 |
| ISNAD | Dağlı, Zülkif - Demirezen, Dilek. "KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". (2020), 310-325. https://doi.org/10.17130/ijmeb.756928 |
| APA | Dağlı Z, Demirezen D (2020). KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16(2), 310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| Chicago | Dağlı Zülkif,Demirezen Dilek KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 16, no.2 (2020): 310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| MLA | Dağlı Zülkif,Demirezen Dilek KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, vol.16, no.2, 2020, ss.310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| AMA | Dağlı Z,Demirezen D KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 2020; 16(2): 310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| Vancouver | Dağlı Z,Demirezen D KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. 2020; 16(2): 310 - 325. 10.17130/ijmeb.756928 |
| IEEE | Dağlı Z,Demirezen D "KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME." Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16, ss.310 - 325, 2020. 10.17130/ijmeb.756928 |
| ISNAD | Dağlı, Zülkif - Demirezen, Dilek. "KAMU POLİTİKASI BAĞLAMINDA NARGİLE KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 16/2 (2020), 310-325. https://doi.org/10.17130/ijmeb.756928 |
