AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 68 Sayfa Aralığı: 451 - 470 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-11-2020
AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM
Öz: 19. yy. sonu 20. yy. başlarında Azerbaycan’ıneski ve güzel şehirlerinden biri olan Bakü,Kafkasya’nın büyük sanayi merkezi halinegelmişti. Bakü petrolleri tüm dünyanın, özellikleRusya’nın dikkatini çekmekte idi. Bu yüzdenPetrograd’da (Petersburg) Bolşevik ihtilaligerçekleştirildikten hemen sonra Lenin, Bakü’yüKafkasya Bolşeviklerinin odağına dönüştürmeyekarar vermiş ve bununla ilgili olarak ErmeniStepan Şaumyan’ı Aralık 1917’de Kafkasya’nınolağanüstü komiseri olarak atamıştı. . 1918 yılıEylül ayına kadar Bakü Ermenilerin eline geçti.Ermenilerin bu harekâtı yapmasının amacı Mart’taMüslüman katliamı, yaparak Bakü’yü yerliahaliden temizlemek, Onun kaynaklarına sahipçıkmak, en sonunda ise bu Azerbay¬can şehriniErmenistan toprağı ilan etmek idi. Ermeniler budönemde sadece Bakü’de değil Erivan’da veKars’ta da soykırım harekâtına girişmişlerdi.Makalede Azerbaycan Arşiv belgeleri ışığındaErmenilerin 1918-1920 yılları arasında Kars,Erivan ve Bakü’de yaptıkları Ermeni mezaliminiBaşbakanlık Cumhuriyet Arşivi, AzerbaycanDevlet Arşivi, hatıratlar, resmi raporlar ve ilgilidiğer kaynaklar ışığında incelenmiştir. AzerbaycanDevlet Arşivinde bulunan belgeler: 2016 yılındaBaşbakanlık Cumhuriyet Arşivine gönderilmiştir.Rusça olarak yazılmış ve cumhuriyet arşivindeyeniden katalog numaraları verilmiştir.Çalışmamızda konuyla ilişkili olarak daha çokBakü’de yapılan katliamla ilgili belgelere yerverilerek konu açıklanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: ACCORDING TO THE ARCHIVES OF AZERBAJIAN ARCHIVES: THE PERSECUTION OF ARMENIANS IN BAKU AND YEREVAN BETWEEN 1918-1920
Öz: 19th century late 20th century Baku, which was one of the old and beautiful cities of Azerbaijan at the beginning, became the biggest industrial center of the Caucasus. Baku oil attracted the attention of the whole world, especially Russia. So immediately after the Bolshevik conflict took place in Petrograd (Petersburg), Lenin decided to turn Baku into the focus of the Caucasus Bolsheviks and appointed Armenian Stepan Shaumyan as the extraordinary commissioner of the Caucasus in December 1917. . Until September 1918, Baku was captured by the Armenians. The purpose of the Armenians to carry out this operation was the Muslim massacre in March, to clear Baku from the local people, to claim its resources, and finally to declare this Azerbaijani city as Armenian land. The Armenians started the genocide operation not only in Baku but also in Yerevan and Kars. In the statement to be presented, in the light of the Azerbaijani Archive documents, the Armenian Archive of the Armenians in Kars, Yerevan and Baku in 1918 1920, the Archives of the Republic of Azerbaijan, memoirs, official reports. and will be evaluated in the light of other relevant sources. Documents in the Azerbaijan State Archive were sent to the Prime Ministry Republic Archive in 2016. The documents are written in Russian and catalog numbers are given again in the republic archive. In our report, we tried to explain the subject by including the documents related to the massacre in Baku.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Arşiv Belgeleriyle Ermeni Faaliyetleri, (1914-1918), Genelkurmay ATASE Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2005.
- Azerbaycan Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı Dosya No: 3850
- BCA.930.01.2.27.2
- BCA.930.01.2.27.2.19
- BCA.930.01.2.27.2.17
- BCA.930.1.2.27.2.18
- BCA. 930.01.2.27.2
- BCA.930.01.2.27.2.20
- BCA.930.01.2.27.2
- BCA. 930.01.1.21.1.
- BCA.930.012.27.2.20
- BCA.93.01.2.27.2.20
- BCA.930.01.2.27.2.18
- BCA. 930.01.2.25.1
- BCA.930.01.1.20.2
- BCA.930.01.2.31.16,.
- BCA.930.01.4.64.1
- BCA. 930.01.1.20.2
- BCA. 930.01.4.65.5
- BCA. 930.01.3.48.13
- BCA. 930.01.2.31.1
- BCA. 930.01.2.28.9
- BCA. 930.01.2.27.2
- BCA.930.01.2.27.2.21
- BCA.930.01.2.27.2.21-22
- BCA.930.01.2.27.2.22
- Hasanlı, Cemil Azerbaycan Tarihi 1918-1920, Ankara, 1998.
- Kürüm, Esra, Prof. Dr. Cevat Heyet’in 'Varlık'ını Adadığı Azerbaycan ve Türk Milliyetçiliği, Iğdır Üni Sos Bil Dergisi, Sayı / No. 15, Temmuz 2018, s. 171-187
- Osmanlı Arşiv Belgelerinde Nahçıvan, İstanbul, 2011
- Osmanlı Belgelerinde Karabağ, İstanbul, 2009.
- Solmaz Rüstemova-Tohidi, “Azerbaycan Halkına 1918’de Tatbik Edilen Katliamlar: İç Savaş, İktidar Savaşı, Soykırım”, 19. Yüzyıldan Günümüze Türk-Ermeni İlişkilerinin Bölgesel Politikalara Etkisi, Sempozyumu, Bitlis, 2016.
- Süleymanov, Mehman Kafkasİslam Ordusu ve Azerbaycan, Bakü, 1999.
- Şimşir, Bilal Kafkas İslam Ordusunun İleri Harekâtı ve Bakü Savaşları “Tarih Bilinci”, 2012.
| APA | ATLI C (2020). AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. , 451 - 470. |
| Chicago | ATLI CENGİZ AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. (2020): 451 - 470. |
| MLA | ATLI CENGİZ AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. , 2020, ss.451 - 470. |
| AMA | ATLI C AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. . 2020; 451 - 470. |
| Vancouver | ATLI C AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. . 2020; 451 - 470. |
| IEEE | ATLI C "AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM." , ss.451 - 470, 2020. |
| ISNAD | ATLI, CENGİZ. "AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM". (2020), 451-470. |
| APA | ATLI C (2020). AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(68), 451 - 470. |
| Chicago | ATLI CENGİZ AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 0, no.68 (2020): 451 - 470. |
| MLA | ATLI CENGİZ AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.68, 2020, ss.451 - 470. |
| AMA | ATLI C AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(68): 451 - 470. |
| Vancouver | ATLI C AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2020; 0(68): 451 - 470. |
| IEEE | ATLI C "AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM." Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0, ss.451 - 470, 2020. |
| ISNAD | ATLI, CENGİZ. "AZERBAYCAN ARŞİV BELGELERİNE GÖRE: 1918-1920 YILLARI ARASINDA BAKÜ VE ERİVAN'DA ERMENİLERİN YAPTIĞI MEZALİM". Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 68 (2020), 451-470. |
