Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*

Nihat BAYAT, (Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Antalya,Türkiye)
Gökhan ÇETİNKAYA (PamukkaleÜniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Denizli,Türkiye)
Eğitim ve Bilim
20 5
Yıl: 2020 Cilt: 45 Sayı: 203 Sayfa Aralığı: 177 - 190 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15390/EB.2020.8782 İndeks Tarihi: 06-11-2020

Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*

Öz:
Bu araştırmanın amacı çıkarım yapma becerisinin okuduğunu anlama becerisini ne ölçüde yordadığını saptamaktır. Araştırmanın katılımcılarını beşinci ve altıncı sınıfta öğrenimlerini sürdüren 117 ortaokul öğrencisi oluşturmuştur. Veriler Çıkarım Becerisi Testi ve Okuduğunu Anlama Testi ile toplanmıştır. Testler katılımcılara tek oturumda uygulanmış, yanıtlar iki değerlendirmeci tarafından yorumlanmıştır. Katılımcıların verdiği yanıtlar kodlanarak istatistik programına aktarılmış ve çözümlemeler yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre katılımcıların çıkarım yapmadaki başarıları düşük düzeydedir. Okuduğunu anlama becerisi açısından ise katılımcılar orta düzeyde bir başarı göstermiştir. Çıkarım boyutunda özellikle sözcüksel çıkarımda başarı gösterilmiş, önermesel ve edimsel çıkarımlarda yeterli düzeye erişilmemiştir. Araştırma sonuçlarına göre çıkarım becerisi okuduğunu anlama becerisini orta düzeyde yordamaktadır. Bu sonuca dayanarak okuduğunu anlama becerisini yükseltmek için okuma eğitiminde çıkarımyapma stratejisine yer verilmesi önerilmiştir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abasıyanık, S. F. (2016). Mahalle kahvesi. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Altunkaya, H. (2018). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okur özyeterlikleri ile okuduklarını anlama becerileri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(1), 202-219.
  • Andreassen, R. ve Braten, I. (2011).Implementation and effects of explicit reading comprehension instruction in fifth-grade classrooms.Learning and Instruction, 21(4),520-537.
  • Barnes, M. A., Dennis, M. ve Haefele-Kalvaitis, J. (1996). The effects of knowledge availability and knowledge accessibility on coherence and elaborative inferencing in children from six to fifteen years of age. Journal of Experimental Child Psychology, 61(3), 216-241.
  • Barth, A. E., Barnes, M., Francis, D., Vaughn, S. ve York, M. (2015). Inferential processing among adequate and struggling adolescent comprehenders and relations to reading comprehension. Reading and Writing, 28, 587-609. doi:10.1007/s11145-014-9540-1
  • Baydık, B. (2011). Okuma güçlüğü olan öğrencilerin üstbilişsel okuma stratejilerini kullanımı ve öğretmenlerinin okuduğunu anlama öğretim uygulamalarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 301-319.
  • Bishop, D. V. ve Adams, C. (1992). Comprehension problems in children with specific language impairment: Literal and inferential meaning. Journal of Speech and Hearing Research, 35, 119-129.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Cain, K. ve Oakhill, J. (1999). Inference making ability and its relation to comprehension failure in young children. Readingand Writing, 11, 489-503.
  • Cain, K., Oakhill, J. ve Bryant, P. (2004). Children’s reading comprehension ability: Concurrent prediction by working memory, verbal ability, and component skills. Journal ofEducational Psychology, 96(1), 31-42. doi:10.1037/0022-0663.96.1.31
  • Cain, K., Oakhill, J. V., Barnes, M. A. ve Bryant, P. E.(2001). Comprehension skill, inference making ability and their relation to knowledge. Memory and Cognition, 29, 850-859. doi:10.3758/BF03196414
  • Carlisle, J. F., Kelcey, B., Berebitsky, D. ve Phelps, G. (2011). Embracing the complexity of instruction: A study of effects of teachers’ instruction on students’ reading comprehension. Scientific Studies of Reading, 15(5),1-35. doi:10.1080/10888438.2010.497521
  • Casteel, M. A. (1993). Effects of inference necessity and reading goal on children’s inference generation. Developmental Psychology, 29, 346-357.
  • Casteel, M. A. ve Simpson, G. B. (1991). Textual coherence and the development of inferential generation skills. Journal of Research inReading, 14, 116-129.
