Yıl: 2020 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 319 - 333 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21324/dacd.639370 İndeks Tarihi: 23-12-2020

Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği

Öz:
Bugün olumsuz etkileri ile karşı karşıya olduğumuz küresel ısınmanın azaltılması yönünde uluslararası, ulusal, bölgesel ve yereldüzeyde önlemler alınması yoluna gidilmektedir. Küresel ısınmanın büyük ölçüde kentleşmeden ve kentlerden kaynaklanması, yerelyönetimlere önemli sorumluluklar yüklemektedir. Bu çalışmada İstanbul’un ilçelerinden hızlı bir şekilde gelişmekte olan ve önemli birnüfusu barındıran Ümraniye ilçesi pilot bölge olarak seçilmiştir. İlçe sınırları içerisinde yer alan konutlar, sanayiler, ticarethanelerve resmi kurumlar (hastane, okul, vb.) ile ulaşım kaynaklı karbon ayak izinin belirlenmesinin yanı sıra Ümraniye Belediyesinin kendifaaliyetlerinden kaynaklanan karbon ayak izi de belirlenmiştir. Bu kapsamda ilgili kurumlardan toplanan 2017 yılı doğalgaz ve elektriktüketim verileri ile toplu taşıma ve özel araçların güzergah, sayı, yakıt cinsi ve tüketimleri dikkate alınmıştır. Elde edilen sonuçlardan,karbon ayak izinin bu kaynaklar arasında konutlarda %43, ticarethane ve resmi kurumlarda %35, ulaşımda %16, sanayide %4 ve dışortam aydınlatmalarında %1 olarak dağıldığı gözlenmiştir. Bu kaynaklardan özellikle ticarethaneler ve resmi kurumlar (%29) ilekonutlarda (%22) elektrik kullanımının etkisinin büyük olduğu belirlenmiştir. Ulaşımda özel araç kullanımının etkisinin (%50), toplutaşımaya (%12) göre oldukça yüksek olduğu tespit edilmiştir. Belediyenin kendi faaliyetlerinden kaynaklanan karbon ayak izinin isetoplam içinde %3 oranla düşük bir paya sahip olduğu belirlenmiştir. İlçede kişi baına düşen emisyon 2,55 ton CO2/kişi olarakhesaplanmıştır.
Anahtar Kelime:

Determination of Carbon Footprint for Local Administrations: A Case Study for Ümraniye Municipality

Öz:
Since the World is facing with detrimental effects of the global warming, some precautions are needed to be taken at international, national, regional and local levels. The fact that global warming originates mostly from urbanization and cities imposes serious responsibilities for local governments. In this study, Ümraniye which is a rapidly developing and populous district was chosen as the pilot area. The carbon footprint of transportation, housing, industry, public institutions (hospitals, schools, etc.) within the district was investigated. Also the carbon footprint of Ümraniye Municipality's own activities was calculated. In this context, the data of natural gas and electricity consumption as well as the route, number, fuel type and consumption of public transport and private vehicles, collected from related institutions for 2017 were taken into consideration. According to the obtained results, the carbon footprint in the district came from housing, business and public institutions, transportation, industry at the rate of 43%, 35%, 16%, 4% respectively. Among all, it was determined that especially the effect of the electricity consumption in business and public institutions (29%) and housing (22%) were major for the carbon footprint. It was found that the impact of private vehicle use (50%) was quite high compared to public transport (12%). The carbon footprint resulting from the municipality's own activities has a low share of 3% in total. The carbon footprint per person in the district was calculated as 2.55 tonne CO2/capita.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Argun M. E., Ergüç R., Sarı Y., (2019), Konya/Selçuklu ilçesi karbon ayak izinin belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(2), 287-297.
  • Atabey T., (2013), Karbon ayak izinin hesaplanması: Diyarbakır örneği, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
  • Bursa Büyükşehir Belediyesi, (2015), Bursa Büyükşehir Belediyesi Kurumsal ve Kentsel Karbon Ayak İzi Envanteri, http://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads/2017/01/Bursa-Buyuksehir-Belediyesi-Kurumsal-Ve-Kentsel-Karbon-Ayak-IziEnvanteri.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • ÇŞB, (2018), Çevresel Göstergeler 2016, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/gostergeler-2016- 20180618144826.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • ÇŞB, (2019a), Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, https://iklim.csb.gov.tr/birlesmis-milletler-iklim-degisikligicerceve-sozlesmesi-i-4362, [Erişim 12 Temmuz 2019].
  • ÇŞB, (2019b), Kyoto Protokolü, https://iklim.csb.gov.tr/kyoto-protokolu-i-4363, [Erişim 12 Temmuz 2019].
  • Dulkadiroğlu H., (2018), Türkiye’de Elektrik Üretiminin Sera Gazı Emisyonları Açısından İncelenmesi, Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(1), 67-74.
  • EPA, (2019), Overview of Greenhouse Gases, https://www.epa.gov/ghgemissions/overview-greenhouse-gases, [Erişim 12 Temmuz 2019].
