İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması

Yıl: 2020 Cilt: 45 Sayı: 203 Sayfa Aralığı: 123 - 151 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15390/EB.2020.8678 İndeks Tarihi: 06-11-2020

İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması

Öz:
Bu araştırmada ilkokulda Sosyal Bilgiler eğitimi alanındaki çalışmalara ilişkin araştırmaların mevcut durumunun analizinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma, nitel verilerin yorumlanması ve değerlendirilmesinin temel alındığı, bu çalışmaların yine nitel bir yaklaşımla ele alınarak sonuçlarının derinlemesine irdelendiği, benzerlik ve farklılıklarının ortaya konulduğu meta sentez çalışmasıdır. Araştırma verilerinin toplanmasına 10 Ekim 2017 tarihinde başlanmış, veri toplama süreci makalenin tamamlanmasına kadar geçen süre zarfınca (30 Haziran 2018) devam etmiş, yayımlanan yeni çalışmaların da verilere dâhil edilmesine özen gösterilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ilkokulda Sosyal Bilgiler eğitiminde yapılan çalışmaların konu alanlarına ilişkin sonuçlar incelendiğinde, program değerlendirmesi, konu ya da ünite bazlı çalışmalara ilişkin incelemeler ile değer eğitimine yönelik çalışmaların olduğu görülmüştür. Özellikle Sosyal Bilgiler program incelemeleri ile ilgili elde edilen sonuçlarda 1’den 5’inci sınıflara kadar program geliştirme öğeleri açısından inceleme çalışmalarının olduğu görülmüştür. Ayrıca ilkokulda Sosyal Bilgiler eğitimine yönelik nitel çalışmaların çoğunlukla eylem araştırması, durum çalışması ve fenomenolojik desende temellendiği görülmüştür. Gömülü teori/kuram oluşturma ve etnografik desende çalışmaların azınlıkta olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan çalışmaların veri analiz süreçlerine ilişkin sonuçlarda içerik analizi ve betimsel analiz yöntemlerinin ön planda olduğu görülmüştür. Öte yandan incelenen çalışmaların birçoğunda analiz yöntemlerinin belirtilmediği tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ilkokulda Sosyal Bilgiler eğitimi çalışmalarında programın sahada uygulamasına dönük çalışmaların yapılması önerilebilir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • *Akar, C. ve Yalçın, D. (2017). İlkokul 4.sınıf sosyal bilgiler öğretmen kılavuz kitabında yer alan kavramlar listesinin demokrasi ve çokkültürlülük kavramları açısından incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(2), 435-450.
  • *Akaydın, B. B. ve Kaya, S. (2015). Türkiye’de ilkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler alanında yapılan ve ulusal indeksli dergilerde yayınlanan araştırmalara yönelik bir inceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 251-264.
  • *Alarcon, J., Holmes, K. ve Bybee, E. (2015). Historical thinking inside the box: Preservice elementary teachers use journey boxes to craft counter narratives. The Social Studies, 106(4), 186-192.
  • Albu, G. (2015). Primary school teachers and their values at the beginning of the XXI. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 187, 40-44.
  • Atanur Baskan, G., Aydın, A. ve Madden, T. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 35-42.
  • Atik, A. (2006). Yeni ilköğretim 1. kademe sosyal bilgiler programında yaratıcılık(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • *Aybek, B. ve Aslan, S. (2016). An analysis of the units “I’m learning my past” and “the place where we live” in the social studies textbook related to critical thinking standards. Eurasian Journalof Educational Research, 65, 35-54.
  • *Babini, K. (2013). Has elementary social studies instruction become collateral damage of the no child left behind act? (Yayımlanmamış doktora tezi). College of Professional Studies Northeastern University, Boston, Massachusetts, ABD.
  • *Bal İncebacak, B. ve Tangülü, Z. (2015). Sosyal bilgiler öğretimi: öğretmenim “iyi ki var”. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 52-66.
  • *Balbağ, N. L. ve Türkcan, B. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrenci ve öğretmenlerinin küresel vatandaşlık algıları. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 8(2), 216-249. doi:10.17569/tojqi.270274
  • Barr, R., Barth, J. ve Shermis, S. (2013). Sosyal bilgilerin doğası.Ankara: Pegem Akademi.
  • Barth, J. L. ve Shermis, S. S. (1970). Defining the social studies: An exploration of three traditions. Social Studies, 34, 743-750.
  • *Basye, C. (2012). Decision-making behaviors of pre service teachers as they plan for social studies in elementary classrooms(Yayımlanmamış doktora tezi). Oregon State Üniversitesi, ABD.