  • Chikalanga, I. (1992). A suggested taxanomy of inferences for reading teacher. Reading in a Foreign Language, 8(2), 697-709.
  • Currie, N. K. ve Cain, K. (2015). Children’s inference generation: The role of vocabulary and working memory. Journal of Experimental Child Psychology, 137, 57-75.
  • Çiftçi, Ö. ve Temizyürek, F. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin ölçülmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 109-129.
  • Elbro, C. ve Buch-Iversen, I. (2013). Activation of background knowledge for inferencemaking: Effects on reading comprehension. Scientific Studies of Reading, 17(6), 435-452.
  • Garnham, A. ve Oakhill, J. V. (1996). The mental models theory of language comprehension. B. K. Britton ve A. C. Graesser (Ed.), Models of understanding text içinde (s. 313-339). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  • Gernsbacher, M. A. (1990). Language comprehension as structure building. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
  • Gernsbacher, M. A., Varner, K. R. ve Faust, M. (1990). Investigating differences in general comprehension skill. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 16(3), 430-445.
  • Graesser, A. C. (1981).Prose comprehension beyond the word. New York: Springer-Verlag.
  • Graesser, A. C. (2015). Deeper learning with advances in discourse science and technology. Policy Insights from the Behavioraland Brain Sciences, 2, 42-50.
  • Graesser, A. C., Singer, M. ve Trabasso, T. (1994). Constructing inferences during narrative text comprehension. PsychologicalReview, 101(3), 371-395. doi:10.1037/0033-295X.101.3.371
  • Graesser A. C., Wiemer-Hastings P. ve Wiemer-Hastings K. (2001). Constructing inferences and relations during text comprehension. T. Sanders, J. Schilperoord ve W. Spooren (Ed.),Text representation: Linguistic and psycholinguistic aspects içinde (s. 249-271). Amsterdam: John Benjamins.
  • Güngör, A. (2005). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama stratejilerini kullanma düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101-108.
  • Gygax, P., Garnham, A. ve Oakhill, J. (2004). Inferring characters’ emotional states: Can readers infer specific emotions?. Language and Cognitive Processes, 19(5), 613-639. doi:10.1080/01690960444000016
  • Johnston, A. M., Barnes, M. A. ve Desrochers, A. (2008). Reading comprehension: Developmental processes, individual differences, and interventions. Canadian Psychology, 49(2), 125-132. doi:10.1037/0708-5591.49.2.125
  • Kendeou, P., Bohn-Gettler, C., White, M. J., ve van den Broek, P. (2008). Children’s inference generation across different media. Journal of Research in Reading, 31(3), 259-272.
  • Kendeou, P., Papadopoulos, T. C. ve Spanoudis, G. (2012). Processing demands of reading comprehension tests in young readers. Learning and Instruction, 22(5), 354-367. doi:10.1016/j.learninstruc.2012.02.001
  • Kendeou, P., van den Broek, P., Helder, A. ve Karlsson, J. (2014). A cognitive view of reading comprehension: Implications for reading difficulties. Learning Disabilities Research &Practice, 29(1), 10-16. doi:10.1111/ldrp.12025
  • Kintsch, W. (1998).Comprehension: A paradigm for cognition. New York: Cambridge UniversityPress.
  • Kispal, A. (2008). Effective teaching of inference skills for reading: Literature review (Research Report DCSF-RR031).Berkshire, UK: Department for Children, Schools, andFamilies; National Foundation for Educational Research.http://www.dcsf.gov.uk/researchadresinden erişildi.
  • Kudret, Z. B. ve Baydık, B. (2016). Başarılı ve başarısız dördüncü sınıf okuyucularının okuduğunu anlama ve özetleme becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 317-346.
  • Long, D. L., Oppy, B. J. ve Seely, M. R. (1997). Individual differences inreaders’ sentence-and text-level representations. Journal of Memory &Language, 36, 129-145.
  • McNamara, D. S. ve Magliano, J. (2009). Toward a comprehensive model of comprehension. B. Ross (Ed.), The psychology of learning and motivation içinde (51. cilt, s. 297-384). Burlington, VT: Academic Press.
  • Nicholas, D. W. ve Trabasso, T. (1980). Toward a taxonomoy of inferences forstory comprehension. F. Wilkening, J. Becker ve T. Trabasso (Ed.), Information integrating by children. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Oakhill, J. (1984). Inferential and memory skills in children’ comprehensionofstories. British Journal of Educational Psychology, 54, 31-39.
