Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri

Yıl: 2020 Cilt: 12 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1665 - 1701 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.9737/hist.2020.895 İndeks Tarihi: 22-12-2020

Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri

Öz:
ABD’nin Massachusetts eyaletinin South Hadley kasabasında bulunan MountHolyoke Kız İlahiyat Okulu (Mount Holyoke Female Seminary) kimyacı ve eğitimci MaryLyon (1797-1849) tarafından 1837 tarihinde kurulmuştur. Bu okul ABD’de kızlar içinaçılmış ilk bağımsız yüksekokuldur ve 1893 yılında kurumun adı Mount HolyokeÜniversitesine (Mount Holyoke College) değiştirilmiştir. Bu çalışmada okulun kurucusu,okulun eğitim felsefesi ve Osmanlı Devleti’nde ABCFM misyoneri olarak görev yapanokulun kimi mezunları ele alınmaktadır. Çalışmada, Osmanlı’da Mount Holyoke Kızİlahiyat Okulu benzeri okullar açan bu misyoner kadınların Anadolu’da eğitimmisyonerliği üzerinden faaliyetlerde bulunup Amerikan Board’un Osmanlı Devleti’ndeyürüttüğü politikalarına destek verdikleri gösterilmeye çalışılmaktadır.
Anahtar Kelime:

Mary Lyon: Mount Holyoke Female Seminary and Educational Missionary Activities of Its Graduates in the Ottoman State

