Yıl: 2020 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 76 - 89 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21324/dacd.570141 İndeks Tarihi: 22-12-2020

Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi

Öz:
Artan nüfusla birlikte çoğalan yapılaşma faaliyeti sonucunda oluşan atıklar yapısal atık olarak tanımlanmaktadır. Çeşitli boyutlardaçevresel sorunlara sebep olan yapısal atıkların, doğal kaynakların tüketilmesinin azaltılması ve verimli kullanılması için geridönüştürülmesi kaçınılmazdır. Atıkların geri dönüşümünün sürdürülebilir çevre kalitesi, doğal kaynakların korunumunun yanı sırasosyal ve ekonomik refah bakımından etkili olduğu bilinmektedir. Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu raporu ile tanıştığımızsürdürülebilirlik kavramını, inşaat sektörüne adapte etmek için bazı ülkeler yasal düzenlemeler ve uygulamalar geliştirmiştir.Ülkemizde de bu kapsamda yasal düzenlemeler yürürlükte olmasına rağmen istenilen değerde geri dönüşüm verilerisağlanamamaktadır. 2004 yılında yürürlüğe girmiş olan yapısal atıkların yönetimine ilişkin yönetmelik hali hazırda uygulamadaolmasına rağmen geri dönüşümün yaygınlaştırılması ve çevre korunumu için uygulamaların ve düzenlemelerin yetersiz kaldığıdüşünülmektedir. Çalışma özellikle son yıllarda hızla artan yapılaşma faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan yapısal atık sorununadeğinerek, ülkemizdeki durumu mevzuat bakımından değerlendirmeye çalışmıştır. Çalışma kapsamında AB ve diğer gelişmiş ülkelerile ülkemizdeki mevzuat incelenerek uygulamaya yönelik gereksinimler belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Construction & Demolition Waste Recycling Problem and Evaluation of the Situation in Turkey in Terms of Legislation

Öz:
Wastes resulting from the accelerated construction activity with the increasing population are defined as construction and demolition (C&D) waste. C&D wastes that cause environmental problems of various sizes should be recycled to reduce the consumption of natural resources and to use them efficiently. Recycling of waste is known to be effective in terms of sustainable environmental quality, conservation of natural resources as well as social and economic prosperity. Some countries have developed legislation and practices, with the aim of adaptation of the sustainability concept, which was mentioned for the first time in World Commission on Environment and Development Report, into the construction sector. In our country, although legal regulations in this scope are in force, no recycling data can be provided at the desired value. The regulation on the recycling of C&D wastes that came into force in 2004 is already in practice; nevertheless, it is considered that the practices and arrangements for the promotion of recycling and the protection of the environment are insufficient. It has been tried to evaluate the situation in our country in terms of legislation by touching on the C&D waste problem that emerged as a result of the rapidly increasing construction activities in recent years. Within the scope of the study, the EU and other developed countries, and the legislation in our country are being examined and the requirements for implementation are stated.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Arslan H., Coşgun N., Salgın B., (2012), Construction and demolition waste management in Turkey, Waste Management İçinde, (L.F.M. Rebellon, Ed.), Intechopen, ss:313-332. https://www.intechopen.com/books/waste-management-an-integratedvision/construction-and-demolition-waste-management-in-turkey, [Erişim 15 Ağustos 2019].
  • AYY, (2015), Atık Yönetimi Yönetmeliği, Resmi Gazete, Tarih: 02.04.2015, Sayı: 29314, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2015/04/20150402-2.htm, [Erişim 20 Aralık 2018].
  • Behera M., Bhattacharyya S.K., Minocha A.K., Deoliya R., Maiti S., (2014), Recycled aggregate from C&D waste &its use in concrete – A breakthrough towards sustainability in construction sector: A review, Construction and Building Materials, 68, 501-516.
  • EU, (2019), Living well, within the limits of our planet, European Union, http://www.webcitation.org/query?url=http%3A%2F%2 Fec.europa.eu%2Fenvironment%2Fpubs%2Fpdf%2Ffactsheets%2F7eap%2Fen.pdf&date=2017-07-18, [Erişim 02 Mart 2019].
  • EPA, (2019), How To GreenScape, https://archive.epa.gov/wastes/conserve/tools/greenscapes/web/html/howto.html, [Erişim 10 Ağustos 2019].
  • Gao A.M.Z., (2018), Construction & demolition waste management: from Japan to Hong Kong, https://papers.ssrn.com/sol3/papers. cfm?abstract_id=1131984, [Erişim 10 Ağustos 2019].
  • Güler A.Ü., (2018), Sürdürülebilir afet yönetiminde atık yönetimi, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(2), 236-246.
  • HİYAKY, (2004), Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, Resmi Gazete, Tarih: 18.03.2004, Sayı: 25406, http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.5401&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=hafriyat, [Erişim 18 Ocak 2019].
  • Huang B., Wang X., Kua H., Geng Y., Bleischwitz R., Ren J., (2018), Construction and demolition waste management in China through the 3R principle, Resources, Conservation & Recycling, 129, 36-44.
  • Kılıç N., (2012), Kentsel dönüşümde geri dönüşüm atağı, İzmir Ticaret Odası, AR&GE Bülten, ss.12-20, http://www.izto.org.tr/ portals/0/argebulten/6kentseldonusumatagi.pdf, [Erişim 12 Ağustos 2019].
  • Kotan S., (2016), Yıkım işlemleri ve Hafriyat Toprağı ile İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği taslağı, Yaşanabilir Çevreler ve Marka Şehirler, Hedef 2023, Demolition Conference İstanbul, Turkey. https://www.khl-group.com/events/demolitionconference-turkey/assets/suna-kotan.pdf, [Erişim 24 Mayıs 2019].
  • Limoncu S., Biçer Özkul, Ü., (2012), Yapısal atık oluşumu ve atıkların yönetimi, Mimarlıkta Malzeme, 7(22), 30-34.
  • Osmani M., (2012), Construction waste minimization in the UK: Current pressures for change and approaches, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 40(2012), 37-40.
  • Öztürk M., (2005), İnşaat yıkıntı atıkları yönetimi, Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara, http://www.tucev.org, [Erişim 18 Ocak 2019].
  • Salgın B., (2015), Yapı yaşam süreçlerinde yapısal atıkların önlenmesine/azaltılmasına yönelik tasarım yaklaşımları ve bir model önerisi, Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • URL-1, (2018), Tarih Boyu Sürdürülebilirlik Kavramı ve Açıklamaları, http://ekolojist.net/tarih-boyu-surdurulebilirlik-kavrami aciklamalari/, [Erişim 15 Aralık 2018].
  • URL-2, (2018), Sıfır Atık Projesi, https://www.sifiratik.gov.tr, [Erişim 20 Aralık 2018].
  • URL-3, (2018), Ekolojik Ayak İzi, https://www.ekolojist.net, [Erişim 25 Aralık 2018].
  • URL-4, (2018), Ekolojik Ayak izi, https://data.footprintnetwork.org/#/countryTrends?cn=223&type=BCpc,EFCpc, [Erişim 25 Aralık 2018].
  • URL-5, (2018), İznik Gölündeki kirlilik, https://www.istanbulhaber.com.tr/iznik-golundeki-kirlilik-meclis-gundeminde-haber331716.htm, [Erişim 12 Aralık 2018].
  • URL-6, (2018), Belgrad Ormanı, https://www.emlaktasondakika.com/haber/genel/belgrad-ormanina-moloz-dokup-kaciyorlar/ 122920, [Erişim 8 Aralık 2018].
  • URL-7, (2018), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, https://csb.gov.tr/bakan-kurum-bakanligimizin-eylem-plani-yuzde-98-basariylatamamlandi-bakanlik-faaliyetleri-25378, [Erişim 8 Aralık 2018].
  • URL-8, (2017), İstanbul İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/-istanbul_2017_cevre_ durum_raporu-20181126105204.pdf, [Erişim 1 Şubat 2019].
  • URL-9, (2017), Adana İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/adana_cevre_durum_ raporu_2017_son-20181001151954.pdf, [Erişim 1 Şubat 2019].
  • URL-10, (2017), Konya İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/son-konya-il--2017-yilicevre-durum-raporu-20180807103212.pdf, [Erişim 1 Şubat 2019].
  • URL-11, (2017), Trabzon İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/2017_trabzon_cdr_son20180912145039.pdf, [Erişim 1 Şubat 2019].
  • URL-12, (2017), Malatya İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/son-malatyacevredurum raporu_2017-20180718160733.pdf, [Erişim 1 Şubat 2019].
  • URL-13, (2017), Hatay İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/son-hatay2017-cevre-durumraporu-11.07.2018-20180723155526.pdf, [Erişim 1 Şubat 2019].
  • URL-14, (2017), Manisa İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/son1-manisa20181001151132.pdf, [Erişim 1 Şubat 2019].
  • URL-15, (2016), Eurostat, env_wasgen, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=File:Waste_generation_ by_economic_activities_and_households,_EU-28,_2016_(%25).png&oldid=413561, [Erişim 11 Ağustos 2019]. URL-16, (2016), Eurostat, env_wasgen, http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=env_wasgen&lang=en, [Erişim 11 Ağustos 2019].
