Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923)
Yıl: 2020 Cilt: 12 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1393 - 1417 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.9737/hist.2020.883 İndeks Tarihi: 22-12-2020
Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923)
Öz: Milli Mücadele Dönemi’nde öğretmenlerin basın yayın hayatı yoluyla Türk eğitimsistemine katkıları tartışmasız çok önemli bir rol oynadı. II. Meşrutiyet Dönemi’ndeDarülmualliminden mezun olan Osman Nuri Bey (1889-1981) Milli Mücadele esnasındamaarif ordusunun bir neferi olarak eğitim kadrolarında öğretmenlik ve idarecilik vazifesinisürdürdü. Diğer yandan Maarif Müdürü olarak görev yaptığı Sivas vilayetinde SivasMuallimler Cemiyeti tarafından yayınlanan Dilek ve Türk Ocakları Sivas Şubesi tarafındanyayınlanan Birlik mecmualarında yazılar kaleme aldı. Osman Nuri Bey, eğitim sistemininhemen her alanına ilişkin öneri ve görüşlerini bu mecmualarda kamuoyu ile paylaştı. 1921Maarif Kongresi esnasında Mustafa Kemal Paşa’ya verdiği cevap ile dikkatleri çekenOsman Nuri Bey dönemin en geniş maarif teşkilatına sahip Sivas Vilayeti MaarifMüdürlüğü görevini 1923 yılına kadar sürdürdü. Bu makalede, Osman Nuri Bey’in Dilekve Birlik mecmualarında yayınlanan yazıları temel alınarak Milli Mücadele’nin zorlukoşullarında vatansever bir maarif müdürünün eğitimi bir gelecek formasyonu olarak nasıltahayyül ettiği ortaya konulmaya çalışıldı.
Anahtar Kelime: Overview of Turkish Education through the Eyes of Osman Nuri (Oral) Bey, Director of Education, in the Harsh Conditions of National Struggle (1922-1923)
Öz: The contribution of teachers to the Turkish education system through the press played indisputably a very important role during the National Struggle period. Osman Nuri Bey (1889-1981), who graduated from Darülmuallimin (Teacher’s Training School) in the Second Constitutional Era, continued his teaching and administration duties as a “soldier” within the cadres of “education army” during the National Struggle. On the other hand, he wrote articles in such periodicals as Dilek, published by Sivas Teachers Association in Sivas province and in Birlik published by Sivas Branch of Turkish Hearths. Osman Nuri Bey shared his suggestions and opinions on almost every aspect of the education system with the public in these journals. Osman Nuri Bey, who drew attention with his reply to Mustafa Kemal Pasha during the 1921 Education Congress, continued hisduty of Sivas Provincial Directorate of Education, which had the largest education organization of the period, until the year 1923. This article based on the writings of Osman Nuri Bey in the periodicals of Dilek and Birlik attempted to reveal how a patriotic director of education envisioned education as a future formation under the difficult conditions of the National Struggle.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- “1339-340 Senesi Zarfında Umumi İlk Mektepleri Adedi”, T.C.Maarif Vekâleti 1339- 1340 Ders Senesi İhsaiyat Mecmuası, Matbaa-i Amire, İstanbul 1341, s.50-53.
- AYAS, Nevzad Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitimi, Kuruluşlar ve Tarihçeler, M.E.B., Ankara 1948.
- BAYKAL, Bekir Sıtkı Milli Mücadelede Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti, Ankara 1996.
- BEYOĞLU, Süleyman, İki Devir Bir İnsan, Bengi, İstanbul 2011.
- Birlik: Sivas Türk Ocağı’nın Haftalık Mecmuasıdır 1923-1924, Haz. Nazım H. Polat vd., Sivas Valiliği, ty.
- GÖLDAŞ, İsmail, Milli Kurtuluş Savaşı’nda Öğretmenler, Öğretmenler Dünyası Yayınları, Ankara 1981.
- Hükümet Programları (1920- 1965), Haz. İsmail Arar, Burçak, İstanbul 1968.
- KILIÇ, Fahri-SOLAK Mehmet, TARHAN Murat, Altın Yaprak; Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Eğitime Taşra’dan Bir Bakış, Siyasal Kitabevi, Ankara 2016.