  • EPDK, (2018a), Elektrik Piyasası Gelişim Raporu 2017, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, file:///C:/Users/HandeGursoy/Downloads/_PortalAdmin_Uploads_Content_FastAccess_447300fc51955.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • EPDK, (2018b), Petrol Piyasası Gelişim Raporu 2017, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/2-3603/2017-yili-sektor-raporlari-yayinlanmistir, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • Eren Z., Erik Z., (2015), Erzurum sera gaz envanteri, emisyon azaltım ve sürdürülebilir enerji eylem planı, Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 259-271.
  • Gazbir, (2018), 2017 Yılı Doğal Gaz Dağıtım Sektörü Raporu, Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği, https://www.gazbir.org.tr/ uploads/page/2018-Dogal-Gaz-Sektor-Raporu.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • Gürel A., Balta Y., (2011), İstanbul’un Göç Olayı ve Etnik Hayat Üzerine, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 1-15.
  • İBB, (2015), İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul İklim Değişikliği Eylem Planı Sera Gazı Envanteri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, https://www.iklim.istanbul/wp-content/uploads/Sera_Gaz%C4%B1_Envanter_Raporu.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • ICLEI, (2009), International Local Government Greenhouse Gas Emissions GHG Emissions Analysis Protocol (IEAP), Version 1.0, https://carbonn.org/fileadmin/user_upload/carbonn/Standards/IEAP_October2010_color.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • İETT, (2018), Karbon ayak izi hesaplama, http://www.iett.istanbul/files/karbon-hesabi/, [Erişim 15 Temmuz 2018].
  • IPCC, (2006), Intergovernmental Panel on Climate Change (2006) 2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories: Vol. 2: Energy (stationary, mobile, and fugitives), Vol. 3: Industry, IPCC, Geneva, İsviçre, https://www.ipccnggip.iges.or.jp/public/2006gl/index.html, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • IPCC, (2014), Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ipcc_wg3_ar5_full.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • IPCC, (2018), Summary for Policymakers. In: Global warming of 1.5°C, Geneva, İsviçre, https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/05/SR15_SPM_version_report_LR.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • İzmir Büyükşehir Belediyesi, (2016), İzmir Sürdürülebilir Enerji Eylem Planı, https://skpo.izmir.bel.tr/Upload_Files/FckFiles/file/ izmir_surdurulebilir_eylem_plani_2017.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • Kadıköy Belediyesi, (2014), Kadıköy Belediyesi Sürdürülebilir Enerji Eylem Planı, https://anlat.kadikoy.bel.tr/kbpanel/Uploads/ Files/KadikoySEEP.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • Metro İstanbul, (2018), 2017 Yılı Faaliyet Raporu, Metro İstanbul Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, https://www.metro.istanbul/ Content/assets/uploaded/2017%20Faaliyet%20Raporu.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • MFA, (2019), Paris Anlaşması, http://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa, [Erişim 12 Temmuz 2019].
  • NASA (2019), What is the greenhouse effect?, https://climate.nasa.gov/faq/19/what-is-the-greenhouse-effect/, [Erişim 12 Temmuz 2019].
  • Pendik Belediyesi, (2015), Pendik ilçesi karbon ayak izi çalışması, Pendik Belediyesi, Strateji Geliştirme Müdürlüğü, http://www.skb.gov.tr/wp-content/uploads/2017/01/Pendik-Ilcesi-Karbon-Ayak-Izi.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • REC, (2009), Uluslararası Yerel Yönetimler Sera Gazı Salımlarının Analizi Protokolü, Versiyon 1.0 (IEAP), Orta ve Doğu Avrupa için Bölgesel Çevre Merkezi (REC), Ankara, file:///C:/Users/HandeGursoy/Downloads/IEAP_Turkce_VF_Eylul2012.pdf, [Erişim 15 Mayıs 2019].
  • Rosenzweig C., Solecki W.D., Hammer S.A., Mehrotra S., (2011), Climate change Change and Cities: First Assessment Report of the Urban Climate Change Research Network, Cambridge University Press, New York, USA, 286ss.
  • Temurçin K., Aldırmaz Y., (2014), The development and structure Structure of industry Industry in the district District of Ümraniye, Istanbul, Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 26, 207-233.
  • Turan R.B., Karaer F., (2019), Bursa Osmangazi belediyesi kurumsal karbon ayak izi hesabı ve iklim değişikliği uyum çalışmaları, İklim Değişikliği ve Çevre, 4(1), 17-24.
  • TÜBİTAK MAM, (2010), Havza Koruma Eylem Planlarının Hazırlanması Projesi, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Projesi, Ankara.
  • TÜİK, (2017), 2016 Yılı Kişi Başına Toplam Elektrik Tüketimi Verisi, Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt_id=1029#, [Erişim 15 Temmuz 2018].
  • TÜİK, (2018a), 2017 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, Türkiye İstatistik Kurumu, https://biruni.tuik.gov.tr/ medas/?kn=95&locale=tr, [Erişim 15 Temmuz 2018].