Öz:
Mount Holyoke Female Seminary was founded by chemist and educator Mary Lyon (1797-1849) in South Hadley, Massachusetts, USA, in 1837. This school is the first independent college for female students in the United States, and in 1893 the institution’s name was changed to Mount Holyoke College. In this study, the founder of the school, the educational philosophy of the school, and the effects of some of its graduates that worked in the Ottoman State as ABCFM missionaries are examined. This study tries to show that these missionary women founded schools similar to Mount Holyoke Female Seminary in the Ottoman State and indulge in educational missionary activities in Anatolia and supported the policies of the American Board in the Ottoman State.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ADAMS, Elmer Cleveland – Warren Dunham Foster, Heroines of Modern Progress, Sturgis & Walton Company, New York 1913.
  • ALAN, Gülbadi, Amerikan Board’ın Merzifon’daki Faaliyetleri ve Anadolu Koleji, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2008.
  • ALAN, Gülbadi - Gökhan Bolat, “The American Board and the Ottoman Women's ducation”, History Studies, ABD ve Büyük Ortadoğu İlişkileri Özel Sayısı/ Relationships of the USA and the Great Middle East Special Issue 2011, s. 105-117.
  • ANDERSON, Gerald H., ed., Biographical Dictionary of Christian Missions, Eerdmans Pub Co, Grand Rapids, MI 1999.
  • ANDERSON, Rufus, An Address Delivered in South Hadley Mass, July 24, 1839 at the Second Annniversary of the Mount Holyoke Female Seminary, Perkins & Marvin, Boston 1839.
  • BAILEY, George H., An Address on the One Hundredth Anniversary of Mary Lyon's Birth, February 28, 1897: Delivered in Ashfield and Buckland, Open Collections Program at Harvard University, Women and Work, Ashfield, Massachusetts 1897.
  • BANKS, Louis Albert, The Religious Life of Famous Americans, American Tract Society, Boston 1904.
  • BENFREY, Christopher, “Emily Dickinson’s Mount Holyoke”, Five Colleges: Five Histories, Ed. Ronald Story, Five Colleges, Inc, and Historic Deerfield, Inc, Amherst, Massachusetts 1992, s. 29-48.
  • BOLTON, Sarah K., Lives of Girls Who Became Famous, Thomas Y. Crowell & Co, New York 1886.
  • BOYNICK, David K, Women Who Led the Way: Eight Pioneers for Equal Rights, HarperCollins, New York 1959.
  • CALDER, Helen Barnetson, “Mount Holyoke’s Part in the Missionary Movement”, Mount Holyoke College: The Seventy-Fifth Anniversary, Mount Holyoke College, Massachusetts 1912, s.71-75.
  • CONFORTI, Joseph A., Jonathan Edwards, Religious Tradition and American Culture, The Universtiy of North Carolina Press, Chapel Hill and London, 1995.
  • ÇOBAN DÖŞKAYA, Füsun - Türkmen Töreli, “Amerikan Board Misyoneri Olive L. Parmelee Andrus ve Mardin”, Geçmişten Günümüze Tarihten İzler, Ed. Doğan KaracoşkunOsman Köse, Berikan Yayınevi, Ankara 2018, s. 201-249.
  • ÇOBAN DÖŞKAYA, Füsun, “Amerikalı Kadın Misyoner Myra A. Proctor’un Aintab (Antep) Faaliyetleri”, Tarihten Günümüze Ayıntab - Gaziantep: Uluslararası Gaziantep Tarihi Sempozyumu Milli Mücadele Döneminde Gaziantep Bildiri Metinleri Kitabı, Eds. Ahmet Gündüz- Murat Çelikdemir- Selim Osrak- Murat Dağ, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Gaziantep 2018, s. 355-385.
  • ÇOBAN DÖŞKAYA, Füsun, “Amerikan Board Heyeti Misyoneri Cornelia (Nellie) S. Bartlett: Huntington Anaokulu ve Öğretmen Okulunun İzmir İstasyonuna İktisadi Etkileri”, Üçüncü İktisat Tarihi Kongresi Bildirileri-3, (İzmir 25-27 Nisan 2019), Ed. Mustafa Öztürk - Ayşe Değerli, C. 3, İzmir Demokrasi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını, İzmir 2019, s. 75-107.
  • DALYAN, Murat Gökhan, “Amerikan Misyonerliğinde Kadın ve Kadının Rolü: Ortadoğu Örneği”, Turkish Studies, C. 6, S. 2, Bahar 2011, s. 341-358.
  • DOUGLAS, John Mrs, Life Story of Mary Lyon: Founder of Mount Holyoke College, Beard Art and Stationery, Minneapolis 1897.
  • ERDOĞAN, Dilşen İnce, “Merzifon’da Amerikalı Misyonerler ve Ermeniler”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 11, 2005, s. 17-43.
  • FENNER, Mildred Sandison,- Eleanor Fishburn, Pioneer American Educators, Kennikat, New York 1968.
  • FISK, Fidelia, Recollections of Mary Lyon: With Selections From Her Instructions to the Pupils in Mt Holyoke Female Seminary, American Tract Society, Boston 1866.
  • GILCHRIST, Beth Bradford, The Life of Mary Lyon, Houghton Mifflin Company, Boston and NewYork 1910.
  • GOODSELL, Willystine, Pioneers of Women's Education in the United States, AMS Press, 1970.
  • GREEN, Elizabeth Alden, Mary Lyon and Mount Holyoke: Opening the Gates, University Press of New England, Hanover, NH 1979.
  • HARTLEY, James E., ed. Mary Lyon: Documents and Writings, Doorlight Publications, 2008.
  • HITCHCOCK, Edward, The Power of Christian Benevolence Ilustrated in the Life and Labors of Mary Lyon, Hopkins, Bridgman and Company, Northampton 1852.
  • HOROWITZ, Helen Lefkowitz, Alma Mater: Design and Experience in the Women’s Colleges from Their Nineteenth-Century Beginnings to the 1930s, University of Massachusetts Press, Amherst 1993.
  • KNAPP, Grace H., The Tragedy of Bitlis, Fleming H. Revell Company, New York, 1919.
  • K. G. L. “Laura Farnham-A Missionary for Nearly Fifty Years”, Life and Light, C. XLIX, S. 12, Aralık 1919.
  • LANSING, Marion, ed. Mary Lyon Through Her Letters, Books, Inc, Boston 1937.
  • LYON, Mary “Mount Holyoke Female Seminary”, Old South Leaflet, No. 145, 1835, s. 425- 440. https://compass.fivecolleges.edu/object/mtholyoke:46878
  • LYON, Mary, Mount Holyoke Female Seminary, General View of the Principles and Design of the Mount Holyoke Female Seminary, Published by Direction of the Trustees, Perkins & Marvin, South Hadley, Massachusetts 1837.