- KILIÇ, Fahri, TARHAN Murat, Yeşil Yaprak; Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Eğitime Taşra’dan Bir Bakış, Siyasal Kitabevi, Ankara 2018.
- Muallimler Birliği Umumi Kongresi Zabıtları, Muallimler Birliği Umumi Merkezi Neşriyatı, Ankara 1341. (İç Kapakta yy.ve yy. İstanbul: Yeni Matbaa)
- ÖZTÜRK, Cemil, Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası, TTK, Ankara 1996.
- SARIHAN, Zeki, 1921 Maarif Kongresi, MEB, Ankara 2009.
- SARIHAN, Zeki, Milli Mücadele’de Maarif Ordusu, Tarihçi Kitabevi, İstanbul 2013.
- TARIKAHYA, Ergun, Sivas Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti, Sivas Valiliği Yayını, Sivas 2013.
- “Bugünkü Dert”, Birlik, S.9, 12 Teşrin-i Sani 1339/1923, s.1-3.
- “Maarif Kongresi, Pek Veciz Bir Nutuk”, Hâkimiyet-i Milliye, 21 Temmuz 1921.
- “Maarif Kongresi”, Yenigün, S.657-279, 14 Temmuz 1921, s.1.
- “Maarif Kongresini Açarken (16.VII.1921)”, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, ATAM, Ankara 1997, s.19-20.
- “Muallimler Kongresi Açıldı”, Yenigün, 17 Temmuz 1921, S.661-281, s.1.
- “Muhterem Maarif Müdürümüz Gelibolu Namzedi”, Dilek, S.17, Mayıs 1923, s.2-3.
- Ali Haydar, “Dileğin Gayesi”, Dilek, S.1, 15 Kasım 1328/1922, s.1-3.
- ÇAKAN, Işıl, “Cumhuriyet Döneminde İlköğretimin Finansman Sorunu Ve Mektep Vergisi Uygulaması”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, S.2, 2002, s.85-127.
- ERGÜN, Mustafa, “İsmail Safa Özler”, Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, Ankara 1987.s.401-409.
- “Evvelki Gün Maarif Kongresi Açıldı”, Hakimiyet-i Milliye, 17 Temmuz 1921, S.237, s.1.
- İNAN, M. Rauf, “Atatürk’ün Devraldığı Eğitim, Öğretim Durumu ve Kurumlar (Eğitim Düzeni)”, Atatürk Konferansları 1971-1972, T.T.K., Ankara 1975.
- Osman Nuri, “Anadolu Maarifi”, Dilek, S.10, 15 Haziran 1338/1922, s.1.
- Osman Nuri, “Asri Terbiye İhtiyacı”, Birlik, S.6, 24 Teşrin-i Evvel 1339/1923, s.1-2.
- Osman Nuri, “Bugünün Gençlerine”, Dilek, S.1, 15 Kanun-ı Sani 1338/1922, s.3-4.
- Osman Nuri, “Çocuk Terbiyesi”, Dilek, S.15, 7 Şubat 1339/1923 s.3-4.
- Osman Nuri, “Garbî Anadolu İntibaatından: Rum Köyünde Bir İbtidai Mektebi”, Dilek, S.6, 31 Mart 1338/1922, s.1-2.
- Osman Nuri, “İçtimai İnkılap Yolu”, Birlik, S.1, 23 Temmuz 1339/1923, s.7
- Osman Nuri, “İdman ve Biz”, Birlik, S.8, 5 Teşrin-i Sani 1339/1923, s.2.
- Osman Nuri, “İnkılap ve Maarif”, Dilek, S.5, 16 Mart 1338/1922, s.1-2.
- Osman Nuri, “Leyli Mektepler”, Dilek, S.14, 18 Kanun-ı Evvel 1338/1922, s.4-5.
- Osman Nuri, “Mekteplerde Disiplin”, Dilek, S.13, 30 Teşrin-i Sani 1338/1922, s.3-4.
- D. Osman Nuri, “Mekteplerde Göz Hıfzıssıhhası”, Birlik, S.3, 6 Ağustos 1339/1923, s.5.
