Yıl: 2020 Cilt: 22 Sayı: 65 Sayfa Aralığı: 353 - 368 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21205/deufmd.2020226505 İndeks Tarihi: 02-11-2020

Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri

Öz:
İklim değişikliği ile ilgili küresel tahminler küresel ısınma, deniz suyu seviyesinde yükselme ve ekstremiklimsel olaylarda artışı işaret etmektedir. İklim değişikliği sonucunda kıyılardaki değişimde etkili temel değişkenlerdeniz suyu seviyesinde yükselme,dalga özellikleri, fırtına sıklığı/şiddeti ve akarsu taşkınlarıdır. Delta düzlükleri yoğun nüfusa sahip bölgelerdir ve çok sayıda insan karasal (akarsu taşkınları gibi) ve/veya denizel (fırtına kabarmaları, erozyon) dış etkenlerin etkisi altında kalmaktadır. Haliç ve deltalar, özellikle deniz seviyesi yükselmesi ve yağışlardaki değişimler gibi iklim değişikliği etkilerine karşı yüksek derecede kırılgan bölgeler olarak gösterilmektedirler. Bu çalışmada, bir akarsu delta bölgesinde iklim değişikliğinin, rüzgar ve dalga iklimi üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Pilot bölge olarak Karadeniz kıyı kesimi içinde Karasu kıyısında yaklaşık 80 km kıyı şeridine sahip kırılgan bir delta bölgesi olan Sakarya Nehri Deltası seçilmiştir. Çalışma bölgesine ait uzun süreli rüzgar ve dalga verisi NOAA CFSRR veri tabanından elde edilmiş ve bu veriler Karadeniz’de farklı konumlarda ölçülmüş veriler ile doğrulanmıştır. Yıllık ortalama değerler incelendiğinde rüzgar hızlarında ve belirgin dalga yüksekliklerinde uzun dönemde azalma (sırasıyla ~%4 ve ~%11) olduğu görülmüştür. En büyük rüzgar hızı ve belirgin dalga yüksekliğinde ise sırasıyla yaklaşık %12 ve %6 artış eğilimi olmaktadır. Fırtına şiddetlerinin yanındasıklığının da belirgin bir şekilde arttığı(ortalama %100’e varan artış) görülmektedir. Bu çalışma sonucunda, bölgenin rüzgar ve dalga iklimindeki uzun dönemli değişimlerin iklim değişikliği göstergeleri ile büyük ölçüde uyum gösterdiği belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • [1]Allen, M. R., Ingram, W. J. 2002. Constraints on future changes in climate and the hydrologic cycle. Nature, 419 (6903), 224–232, doi: 10.1038/ nature01092.
  • [2]IPCC 2007. Climate Change 2007: the physical science basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Editörler: Solomon, S., Qin, D., Manning, M., Chen, Z., Marquis, M., Averyt, K.B., Tignor, M., Miller, H.L. Cambridge University Press, Cambridge, U.K. 996 pp.
  • [3]Meehl, G.A., Stocker, T.F., Collins, W.D., Friedlingstein, P., Gaye, A.T., Gregory, J.M., Kitoh, A., Knutti, R., Murphy, J.M., Noda, A., Raper, S.C.B., Watterson, I.G., Weaver, A.J., Zhao, Z.-C. 2007. Global climate projections. Climate Change 2007: The Physical Science Basis, Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Editörler: Solomon, S., Qin, D., Manning, M., Chen, Z., Marquis, M., Averyt, K.B., Tignor, M., Miller, H.L. pp. 749–845, Cambridge Univ. Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.
  • [4]Allan, R. P., Soden, B. J. 2008. Atmospheric warming and the amplification of precipitation extremes, Science, 321(5895), 1481–1484, doi:10.1126/science.1160787.
  • [5]Lima, F.P., Wethey, D.S. 2012. Three decades of high-resolution coastal sea surface temperatures reveal more than warming, Nature Communications, 3, 704, doi:10.1038/ncomms1713.
  • [6]Wong, P.P., Losada, I.J., Gattuso, J.-P., Hinkel, J., Khattabi, A., McInnes, K.L., Saito, Y., Sallenger, A. 2014. Coastal systems and low-lying areas. Climate Change 2014: Impacts, Adaptation, and Vulnerability. Part A: Global and Sectoral Aspects. Contribution of Working Group II to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Editörler: Field, C.B., V.R. Barros, D.J. Dokken, K.J. Mach, M.D. Mastrandrea, T.E. Bilir, M. Chatterjee, K.L. Ebi, Y.O. Estrada, R.C. Genova, B. Girma, E.S. Kissel, A.N. Levy, S. MacCracken, P.R. Mastrandrea, and L.L. White. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, pp. 361-409.
  • [7]Nicholls, R.J., 2010. Impacts of and responses to sea-level rise. Understanding Sea-level Rise and Variability. Editörler: Church, J.A., Woodworth, P.L. , Aarup, T., Wilson W.S. Wiley-Blackwell, Chichester, UK and Hoboken, NJ, USA, pp. 17-51.
  • [8]McLeod, E., Poulter, B., Hinkel, J., Reyes, E., Salm, R. 2010. Sea-level rise impact models and environmental conservation: a review of models and their applications, Ocean and Coastal Management, 53(9), 507-517.
  • [9]Shirkhani, H., Seidou, O., Mohammadian, A., Qiblawey, H. 2015. Projection of Significant Wave Height in a Coastal Area under RCPs Climate Change Scenarios, Nat. Hazards Rev., 10.1061/(ASCE)NH.1527-6996.0000192, 04015016.
  • [10]Alpar, B., 2009. Vulnerability of Turkish coasts to accelerated Sea level rise, Geomorphology, 107:58–63.
  • [11]Ericson, J.P., Vorosmarty, C.J., Dingman, S.L., Ward, L.G., Meybeck, M. 2006. Effective sea-level rise and deltas: causes of change and human dimension implications, Global Planet Change, 50, 63-82.
  • [12]Foufoula-Georgiou, E., Syvitski, J., Paola, C., Hoanh, C.T., Tuong, P., Vörösmarty, C., Kremer, H., Brondizio, E., Saito, Y., Twilley, R. 2011. International Year of Deltas 2013: a proposal, Eos, Transactions of American Geophysical Union, 92, 340-341.
  • [13]Tsimplis, M.N., Shaw, A. 2010. Seasonal sea level extremes in the Mediterranean Sea and at the Atlantic European coasts, Nat. Hazards Earth Syst. Sci. 10, 1457–1475.
  • [14]Sanchez-Arcilla, A., Jimenez, J.A., Valdemoro, H.I.,Gracia, V. 1998. Implications of climatic change on Spanish Mediterranean low-lying coasts: the Ebro Delta case, Journal of Coastal Research, 24, 306-316.
  • [15]Simeoni, U., Corbau, C. 2009. A review of the Delta Po evolution (Italy) related to climatic changesand human impacts, Geomorphology, 107, 64-71.
  • [16]Nageswara Rao, K., Subraelu, P., Naga Kumar, K.Ch.V., Demudu, G., Hema Malini, B., Rajawat, A.S., Ajai, 2010. Impacts of sediment retention by dams on delta shoreline recession: evidences from the Krishna and Godavari deltas, India, Earth Surface Processes and Landforms, 35, 817-827.
  • [17]Yang, S.L., Milliman, J.D., Li, P., Xu, K. 2011. 50,000 dams later: erosion of the Yangtze River and its delta, Global and Planetary Change, 75, 14-20.
  • [18]Chu, Z.X., Sun, X.G., Zhai, S.K., Xu, K.H. 1996. Changing pattern of accretion/ erosion of the modern Yellow River (Huanghe) subaerial delta, China: based on remote sensing images, Marine Geology, 227, 13-30.
  • [19]Barras, J.A., Bernier, J.C., Morton, R.A. 2008. Land Area Change in CoastalLouisiana: A Multidecadal Perspective (from 1956 to 2006). Pamphlet to accompany U.S. Geological Survey Scientific Investigations Map 3019, scale 1:250,000, USGS, Reston, VA, USA, 14 pp.
  • [20]Syvitski, J.P.M., Kettner, A.J., Overeem, I., Hutton, E.W.H., Hannon, M.T., Brakenridge, G.R., Day, J., Vörösmarty, C., Saito, Y., Giosan, L., Nicholls, R.J. 2009. Sinking deltas due to human activities, Nature Geoscience, 2, 681-686.
  • [21]Katsman, C.A., Beersma, J.J., van den Brink, H.W., Church, J.A., Hazeleger, W., Kopp, R.E., Kroon, D., Kwadijk, J., Lammersen, R., Lowe, J., Oppenheimer, M., Plag, H.P., Ridley, J., von Storch, H., Vaughan, D.G., Vellinga, P., Vermeersen, L.L.A., van de Wal, R.S.W., Weisse, R. 2011. Exploring high-end scenarios for local sea level rise to develop flood protection strategies for a low-lying delta –the Netherlands as an example, Climate Change, 109, 617-645.
  • [22]Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Müdürlüğü, Hidrolik Etüdler İdaresi Bşk. (2011). http://www.eie.gov.tr/turkce/YEK/HES/hidroloji/12sakarya.html, Erişim tarihi: 14 Eylül 2011.
  • [23]Munsuz, N., Ünver, İ, Çaycı G. 1999. Türkiye Suları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın no: 1505, Ders Kitabı: 459. Ankara.
  • [24]TMMOB (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) 2012. Karasu Kıyı Alanı Kıyı Daralması Raporu. Mattek Basım Yayın, Ankara.
  • [25]Yuksel, Y., Tan, R. I., Ayat, B., Guner, H. A., Aydogan, B., Seker, D. 2013. A Coastal Management Case Study in Karasu at Black Sea Region, Proceedings of the Twenty-Third (2013) International Offshore and Polar Engineering (ISOPE).
  • [26]Saha, S., et al. 2011, updated monthly. NCEP Climate Forecast System Version 2 (CFSv2) Selected Hourly Time-Series Products. Research Data Archive at the National Center for Atmospheric Research, Computational and Information Systems Laboratory. https://doi.org/10.5065/D6N877VB. Erişim Tarihi: 5 Ekim 2018.
  • [27]Chawla, A., Spindler, D.M. and Tolman, H.L. 2012. Validation of a thirty year wave hindcast using the Climate Forecast System Reanalysis winds. Ocean Modelling. doi:10.1016/j.ocemod.2012.07.005.
  • [28]Tolman, H.L. 2009. User manual and system documentation of WAVEWATCH III TM version 3.14. Tech. Note 276, NOAA/NWS/NCEP/MMAB.
  • [29]Arı Güner, H. A., Yüksel, Y., Özkan Çevik, E. 2013. Estimation of Wave Parameters Based on Nearshore Wind-Wave Correlations,Ocean Engineering, 63, 52-62.
  • [30]Bilyay, E., Ozbahceci, B. O., Yalcıner, A. C. 2011. Extreme Waves at Filyos, Southern Black Sea, Natural Hazards and Earth System Science, 11(3), 659-666.
  • [31]Özhan, E., Abdalla, S. 1999. Wind and wave Climotology of Turkish Coasts and The Black Sea: An Overview of the NATO TU_WAVES Project, MEDCOAST Conference on Wind and Wave Climate of the Mediterranean and the Black Sea, Antalya-Turkey, 1-20.
  • [32]Deniz, A. (2008). Beaufort (Bofor) Rüzgar Iskalası. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://www.mgm.gov.tr/FILES/genel/makale/beaufort.pdf
  • [33]AYGM (2016). Kıyı Yapıları -Planlama ve Tasarım Teknik Esasları, T.C. Ulaştırma, Haberleşme ve Denizcilik Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü.
  • [34]Brown, W., Munk, W., Snodgrass, F., Mofjeld, H., Zetler, B. 1975. Mode bottom experiment, J. Phys. Oceanogr. 5, 75–85.
  • [35]Smith, M.S., 2016. Contributions of recent barometric pressure trends to rates of sea level rise in southeastern Massachusetts (USA), Regional Studies in Marine Science, 8, 41–50.
  • [36]Özhan,E.,Abdallah, S. 1999. Türkiye kıyıları için Rüzgar ve Derin Deniz Dalga Atlası,ODTÜ.
APA Sahin C (2020). Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. , 353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
Chicago Sahin Cihan Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. (2020): 353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
MLA Sahin Cihan Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. , 2020, ss.353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
AMA Sahin C Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. . 2020; 353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
Vancouver Sahin C Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. . 2020; 353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
IEEE Sahin C "Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri." , ss.353 - 368, 2020. 10.21205/deufmd.2020226505
ISNAD Sahin, Cihan. "Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri". (2020), 353-368. https://doi.org/10.21205/deufmd.2020226505
APA Sahin C (2020). Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 22(65), 353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
Chicago Sahin Cihan Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi 22, no.65 (2020): 353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
MLA Sahin Cihan Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, vol.22, no.65, 2020, ss.353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
AMA Sahin C Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi. 2020; 22(65): 353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
Vancouver Sahin C Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi. 2020; 22(65): 353 - 368. 10.21205/deufmd.2020226505
IEEE Sahin C "Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri." Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 22, ss.353 - 368, 2020. 10.21205/deufmd.2020226505
ISNAD Sahin, Cihan. "Sakarya Nehri Deltası’nda Uzun Süreli Rüzgar ve Dalga İklimi Değişimleri". Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi 22/65 (2020), 353-368. https://doi.org/10.21205/deufmd.2020226505