Yıl: 2020 Cilt: 40 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 51 - 73 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-11-2020

Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları

Öz:
Bu araştırmada erken çocukluk yıllarında eğitim verecek okul öncesi öğretmen adaylarının özel gereksinimli çocuklara yönelik algıları araştırılmıştır. Çalışma grubunu bir devlet üniversitesinde eğitim alan okul öncesi eğitim öğretmenliği bölümünde okuyan 200 okul öncesi öğretmen adayıoluşturmaktadır. Betimsel tarama modeli olarak desenlenen bu araştırmada nitel veri toplama yöntemine başvurulmuştur. Araştırma için araştırmacı tarafından uzman görüşleri doğrultusunda yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Görüşme formundan elde edilen veriler içerik analiziyöntemiyleanalizedilmiştir.Araştırmanınsonucundaöğretmenadaylarınınözelgereksinimli bireylere yönelik yardıma muhtaç, engelli, yetersiz gibi olumsuz çağrışımlara daha fazla yer verdikleri, aldıkları özel eğitim dersinin bilgi ve farkındalıklarını arttırdığı için faydalıolduğunudüşündüklerisonucunaulaşılmıştır.Sınıfındaözelgereksinimliçocukolmasınıistemeyen öğretmen adayları ise kendilerini özel gereksinimli çocukların eğitiminde yetkin bulmadıkları ve bunun için yeterince vakitleri olmayacağını ifade etmişlerdir. Öneri olarak özel eğitim derslerinin sayısının arttırılması önerilebilir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aker, G. (2014). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimi hakkındaki tutumları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trakya Üniversitesi.
  • Akyıldız, S. (2017). Öğretmen adaylarının engelli bireylere yönelik tutumlarının incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(39), 141-175.
  • Alptekin, S. ve Vural Batık, M. (2013). Özel Eğitim Bölümü Öğrencilerinin Yetersizlikten Etkilenmiş Kişilere Yönelik Tutumlarına Özel Eğitim Dersinin Etkisi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 18-34.
  • Artan, İ. ve Balat, G. (2003). Okul öncesi eğitimcilerin entegrasyona ilişkin bilgi ve düşüncelerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), 65-80.
  • Avramidis, E. ve Norwich, B. (2002). Teachers' attitudes towards integration/inclusion: a review of the literature. European journal of special needs education, 17(2), 129-147.
  • Beh-Pajooh, A. (1991). The effect of social contact on college students’ attitudes toward severely handicapped students and their educational integration. Journal of Mental Deficiency Research, 35, 339–352
  • Bek, H., Gülveren, H. ve Başer, A. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 160-168.
  • Bender, W. N., Vial, C. O. ve Scott, K. (1995). Teachers’ attitudes toward increased mainstreaming: implementing effective instruction for students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 28(2), 87–94, 120.
  • Birkan, B. (2002). Erken özel eğitim hizmetleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(02), 99-109.
  • Boyle, C., Topping, K. ve Jindal-Snape, D. (2013). Teachers’ attitudes towards inclusion in high schools. Teachers and Teaching, 19(5), 527-542.
  • Bramston, P., K. Bruggerman, ve Pretty G. (2002). Community perspectives and subjective quality of life. International Journal of Disability, Development and Education 49, 385–97.
  • Brownell, M.T. ve Pajares, F. (1999). Teacher efficacy and perceived success in mainstreaming students with learning and behaviour problems. Teacher Education and Special Education, 22, 154–164.
  • Burriss, K. ve Burriss, L. (2003). Competency and comfort: Teacher candidates' attitudes toward diversity. Journal of Research in ChildhoodEducation, 18(3), 199-209.
  • Büyüköztürk, S., Kiliç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel arastirma yöntemleri (18. Baski). Ankara: Pegem Akademi Yayimcilik.
  • Campbell, J., Gilmore, L. ve Cuskelly, M. (2003). Changing student teachers’ attitudes towards disability and inclusion. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 28(4), 369-379.
  • Cole, K. N., Mills, P. E., Dale, P. S. ve Jenkins, J. R. (1991). Effects of preschool integration for children with disabilities. Exceptional children, 58(1), 36-45.
  • Creswell, J. W. ve Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
  • Çimşir, E. (2019). Özel Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dersinin Psikolojik Danışman Adaylarının Engelli Öğrencilere İlişkin Tutumlarına ve Hazırlık Düzeylerine Etkisi. Elementary Education Online, 18(3), 1046-1058.