- Osman Nuri, “Mekteplerde Müspet veya Menfi Terbiyecilik”, Birlik, S.8, 5 Teşrin-i Sani1339/1923, s.1-2.
- Osman Nuri, “Mensûbîn-i Maarif Kanunu”, Dilek, S.12, 15 Ağustos 1338/1922, s.1-2.
- Osman Nuri, “Sulhtan Sonra..,” Dilek, S.17, 1 Mayıs 1339/1923, s.1-2.
- Osman Nuri, “Sultani ve Darulmualliminlerimiz”, Dilek, S.16, 5 Mart 1339/1923, s.1-3.
- Osman Nuri, “Tahsil ve Mecburiyet”, Dilek, S.3, 15 Şubat 1338/1922, s.1-2.
- Osman Nuri, “Tatil Dershaneleri”, Dilek, S.11, 8 Temmuz 1338/1922, s.1-2.
- Osman Nuri, “Terbiye ve Prensip”, Dilek, S.2, 31 Kanun-ı Sani 1338/1922, s.5-6.
- ÖZTÜRK, Selahattin “Osmanlıca Eğitim, Çocuklar ve Gençlere Dair Süreli Yayınlar (Bir Bibliyografya Denemesi)”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, EDAM, Haziran, S.1, İstanbul 2001, s.210-220.
- POLAT, Nazım H., “Dilek Mecmuası”, Türklük Bilimi Araştırmaları, 10 Şubat 2001, s.37-55.
- PUSTU, Yunus, “Teşkilat Yapısı ve Faaliyetleriyle Türkiye Muallimler Birliği(1921-1936)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.35, S.99, s.51-94.
- PUSTU, Yunus, “Türkiye Muallimler Birliği Genel Merkezi ve Şubelerinin Neşrettiği Mecmualar”, Çukurova Araştırmaları Dergisi, 3(2), 2017,s.56-91.
- TC. Maarif Vekâleti Tebliğler Dergisi, C.18, S.863, 8 Ağustos 1955, s.99.
- UNAT, Faik Reşit, Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, M.E.B., Ankara 1964.
- UZLUK, Şahabettin, “Halkevinin 13 Mart 1948 Öğretmenler Jübilesi Münasebetiyle”, Konya Halkevi Aylık Kültür Dergisi, S.113, Yıl: XII, Mart 1948, s.1-26.
- GÜNAYDIN, Necip, “Türk Ocağı Sivas Şubesi Tarihçesi (1923-1928) ve Birlik Dergisi”, Türk Yurdu, Mart 2015, Yıl:104, S.331, https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=206 (E.T. 18.06.2020).
- https://www.geni.com/people/Osman-Nuri-Oral/6000000003812252473 (E.T. 18.06.2020).
| APA | Alp H (2020). Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). , 1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| Chicago | Alp Hayrünisa Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). (2020): 1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| MLA | Alp Hayrünisa Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). , 2020, ss.1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| AMA | Alp H Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). . 2020; 1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| Vancouver | Alp H Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). . 2020; 1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| IEEE | Alp H "Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923)." , ss.1393 - 1417, 2020. 10.9737/hist.2020.883 |
| ISNAD | Alp, Hayrünisa. "Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923)". (2020), 1393-1417. https://doi.org/10.9737/hist.2020.883 |
| APA | Alp H (2020). Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). History Studies, 12(4), 1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| Chicago | Alp Hayrünisa Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). History Studies 12, no.4 (2020): 1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| MLA | Alp Hayrünisa Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). History Studies, vol.12, no.4, 2020, ss.1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| AMA | Alp H Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). History Studies. 2020; 12(4): 1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| Vancouver | Alp H Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923). History Studies. 2020; 12(4): 1393 - 1417. 10.9737/hist.2020.883 |
| IEEE | Alp H "Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923)." History Studies, 12, ss.1393 - 1417, 2020. 10.9737/hist.2020.883 |
| ISNAD | Alp, Hayrünisa. "Milli Mücadele’nin Çetin Şartlarında Maarif Müdürü Osman Nuri (Oral) Bey’in Gözünden Türk Eğitimine Bakış (1922-1923)". History Studies 12/4 (2020), 1393-1417. https://doi.org/10.9737/hist.2020.883 |