  • Becker, E. A., Easlon, E. J., Potter, S. C., Guzman-Alvarez, A., Spear, J. M., Facciotti, M. T. ... ve Pagliarulo, C. (2017). The effects of practice-based training on graduate teaching assistants' classroom practices.CBE Life Sciences Education,16(4), 1-14. doi:10.1187/cbe.16-05-0162
  • Bernard, B. (2004). Fostering resiliency in kids: Protective factors in the family, school, and community.East Lansing: University Outreach and Engagement.Bilgili, S. (2010). Sosyal bilgilerin temelleri.Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • *Bolat, Y. (2016). Kavram temelli disiplinler arası yaklaşıma göre tasarlanan ünitenin otantik değerlendirmesine yönelik bir eylem araştırması (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • *Bozkurt, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi bağlamında küresel eğitime ilişkin görüşleri(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.*Brophy, J. ve Alleman, J. (2009). Meaningfulsocial studies for elementary students. Teachers and Teaching, 15(3), 357-376.
  • *Brownlee, J. L., Scholes, L., Walker, S. ve Johansson, E. (2016). Critical values education in the early years: Alignment of teachers’ personal epistemologies and practices for active citizenship. Teaching and Teacher Education, 59, 261-273.
  • Campbell, L. O. (2016). Concept mapping: An “instagram” of students’ thinking. The Social Studies, 107(2), 74-80.
  • Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
  • Chu, Y. (2017). Twenty years of social studies textbook content analysis: Still “decidedly disappointing”?. The Social Studies, 108(6), 229-241.
  • *Coşkun, D. (2011). İlköğretim birinci kademe 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
  • *Coşkun Keskin, S. (2012). Değer eğitiminde geçmişten günümüze bir ışık: “Aile bilgisi dersi” model önerisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 10(23), 117-156
  • .*Coşkun Keskin, S. ve Keskin, Y. (2009). Cumhuriyet dönemi ilkokul (ilköğretim 1. kademe) sosyal bilgiler ve onun kapsamına giren ders programlarında bir değer olarak “barış”ın yeri. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 69-92.
  • Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları(S. B. Demir, Çev.).Ankara: Eğiten Kitap.Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
  • *Çatak, M. (2015). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitim programlarının incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, 19(62), 69-94.
  • Çürük, C. (2015). Kınalızade Ali Efendi ve vatandaşlık eğitimi. B. Ata (Ed.), Kınalızade Ali Efendi'nin Ahlak-i Ala'i üzerine okumalariçinde (s. 7-20). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • DeAngelis, K. J. ve Presley, J. B. (2011). Teacher qualifications and school climate: Examining their interrelationship for school improvement. Leadership and Policy in Schools, 10(1), 84-120. doi:10.1080/15700761003660642
  • *Demir, M., Şahin, Ç. ve Tutkun, T. (2016). Sosyal bilgiler dersi için sınıf öğretmeni adaylarının münazara konusu oluşturma becerilerinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 51-66.
  • *Evertsson, J. (2015). History, nation and school inspections: The introduction of citizenship education in elementary schools in late nineteenth-century Sweden. History of Education, 44(3), 259-273.
  • Garwood, J. D., McKenna, J. W., Roberts, G. J., Ciullo, S. ve Shin, M. (2019). Social studies content knowledge interventions for students with emotional and behavioral disorders: A meta-analysis. Behavior Modification, 1-30. doi:10.1177/0145445519834622
  • *Gleeson, A. M. ve D'Souza, L. A. (2016). Reframing asocial studies methods course: Preparing elementary teacher candidates for the common core. The Social Studies, 107(5), 1-6. doi:10.1080/00377996.2016.1192094
  • Goodwin, A. L. ve Kosnik, C. (2013). Quality teacher educators = quality teachers? Conceptualizing essential domains of knowledge for those who teach teachers. Teacher Development, 17(3), 334-346. doi:10.1080/13664530.2013.813766
  • Gudmundsdottir, G. B. ve Hatlevik, O. E. (2018). Newly qualified teachers’ professional digital competence: Implications for teacher education. European Journal of Teacher Education, 41(2), 214-231. doi:10.1080/02619768.2017.1416085
  • Gülmez, G. (2019). Etken öğretmenliğin arkasında yatan faktörler: Bir yapısal eşitlik modellemesi çalışması(Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
  • *Gülmüş, R. (2015). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersi tarih konularında değer öğretimine ilişkin sınıf öğretmeni görüşleri(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
  • *Harrington, J. M. (2012). Teachers think aloud about picture books for teaching social studies in the primary grades(Yayımlanmamış doktora tezi). The Graduate School of the University of Minnesota, ABD.
  • Huck, A. (2019). Elementary social studies content integration in CCLS: An analysis of content integration. The Socıal Studies, 110(1), 1-16.
  • Jaiyeoba, A. (2011). Primary school teachers’ knowledge of primary education. The African Symposium: An Online Journal of The African EducationalResearch Network, 11(1), 4-11.
  • *Johnson, E. C., Liu, K. ve Goble, K. (2015). Mantle of the expert: Integrating dramatic inquiry and visual arts in social studies. The Social Studies, 106(5), 204-208.
  • *Johnson, J. A. (2016). Taking the “squeeze” off of socıal studies: A phenomenological study of teacher “curricular” autonomy and its effects on social studies instructional time(Yayımlanmamış doktora tezi). The Graduate School at the University of Missouri-St. Louis, ABD.
  • Kartal, A. ve Çağlayan, K. T. (2018). Disiplinlerden bir buket: SOFEM (sosyal bilimler-fen bilimleri-matematik) uygulaması. Eğitim ve Bilim, 43(196), 189-214.
  • *Kartal, A. ve Turan, İ. (2015). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin zihin haritalarında vatandaşlık bilgileri ile ilgili kavram yanılgıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 34, 371-381.
  • Kartal, A., Öksüz, Y., Baba Öztürk, M. ve Güven Demir, E. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının demokrasi algısı: Polonya-Türkiye karşılaştırması. İlköğretim Online, 17(2), 562-579.
  • Kaz, V.(2013). Cumhuriyetten günümüze ilköğretim 1. kademe sosyal bilgiler programlarının Türk devrimine göre değerlendirilmesi(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
  • *Koçoğlu, E. (2012). Cumhuriyetten günümüze insan hakları ve demokrasi kavramları açısından sosyal bilgiler dersi eğitim programının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 1-20.
  • *Kurtdede Fidan, N. (2013). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi: Nitel bir araştırma. International Journal of Social Science, 6(3), 361-388.
  • *Küçük, H. (2009). İlköğretim 4. Sınıf öğrencilerinin kültür kavramına dair görüşleri: Nitel bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
  • *Lund, A. K. (2012). Third-grade students’ historical thinking and the big history lesson (Yayımlanmamış doktora tezi). Michigan State University, ABD.
  • *McGill, A. B. E. (2012). Aal a wı da wan?: Cultural education, heritage, and citizenship in the belizean state (Yayımlanmamış doktora tezi). Indiana University, ABD.
  • Mobley, K. ve Fischer, S. (2014). Ditching the desks: Kinesthetic learning in college classrooms. The Social Studies, 105(6), 301-309.
  • National Council for the Social Studies. (2009). Powerful and purposeful teaching and learning in the elementary school social studies. http://www.socialstudies.org/positions/powerfulandpurposeful adresinden erişildi.
  • Nayci, Ö. (2017). Sosyal bilgiler öğretiminde ters yüz sınıf modeli uygulamasının değerlendirilmesi(Yayımlanmamış doktora tezi). AnkaraÜniversitesi, Ankara.
  • *Omole, C. (2016). Influences on curriculum and schooling in postcolonial kenya: A content analysis of primary social studies textbooks(Yayımlanmamış doktora tezi). Graduate School of Binghamton University State University of New York, ABD.
  • *Özbek Çelik, G. (2014). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğrenme ortamlarında portfolyo kullanımı: Bir eylem araştırması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Özpınar, M. ve Sarpkaya, R. (2010). Köyde görev yapan sınıf öğretmenlerinin sorunları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 17-29.
  • Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 52-64.
  • Priestley, M., Biesta, G. J. J. ve Robinson, S. (2015). Teacher agency: What is it and why does it matter?. R. Kneyber ve J. Evers (Ed.), Flip the system: Changing education from the bottom upiçinde (s. 134-148). London: Routledge.
  • *Ranshaw Sell, C. ve Griffin, K. (2017). Powerful social studies teachingwith poetry and primary sources. The Social Studies, 108(1), 1-9.
  • Schleicher, A. (2012). Preparing teachers and developing school leaders for the 21st century.Paris: OECD Publishing.
  • Seefeldt, C., Castle, S. D. ve Falconer, R. D. (2014). Social studies for the preschool/primary child.USA: Pearson Publishing.
  • *Selanik Ay, T. (2010). Sosyal bilgiler dersinde yerel toplum çalışmalarından yararlanma: Bir eylem araştırması(Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
  • *Selanik Ay, T. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitimde sivil toplum kuruluşlarından yararlanmaya ilişkin görüşleri. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(23), 50-68.
  • Sell, C. ve Griffin, K. (2017). Powerful social studies teaching with poetry and primary sources. The Social Studies, 108(1), 1-9.
  • Sivesind, K. ve Westbury, I. (2016). State-based curriculum work and curriculum-making: Norway’s Læreplanverket 1997. Journal of Curriculum Studies, 48(6), 766-782.
  • Surendra, L. (2014). The role of education in promoting sustainable development and peace. Education for peace and sustainable developmentiçinde (s. 26-40). New Delhi: MGIEP/UNESCO.
  • *Şeyihoğlu, A. ve Kartal, A. (2010). Yapılandırmacı yaklaşım temelli ilköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde zihin haritalama tekniğine ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1613-1656.
  • *Şeyihoğlu, A. ve Kartal, A. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde zihin haritalama tekniğine ilişkin öğrenci görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2), 111-131.
  • *Taneri, A. ve Tangülü, Z. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin sığınmacılara bakış açısının incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(25), 187-214.
  • Tassinari, G. (1974).Social studies. L. Borghi (Ed.), Perspectives in primaryiçinde (s. 177-212). Netherlandas: Martinus NijhojJ, The Hague.
  • *Taymur, Z. A. (2015). İlkokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir araştırma: Batman il örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).Zirve Üniversitesi, Gaziantep.
  • Tekışık, H. (1998). Sekiz yıllık zorunlu ilköğretimde öğretmen sorunu ve çözüm önerileri. Çağdaş Eğitim, 23(241), 1-8.
  • Tuomi, I. (2018). The impact of artificial intelligence onlearning, teaching, and education. Luxembourg: Publications Office of the European Union. https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC113226/jrc113226_jrcb4_the_impact_of_artificial_intelligence_on_learning_final_2.pdfadresinden erişildi.
  • *Turan, İ. ve Kartal, A. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin doğal afetler konusu ile ilgili kavram yanılgıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 67-81.
  • Tüfekci, A. ve Ural, A. (2015). Tutkulu bir mücadele öğretmenlik. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • *Ucus, S. (2018). Exploring creativity in social studies education for elementary grades: Teachers’ opinions and interpretations. Journal of Education and Learning, 7(2), 111-125.
  • URL1. (2018). World economic forum. https://www.weforum.org/agenda/2018/01/top-quotes-from-davos-on-the-future-of-education/ adresinden erişildi.
  • *Ünal, F., ve Özmen, C. (2012). Türkiye Cumhuriyeti tarihi ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programlarında ailenin yeri ve öneminin değerlendirilmesi. IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal, 3(5), 109-123.
  • Yalçınkaya, E. ve Uslu, S. (2015). Sosyal bilgilerin tarihçesi ve temel eğitimdeki yeri. R. Sever (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimiiçinde (s. 25-45). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-17.
APA KARTAL A (2020). İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. , 123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
Chicago KARTAL AYÇA İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. (2020): 123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
MLA KARTAL AYÇA İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. , 2020, ss.123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
AMA KARTAL A İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. . 2020; 123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
Vancouver KARTAL A İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. . 2020; 123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
IEEE KARTAL A "İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması." , ss.123 - 151, 2020. 10.15390/EB.2020.8678
ISNAD KARTAL, AYÇA. "İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması". (2020), 123-151. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8678
APA KARTAL A (2020). İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. Eğitim ve Bilim, 45(203), 123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
Chicago KARTAL AYÇA İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. Eğitim ve Bilim 45, no.203 (2020): 123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
MLA KARTAL AYÇA İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. Eğitim ve Bilim, vol.45, no.203, 2020, ss.123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
AMA KARTAL A İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. Eğitim ve Bilim. 2020; 45(203): 123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
Vancouver KARTAL A İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması. Eğitim ve Bilim. 2020; 45(203): 123 - 151. 10.15390/EB.2020.8678
IEEE KARTAL A "İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması." Eğitim ve Bilim, 45, ss.123 - 151, 2020. 10.15390/EB.2020.8678
ISNAD KARTAL, AYÇA. "İlkokulda Sosyal Bilgiler Eğitimi Konulu Çalışmalara Genel Bakış: Bir Meta Sentez Çalışması". Eğitim ve Bilim 45/203 (2020), 123-151. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8678