  • URL-17, (2018), Atıkların Doğada Yok Olma Süreleri, https://www.kucukpara.com/banka-kartlari/atiklar-ne-kadar-surede-yok-olurdogada-zor-yok-olan-maddeler/, [Erişim 28 Aralık 2018].
  • URL-18, (2018), İnşaat Yıkımı, http://www.demirciogluhurdacilik.com/?newUrun=1&Id=1705333&CatId=bs857281&Fstate=&/ Bina-Y%C4%B1k%C4%B1m%C4%B1, [Erişim 28 Aralık 2018].
  • URL-19, (2019), Sustainable building materials made from waste, https://www.stonecycling.com/#wastebasedbrick, [Erişim 28 Nisan 2019].
  • URL-20, (2019), Directive 2008/98/EC on waste (Waste Framework Directive), https://ec.europa.eu/environment/waste/framework/, [Erişim 11 Ağustos 2019].
  • URL-21, (2018), Commission staff working document, measuring progress towards circular economy in the European Union–Key indicators for a monitoring framework, https://ec.europa.eu/environment/circular-economy/pdf/monitoring-framework_staffworking-document.pdf, [Erişim 10 Ağustos 2019].
  • URL-22, (2014), History and current state of waste management in Japan, https://www.env.go.jp/en/recycle/smcs/attach/ hcswm.pdf, [Erişim 15 Ağustos 2019].
  • URL-23, (2017), Environmental Management System, https://www.epd.gov.hk/epd/english/how_help/tools_ems/iso14001.html, [Erişim 6 Şubat 2019].
  • URL-24, (2018), Ulusal Atık Yönetimi Eylem Planı, https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/haberler/ulusal_at-k_yonet-m--eylem_plan- -20180328154824.pdf, [Erişim 20 Aralık 2018].
  • URL-25, (2018), Sektörel Bakış, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2018/01/sektorel-bakis-2018-insaat.pdf, [Erişim 20 Aralık 2018].
  • URL-26, (2007), Türkiye’de atık yönetimi, ulusal düzenlemeler ve uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi, Performans Denetim Raporu, T.C. Sayıştay Başkanlığı, https://docplayer.biz.tr/29224-T-c-sayistay-baskanligi-turkiye-de-atik-yonetimi-ulusalduzenlemeler-ve-uygulama-sonuclarinin-degerlendirilmesi-performans-denetimi-raporu.html, [Erişim 6 Şubat 2019].
  • Wu Z., Yu A.T.W., Shen L., Liu G., (2014), Quantifying construction and demolition waste: An analytical review, Waste Management, 34(9), 1683-1692.
  • Zhao W., Leeftink R.B., Rotter S., (2008), Construction and demolition waste management in China: analysis of economic instruments for solving a growing problem, Waste Management and the Environment IV İçinde (M. Zamorano, C.A. Brebbia, A. Kungolos, V. Popov, H. Itoh, Eds.), WIT Press, Boston, ss.471-480.
APA Buzkan C, erman o (2020). Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. , 76 - 89. 10.21324/dacd.570141
Chicago Buzkan Ceyda,erman onur Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. (2020): 76 - 89. 10.21324/dacd.570141
MLA Buzkan Ceyda,erman onur Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. , 2020, ss.76 - 89. 10.21324/dacd.570141
AMA Buzkan C,erman o Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. . 2020; 76 - 89. 10.21324/dacd.570141
Vancouver Buzkan C,erman o Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. . 2020; 76 - 89. 10.21324/dacd.570141
IEEE Buzkan C,erman o "Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi." , ss.76 - 89, 2020. 10.21324/dacd.570141
ISNAD Buzkan, Ceyda - erman, onur. "Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi". (2020), 76-89. https://doi.org/10.21324/dacd.570141
APA Buzkan C, erman o (2020). Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(1), 76 - 89. 10.21324/dacd.570141
Chicago Buzkan Ceyda,erman onur Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi 6, no.1 (2020): 76 - 89. 10.21324/dacd.570141
MLA Buzkan Ceyda,erman onur Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, vol.6, no.1, 2020, ss.76 - 89. 10.21324/dacd.570141
AMA Buzkan C,erman o Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi. 2020; 6(1): 76 - 89. 10.21324/dacd.570141
Vancouver Buzkan C,erman o Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi. 2020; 6(1): 76 - 89. 10.21324/dacd.570141
IEEE Buzkan C,erman o "Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi." Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6, ss.76 - 89, 2020. 10.21324/dacd.570141
ISNAD Buzkan, Ceyda - erman, onur. "Yapısal Atıkların Geri Dönüşüm Sorunu ve Türkiye’deki Durumun Mevzuat Bakımından Değerlendirilmesi". Doğal Afetler ve Çevre Dergisi 6/1 (2020), 76-89. https://doi.org/10.21324/dacd.570141