  • Çitil, M., Karakoç, T. ve Küçüközyiğit, M. S. (2018). Özel eğitim lisans dersinin öğretmen adaylarının bilgi düzeylerine ve engellilere yönelik tutumlarına etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 815-833.
  • Dağlar, G. (2011). Okulöncesi Öğretmenlerinin ve Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Kaynaştırmaya İlişkin Görüşlerinin Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Burdur
  • Darling-Hammond, L. (2000). Teacher quality and student achievement. Educational Policy Analysis Archives, 8(1), 1-44.
  • Darling-Hammond, L. ve Youngs, P. (2002). Defining “highly qualified teachers”: What does “scientifically- based research” actually tell us? Educational Researcher, 31 (9), 13-25.
  • De Boer, A., Pijl, S. J. ve Minnaert, A. (2011). Regular primary schoolteachers’ attitudes towards inclusive education: A review of the literature. International journal of inclusive education, 15(3), 331- 353.
  • Diken, İ. H. (2017). Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim. Ankara: Pegem Akademi Yayımcılık.
  • Forlin, C. (1995). ‘Educators’ beliefs about inclusive practices in Western Australia’, British Journal of Special Education, 22, 179–185.
  • Gök, G. ve Erbaş, D. (2011). Okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.
  • Gündüz, M. ve Akın, A. (2015). Türkiye’de devlet okullarındaki özel eğitimle ilgili sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi,4(2), 86-95.
  • Güven, E. ve Çelik, D. B. (2011). Müzik Öğretmeni Adaylarının Kaynaştırmaya İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma (Balıkesir Üniversitesi Örneği). Journal Of Educational And Instructional Studies In The World. 22, 160-165.
  • Han, H. S. ve Thomas, M. S. (2010). No child misunderstood: Enhancing early childhood teachers’ multicultural responsiveness to the social competence of diverse children. Early Childhood Education Journal, 37(6), 469-476.
  • Hastings, R.P. ve Graham, S. (1995). Adolescents’ perceptions of young people with severe learning difficulties: The effects of integration schemes and frequency of contact. Educational Psychology, 15, 149–159.
  • Hastings, R. P. ve Oakford, S. (2003). Student teachers' attitudes towards the inclusion of children with special needs. Educational psychology, 23(1), 87-94.
  • Hundert, J., Mahoney, B., Mundy, F. ve Vernon, M. L. (1998). A descriptive analysis of developmental and social gains of children with severe disabilities in segregated and inclusive preschools in southern Ontario. Early Childhood Research Quarterly, 13(1), 49-65.
  • Jenkinson, J.C. (1997). Mainstream or special? Educating students with disabilities.London: Routledge. Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi.
  • Uyanık Kuzu, S. (2011). Öğretmen Adaylarının Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Tutumları ve Öz duyarlılık Düzeylerinin Karşılaştırılması. YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
  • Levins, T., Bornholt, L. ve Lennon, B. (2005). Teachers’ experience, attitudes, feelingsand behavioural intentions towards children with special educational needs. Social Psychology of Education, 8(3), 329-343.
  • Liston, D. P. ve Zeichneri, K. M. (1990). Teacher education and the social conditions of schooling. New York: Routledge.
  • Martino, W. ve Rezai‐Rashti, G. M. (2010). Male teacher shortage: Black teachers’ perspectives. Gender and Education, 22(3), 247-262.
  • Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Resmi Gazete Sayı: 30471. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf adresinden erişim sağlanmıştır.
  • Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage publication.
  • Mushoriwa, T. (2001). A study of the attitudes of primary school teachers in Harare towards the inclusion of blind children in regular classes. British Journal of Special Education, 28, 142–7.
  • Odom, S. L. ve Diamond, K. E. (1998). Inclusion of young children with special needs in early childhood education: The research base. Early Childhood Research Quarterly, 13(1), 3-25.
  • Odom, S. L. ve Wolery, M. (2003). A unified theory of practice in early intervention/early childhood special education: Evidence-based practices. The Journal of Special Education, 37(3), 164-173.
  • Orel, A., Zerey, Z. ve Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Özel Eğitim dergisi, 5(1), 23-33.
  • Öztürk, H., Ballıoğlu, G. ve Gülten, Ş. (2014). Öğretmen Adaylarının Özel Eğitimde Kaynaştırma Uygulamalarına Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Muğla SıtkıKoçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-14.
  • Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: Özel eğitim örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 189-226.
  • Pearson, V., L. Eva, C. Ernest, ve W. Donna. (2003). A heart to learn and care? Teachers’ responses toward special needs children in mainstream schools in Hong Kong. Disability and Society, 18, 489–508.
  • Pijl, S.J., P. Frostad, ve A. Flem. (2008). The social position of pupils with special needs in regular schools. Scandinavian Journal of Educational Research 52, 387–405.
  • Sadler, J. (2005). Knowledge, attitudes and beliefs of the mainstream teachers of children with a preschool diagnosis of speech/language impairment. Child Language Teaching and Therapy, 21, 147–63.
  • Sarı, H. ve Bozgeyikli, H. (2003). Öğretmen adaylarının özel eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi: karşılaştırmalı bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 183-203.
  • Sarı, H., Çeliköz, N. ve Seçer, Z. (2009). An analysis of pre-school teachers' and student teachers' attitudes to inclusion and their self-efficacy. International Journal of Special Education, 24(3), 29-44.
  • Sazak Pınar, E. (2006). Dünyada ve Türkiye'de erken çocukluk özel eğitiminin gelişimi ve erken çocukluk özel eğitim uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(02), 71-83.
  • Seery, M. E., Davis, P. M. ve Johnson, L. J. (2000). Seeing eye-to-eye: Are parents and professionals in agreement about the benefits of preschool inclusion? Remedial and Special Education, 21(5), 268-319.
  • Shippen, M. E., Crites, S. A., Houchins, D. E., Ramsey, M. L. ve Simon, M. (2005). Preservice teachers' perceptions of including students with disabilities. Teacher Education and Special Education, 28(2),92-99.
  • Snyder, R.F. (1999). Inclusion: A qualitative study of in-service general education teachers’ attitudes and concerns. Education, 120, 173–82.
  • Stephen, T. ve Brown, B. (1980) ‘Measure of regular classroom teachers’ attitudes toward handicapped children.’ Exceptional Children 46, 55–9.
  • Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H., Karasu, F. İ., Demir, Ş. ve Akalın, S. (2013). Inclusive preschool teachers: Their attitudes and knowledge about inclusion. International Journal of Early Childhood Special Education, 5(2), 107-128.
  • Swain, K. D., Nordness, P. D. ve Leader-Janssen, E. M. (2012). Changes in preservice teacher attitudes toward inclusion. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 56(2), 75-81.
  • Şahbaz, Ü. ve Kalay, G. (2010). Okulöncesi eğitimi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,19, 116-135.
  • Tait, K. ve Purdie, N. (2000). Attitudes toward disability: teacher education for inclusive environments in an Australian university. International Journal of Disability, Development and Education, 47(1), 25–38.
  • Vuran, S. (2005). İlköğretim düzeyindeki kaynaştırma sınıflarında eğitim alan özel gereksinimli öğrencilerin sosyometrik konumları. EJER Eğitim AraştırmalarıDergisi, 18, 217-236.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
APA KARDEŞ S, TASKIN N (2020). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. , 51 - 73.
Chicago KARDEŞ Servet,TASKIN NECDET Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. (2020): 51 - 73.
MLA KARDEŞ Servet,TASKIN NECDET Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. , 2020, ss.51 - 73.
AMA KARDEŞ S,TASKIN N Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. . 2020; 51 - 73.
Vancouver KARDEŞ S,TASKIN N Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. . 2020; 51 - 73.
IEEE KARDEŞ S,TASKIN N "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları." , ss.51 - 73, 2020.
ISNAD KARDEŞ, Servet - TASKIN, NECDET. "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları". (2020), 51-73.
APA KARDEŞ S, TASKIN N (2020). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 51 - 73.
Chicago KARDEŞ Servet,TASKIN NECDET Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 40, no.1 (2020): 51 - 73.
MLA KARDEŞ Servet,TASKIN NECDET Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.40, no.1, 2020, ss.51 - 73.
AMA KARDEŞ S,TASKIN N Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 40(1): 51 - 73.
Vancouver KARDEŞ S,TASKIN N Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 40(1): 51 - 73.
IEEE KARDEŞ S,TASKIN N "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları." Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, ss.51 - 73, 2020.
ISNAD KARDEŞ, Servet - TASKIN, NECDET. "Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özel Gereksinimli Çocuklara Yönelik Algıları". Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 40/1 (2020), 51-73.