  • LYON, Mary, A Missionary Offering, or, Christian Sympathy, Personal Responsibility, and the Present Crisis of Foreign Missions, Crocker & Brewster, Boston 1843.
  • Mary Lyon: The Christian Teacher, Church and Home Series of Biography, Church and Home Publishing. New York 1886.
  • “Miss Bartlett’s Ilness”, Life and Light for Woman, C. XXXIII, S. 6, Haziran 1903, s. 242-243.
  • PORTERFIELD, Amanda, Mary Lyon and the Mount Holyoke Missionaries, Oxford University Press, New York 1997.
  • REEVES-ELLINGTON, Barbara, “A Vision of Mount Holyoke in the Ottoman Balkans: American Cultural Transfer, Bulgarian Nation-Building and Women’s Educational Reform, 1858–1870”, Gender & History, C. 16, S. 1, Nisan 2004, s.146-171.
  • ROBERT, Dana Lee, American Women in Mission: A Social History of their Thought and Practice, Mercer University Press, Macon, Georgia 1996.
  • ROSEN, Dorothy Schack, A Fire in Her Bones: The Story of Mary Lyon, Carolrhoda Books, Minneapolis 1995.
  • STENGEL, H. Oxley, Famous Americans for Young Readers: The Story of Mary Lyon, Barse & Hopkins, New York 1922.
  • STONE, Frank A, “Holyoke Dağı’nın Ağrı Dağı Topraklarına Etkisi”, Çev. Ayşe Aksu, Kutadgubilig Felsefe-Bilim Araştırmaları Dergisi, S.16, Ekim 2009, s. 301-15.
  • STONE, Frank A, “Mt. Holyoke Impact on the Mt. Ararat”, The Muslim World, C. 66, S. 1, Ocak 1976, s. 44-57.
  • STONE, Frank A, Sömürgeciliğin Hasat Mevsimi: Anadolu’da Amerikan Misyoner Okulları, Dergâh Yayınları, İstanbul 2011.
  • STOW, Sarah Deborah Locke, History of Mount Holyoke Seminary During Its First Half Century 1837-1887, Mount Holyoke Seminary, South Hadley, Massachusetts 1887.
  • SWEET, Leonard I., “The Female Seminary Movement and Woman's Mission in Antebellum America”, Church History, C. 54, S. 1, 1985, s. 41-55.
  • THAYER, William M., The Good Girl and True Woman, or, Elements of Success Drawn from the Life of Mary Lyon and Other Similar Characters. Harvard College Library Preservation Digitization Program. Gould and Lincoln, Boston 1863.
  • TÖRELİ, Türkmen, “Crosby H. Wheeler’ın Fıratta On Yıl Adlı Kitabının Tanıtımı”, Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu Bildiri Kitabı, Ed. Enver Çakar, Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, Elazığ 2013, s. 19-32.
  • WILLIAMS, Sherman, Some Successful Americans, Ginn & Company, Boston 1904.
  • https://archive.org/details/marylyonprecioustime (E.T. 06.01.2020).
  • https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/1 (E.T. 05.01. 2020).
  • https://biography.yourdictionary.com/mary-lyon (E.T. 06.01.2020)
  • https://www.collegewomen.org/node/13436 (E.T. 02.12.2019)
  • https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mary_Lyon_age_48.jpg (E.T. 05.02.2020)
  • https://compass.fivecolleges.edu/object/mtholyoke:46545 (E.T. 02.12.2019)
  • http://maviboncuk.blogspot.com/2012/06/mount-holyoke-college-alumnae-inturkey.html#!/2012/06/mount-holyoke-college-alumnae-in-turkey.html (E.T. 05.01.2020)
  • https://twitter.com/cia (E.T. 06.01.2020)
  • https://www.bu.edu/missiology/missionary-biography/l-m/lyon-mary-1797-1849/ (E.T. 02.12.2019)
  • https://www.houshamadyan.org/tur/haritalar/bitlis-vilayeti/bitlis/din/misyonerler.html (E.T. 06.01.2020)
  • https://www.massmoments.org/moment-details/first-students-arrive-at-mt-holyokeseminary.html (E.T. 05.01.2020)
  • https://www.mtholyoke.edu/marylyon/dailylife (E.T. 05.01.2020).
  • https://www.mtholyoke.edu/marylyon/childhood (E.T. 06.01.2020).
APA Çoban Döşkaya F (2020). Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. , 1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
Chicago Çoban Döşkaya Füsun Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. (2020): 1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
MLA Çoban Döşkaya Füsun Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. , 2020, ss.1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
AMA Çoban Döşkaya F Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. . 2020; 1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
Vancouver Çoban Döşkaya F Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. . 2020; 1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
IEEE Çoban Döşkaya F "Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri." , ss.1665 - 1701, 2020. 10.9737/hist.2020.895
ISNAD Çoban Döşkaya, Füsun. "Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri". (2020), 1665-1701. https://doi.org/10.9737/hist.2020.895
APA Çoban Döşkaya F (2020). Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. History Studies, 12(4), 1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
Chicago Çoban Döşkaya Füsun Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. History Studies 12, no.4 (2020): 1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
MLA Çoban Döşkaya Füsun Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. History Studies, vol.12, no.4, 2020, ss.1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
AMA Çoban Döşkaya F Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. History Studies. 2020; 12(4): 1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
Vancouver Çoban Döşkaya F Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri. History Studies. 2020; 12(4): 1665 - 1701. 10.9737/hist.2020.895
IEEE Çoban Döşkaya F "Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri." History Studies, 12, ss.1665 - 1701, 2020. 10.9737/hist.2020.895
ISNAD Çoban Döşkaya, Füsun. "Mary Lyon: Mount Holyoke Kız İlahiyat Okulu ve Mezunlarının Osmanlı Devleti’nde Eğitim Misyonerliği Faaliyetleri". History Studies 12/4 (2020), 1665-1701. https://doi.org/10.9737/hist.2020.895