  • Oakley, M. (2018). Building comprehension skills with cognitive training.SchoolofEducationStudentCapstoneProjects. 140.
  • Pearson, P. D. ve Johnson, D. D. (1978). Teaching reading comprehension. New York: Holt,Rinehart and Winston.
  • Perfetti, C. A. (1999). Comprehending written language: A blueprint of the reader. C. M. Brown ve P. Hagoort (Ed.), The neurocognitionof language içinde (s. 167-208). Oxford, UK: Oxford University Press.
  • Perfetti, C. ve Stafura, J. (2014). Word knowledge in a theory of reading comprehension. Scientific Studies of Reading, 18(1), 22-37.
  • Rasinski, T. V., Padak, N. D. ve Fawcett, C. (2010). Teaching children who find reading difficult (4. bs.). Boston, MA: Pearson.
  • Singer, M. (1994). Discourse inference processes. M. A. Gernsbacher (Ed.), Handbook of psycholinguistics içinde (s. 479-515). San Diego: Academic Press.
  • Topuzkanamış, E. ve Maltepe, S. (2010). Öğretmen adaylarının okuduğunu anlama ve okuma stratejilerini kullanma düzeyleri. TÜBAR, 27, 655-677.
  • Trabasso, T. (1981). On the making of inferences during reading comprehension and their assesment. J. T. Guthrie (Ed.), Comprehension and teaching içinde (s. 56-76). ABD: International Reading Association.
  • Uzun, G. L., Bozkurt, Ü. ve Erdoğan, T. (2011). Okuma süreci, okuma çıktıları ve yaratıcı okuma: İlköğretim öğrencileri üzerine gözlemler. G. L. Uzun ve Ü. Bozkurt (Ed.), Theoretical and applied researches on Turkish language teaching içinde. Essen:Die BlueEule.
  • Ülper, H., Çetinkaya, G. ve Bayat, N. (2017). Okuduğunu anlama testinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 175-187.
  • van den Broek, P. (1994). Comprehension and memory of narrative texts: Inferences and coherence. M. A. Gernsbacher (Ed.), Handbookof psycholinguistics içinde (s. 539-588). San Diego: Academic Press.
  • van den Broek, P. (1997). Discovering the cement of the universe: The development of event comprehension from childhood to adulthood. P. vanden Broek, P. W. Bauer ve T. Bourg (Ed.), Developmental spans in event comprehension and representationiçinde (s. 321-342). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
  • Warren, W. H., Nicholas, D. W. ve Trabasso, T. (1979). Event chains and inferences in understanding narratives. R. O. Freedle (Ed.), New directions in discourse processingiçinde (2. cilt). Norwood, NJ: Ablex Publication Corporation.
  • Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Pamukkale Üniversitesi,Eğitim Fakültesi,Denizli.
APA Bayat N, Çetinkaya G (2020). Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. , 177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
Chicago Bayat Nihat,Çetinkaya Gökhan Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. (2020): 177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
MLA Bayat Nihat,Çetinkaya Gökhan Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. , 2020, ss.177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
AMA Bayat N,Çetinkaya G Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. . 2020; 177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
Vancouver Bayat N,Çetinkaya G Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. . 2020; 177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
IEEE Bayat N,Çetinkaya G "Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*." , ss.177 - 190, 2020. 10.15390/EB.2020.8782
ISNAD Bayat, Nihat - Çetinkaya, Gökhan. "Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*". (2020), 177-190. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8782
APA Bayat N, Çetinkaya G (2020). Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. Eğitim ve Bilim, 45(203), 177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
Chicago Bayat Nihat,Çetinkaya Gökhan Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. Eğitim ve Bilim 45, no.203 (2020): 177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
MLA Bayat Nihat,Çetinkaya Gökhan Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. Eğitim ve Bilim, vol.45, no.203, 2020, ss.177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
AMA Bayat N,Çetinkaya G Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. Eğitim ve Bilim. 2020; 45(203): 177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
Vancouver Bayat N,Çetinkaya G Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*. Eğitim ve Bilim. 2020; 45(203): 177 - 190. 10.15390/EB.2020.8782
IEEE Bayat N,Çetinkaya G "Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*." Eğitim ve Bilim, 45, ss.177 - 190, 2020. 10.15390/EB.2020.8782
ISNAD Bayat, Nihat - Çetinkaya, Gökhan. "Çıkarım Becerisi ile Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişki*". Eğitim ve Bilim 45/203 (2020), 177-190. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8782
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 14:49

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları