Yıl: 2020 Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 254 - 268 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/amj.2020.02360 İndeks Tarihi: 05-11-2020

AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ

Öz:
Amaç: Bu araştırmanın amacı Aile Sağlığı Merkezlerine başvuran hastaların sağlık okuryazarlığı düzeyinindeğerlendirilmesidir.Materyal ve Metot: Kesitsel nitelikteki bu araştırmada hastaların sağlık okuryazarlığı düzeyini belirlemek içinAvrupa Birliği tarafından geliştirilen ‘‘Sağlık Okuryazarlığı Anketi’’ kullanılmıştır. Araştırmanın evreniniTürkiye’nin sosyo-ekonomik seviyesi en yüksek ilçesi olan Çankaya’da ikamet eden, aynı ilçedeki Aile SağlığıMerkezlerine başvuran, 18 yaş ve üzerindeki hastalar oluşturmaktadır. Araştırmaya 25 Aile SağlığıMerkezinden 500 hasta katılmıştır.Bulgular: Hastaların genel sağlık okuryazarlığı indeksi ortalama 30,25±7,28 olarak hesaplanmıştır. Hastaların%20,90’ının yetersiz, %48,30’unun sınırlı, %24,90’ının yeterli ve %5,90’ının mükemmel sağlık okuryazarlığınasahip olduğu görülmüştür. Yaş, eğitim durumu, çalışma durumu, aylık gelir durumu, genel sağlık durumu,kronik hastalık varlığı, son 12 ayda aile hekimine başvuru sayısı ve aile hekimi tarafından ziyaret edilmedurumu açısından hastaların sağlık okuryazarlığının genel düzeyinin veya alt indekslerinin istatistiksel olarakanlamlı farklılıklar gösterdiği bulunmuştur (p<0,05).Sonuç: Hastaların büyük bir çoğunluğunun sağlık okuryazarlığı yetersiz veya sınırlı düzeydedir. Bu durumsağlık okuryazarlığının artırılmasına yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime:

EVALUATION OF HEALTH LITERACY LEVEL OF PATIENTS APPLIED TO FAMILY HEALTH CENTERS: THE CASE OF ÇANKAYA DISTRICT

Öz:
Objectives: The aim of this study was to evaluate the health literacy level of patients applied to Family Health Centers. Materials and Methods: ‘‘The Health Literacy Questionnaire’’ developed by the European Union was used to determine the level of health literacy of the patients in this cross-sectional study. The population of the study was composed of adult patients who applied to the Family Health Centers in Çankaya and live in same district. Çankaya is the district with the highest socio-economic level in Turkey. Five hundred patients from 25 Family Health Centers participated in the study. Results: The mean of overall health literacy index of the patients was 30.25±7.28. It was observed that 20.90% of the patients had inadequate, 48.30% had limited, 24.90% had sufficient and 5.90% had excellent health literacy. It was found that the general level or sub-indices of patients’ health literacy differed significantly by age, educational status, working status, monthly income status, general health status, having a chronic disease, number of visits to family physician and visits by family physician in the last 12 months (p <0.05 ). Conclusion: The health literacy of the majority of patients is insufficient or limited. This reveals the need to carry out activities aimed at increasing health literacy.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Tontuş H.Ö. Sınırlı sağlık okuryazarlığının sağlığa ve sağlık hizmetleri kullanımına etkileri. Sağlığa ve Sosyal Politikalara Bakış 2014;19:32-35.
  • 2. Örnek M. Sağlık okuryazarlığı. Sağlığa ve Sosyal Politikalara Bakış 2014;19:26-31.
  • 3. Institute of Medicine. Health literacy: A prescription to end confusion. Washington, DC: The National Academies Press; 2004.
  • 4. Sørensen K, Broucke SV, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, et al. Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health 2012;12:80.
  • 5. Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği. Sayı:28539, Tarih: 25.01.2013.
  • 6. Korukluoğlu, S. Sevk zinciri: Mevcut durumda çözüm mümkün mü? Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi 2018;48:10-11.
  • 7. HLS-EU Consortium. [İnternet]. Comparative report of health literacy in Eight EU member states. The European health literacy survey HLS-EU. http://www.health-literacy.EU (Erişim Tarihi: 07.02.2017).
  • 8. Durusu-Tanrıöver M, Yıldırım HH, Demiray-Ready FN, Çakır B, Akalın HE. Türkiye sağlık okuryazarlığı araştırması. Ankara: Sağlık-Sen Yayınları; 2014.
  • 9. İnsani Gelişme Vakfı [İnternet]. İnsani Gelişme Endeksi-İlçeler (İGE-İ) Raporu, İstanbul. http://ingev.org/wp-content/uploads/2017/10/IGE-I-ozet.pdf (Erişim Tarihi: 17.02.2017).
  • 10. Naing L, Winn T, Rusli BN. Practical issues in calculating the sample size for prevalence studies. Archives of Orofacial Sciences 2006;1:9-14.
  • 11. Çankaya Kaymakamlığı [İnternet]. Çankaya’daki Aile Sağlığı Merkezleri. http://www.cankayakaymakamligi.gov.tr/aile-sagligi-merkezi (Erişim Tarihi: 01.03.2017).
  • 12. Institute of Medicine. Health literacy: Improving health, health systems, and health policy around the world: Workshop summary. Washington, DC: The National Academies Press; 2013.
  • 13. Sağlık Bakanlığı. Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçekleri güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. 1. Baskı. Ankara: Anıl Reklam Matbaacılık; 2016.
  • 14. Sørensen K, Pelikan JM, Röthlin F, Ganahl K, Slonska Z, Doyle G, et al. Health literacy in Europe: Comparative results of the European Health Literacy Survey (HLS-EU). European Journal of Public Health 2015(25);6:1053-8.
  • 15. Kayupova G, Turdaliyeva B, Tulebayev K, Duong TV, Chang PW, Zagulova D. Health literacy among visitors of district polyclinics in Almaty, Kazakhstan. Iran J Public Health 2017(46);8:1062-70.
  • 16. Nakayama K, Osaka W, Togari T, Ishikawa H, Yonekura Y, Sekido A, et al. Comprehensive health literacy in Japan is lower than in Europe: A validated Japanese-language assessment of health literacy. BMC Public Health 2015;15:505.
  • 17. Berens EM, Vogt D, Messer M, Hurrelmann K, Schaeffer D. Health literacy among different age groups in Germany: Results of a cross-sectional survey. BMC Public Health 2016;16:1151.
  • 18. Ansari H, Almasi Z, Moghaddam A, Mohammadi M, Peyvand M, Hajmohammadi M, et al. Health literacy in older adults and its related factors: A cross sectional study in southeast Iran. Health Scope 2016 5(4):e37453.
  • 19. Bozkurt H. Bir eğitim aile sağlığı merkezine kayıtlı bilişsel bozukluğu olmayan 65 yaş ve üzeri bireylerde sağlık okuryazarlığı. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği AD, 2017.
  • 20. Liu Y, Wang Y, Liang F, Chen Y, Liu L, Li Y, et al. The health literacy status and influencing factors of older population in Xinjiang. Iran J Public Health 2015(44);7:913-9.
  • 21. Heide I, Wang J, Droomers M, Spreeuwenberg P, Rademakers J, Uiters E. The relationship between health, education, and health literacy: Results from the Dutch adult literacy and life skills survey. Journal of Health Communication 2013;18(Sup 1): 172-84.
  • 22. Domanska OM, Firnges C, Bollweg TM, Sørensen K, Holmberg C, Jordan S. Do adolescents understand the items of the European Health Literacy Survey Questionnaire (HLS-EU-Q47) – German version? Findings from cognitive interviews of the project “Measurement of Health Literacy Among Adolescents” (MOHLAA) in Germany. Archives of Public Health 2018;76:46.
APA GÖZLÜ K, KAYA S (2020). AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. , 254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
Chicago GÖZLÜ Kenan,KAYA SIDIKA AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. (2020): 254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
MLA GÖZLÜ Kenan,KAYA SIDIKA AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. , 2020, ss.254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
AMA GÖZLÜ K,KAYA S AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. . 2020; 254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
Vancouver GÖZLÜ K,KAYA S AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. . 2020; 254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
IEEE GÖZLÜ K,KAYA S "AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ." , ss.254 - 268, 2020. 10.5505/amj.2020.02360
ISNAD GÖZLÜ, Kenan - KAYA, SIDIKA. "AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ". (2020), 254-268. https://doi.org/10.5505/amj.2020.02360
APA GÖZLÜ K, KAYA S (2020). AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. Ankara Medical Journal, 20(2), 254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
Chicago GÖZLÜ Kenan,KAYA SIDIKA AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. Ankara Medical Journal 20, no.2 (2020): 254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
MLA GÖZLÜ Kenan,KAYA SIDIKA AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. Ankara Medical Journal, vol.20, no.2, 2020, ss.254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
AMA GÖZLÜ K,KAYA S AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. Ankara Medical Journal. 2020; 20(2): 254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
Vancouver GÖZLÜ K,KAYA S AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ. Ankara Medical Journal. 2020; 20(2): 254 - 268. 10.5505/amj.2020.02360
IEEE GÖZLÜ K,KAYA S "AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ." Ankara Medical Journal, 20, ss.254 - 268, 2020. 10.5505/amj.2020.02360
ISNAD GÖZLÜ, Kenan - KAYA, SIDIKA. "AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNE BAŞVURAN HASTALARIN SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: ÇANKAYA İLÇESİ ÖRNEĞİ". Ankara Medical Journal 20/2 (2020), 254-268. https://doi.org/10.5505/amj.2020.02360