  • TÜİK, (2018b), İstatistiklerle Türkiye 2017, Turkey in Statistics 2017, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
  • TÜİK, (2018c), Türkiye Sera Gazı Envateri (1990-2016), Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
  • TÜİK, (2018d), Sera Gazı Emisyon İstatistikleri, 2016, 13.04.2018 tarihli Haber Bülteni, http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=27675, [Erişim 15 Temmuz 2018].
  • UN, (1992), United Nations Framework Convention on Climate Change, https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf, [Erişim 31 Mart 2019].
  • UN, (2012), Doha Amendment to the Kyoto Protocol, https://unfccc.int/files/kyoto_protocol/application/pdf/kp_doha_amendment_ english.pdf, [Erişim 12 Temmuz 2019].
  • UN, (2015), Paris Agreement, https://unfccc.int/sites/default/files/english_paris_agreement.pdf, [Erişim 12 Temmuz 2019].
  • UN, (2019), Paris Agreement, https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XXVII-7-d&chapter=27& clang=_en, [Erişim 12 Temmuz 2019].
  • URL-1, (2003), İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, Resmi Gazete Tarih: 21/10/2003, Sayı: 25266, https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4990.html, [Erişim 15 Ocak 2019].
  • URL-2, (2009), Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine Yönelik Kyoto Protokolüne Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun, Resmi Gazete Tarih: 17/2/2009, Sayı: 27144, https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5836.html, [Erişim 15 Ocak 2019].
  • URL-3, (2015), INDCs as Communicated by Parties, http://www4.unfccc.int/submissions/INDC/Published%20Documents/Turkey/ 1/The_INDC_of_TURKEY_v.15.19.30.pdf, [Erişim 31 Ocak 2019]. URL-4, (2018), Consumption Based GHG Emissions of C40 Cities, https://www.c40.org/researches/consumption-based-emissions, [Erişim15 Ocak 2019]
  • URL-5, (2020), Covenant Community, https://www.covenantofmayors.eu/about/covenant-community/signatories.html, [Erişim 25 Ocak 2020].
  • Ümraniye Belediyesi, (2019a), Ümraniye Belediyesi Taşınmaz Envanteri, https://www.umraniye.bel.tr/tr/main/pages/umraniyebelediyesi-tasinmaz-envanteri/131, [Erişim 15 Ocak 2019].
  • Ümraniye Belediyesi, (2019b), Ümraniye İlçesinin Mahalle Bazında Nüfusları ve Yüzölçümü, https://www.umraniye.bel.tr/tr/main/pages/umraniye-ilcesinin-mahalle-bazinda-nufuslari-/132, [Erişim 15 Ocak 2019].
  • Ümraniye Belediyesi, (2019c), Ümraniye Belediyesi 2018 Yılı Faaliyet Raporu, Ümraniye Belediyesi, https://mobil.umraniye.bel.tr/ userfiles/files/FaaliyetRaporlari/FaaliyetRaporu2018%20.pdf, [Erişim 15 Ocak 2019].
APA gürsoy haksevenler b, çelik g, Akpınar B, Bedel T (2020). Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. , 319 - 333. 10.21324/dacd.639370
Chicago gürsoy haksevenler betül hande,çelik gamze nur,Akpınar Begüm,Bedel Tuğba Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. (2020): 319 - 333. 10.21324/dacd.639370
MLA gürsoy haksevenler betül hande,çelik gamze nur,Akpınar Begüm,Bedel Tuğba Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. , 2020, ss.319 - 333. 10.21324/dacd.639370
AMA gürsoy haksevenler b,çelik g,Akpınar B,Bedel T Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. . 2020; 319 - 333. 10.21324/dacd.639370
Vancouver gürsoy haksevenler b,çelik g,Akpınar B,Bedel T Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. . 2020; 319 - 333. 10.21324/dacd.639370
IEEE gürsoy haksevenler b,çelik g,Akpınar B,Bedel T "Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği." , ss.319 - 333, 2020. 10.21324/dacd.639370
ISNAD gürsoy haksevenler, betül hande vd. "Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği". (2020), 319-333. https://doi.org/10.21324/dacd.639370
APA gürsoy haksevenler b, çelik g, Akpınar B, Bedel T (2020). Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(2), 319 - 333. 10.21324/dacd.639370
Chicago gürsoy haksevenler betül hande,çelik gamze nur,Akpınar Begüm,Bedel Tuğba Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi 6, no.2 (2020): 319 - 333. 10.21324/dacd.639370
MLA gürsoy haksevenler betül hande,çelik gamze nur,Akpınar Begüm,Bedel Tuğba Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, vol.6, no.2, 2020, ss.319 - 333. 10.21324/dacd.639370
AMA gürsoy haksevenler b,çelik g,Akpınar B,Bedel T Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi. 2020; 6(2): 319 - 333. 10.21324/dacd.639370
Vancouver gürsoy haksevenler b,çelik g,Akpınar B,Bedel T Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi. 2020; 6(2): 319 - 333. 10.21324/dacd.639370
IEEE gürsoy haksevenler b,çelik g,Akpınar B,Bedel T "Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği." Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6, ss.319 - 333, 2020. 10.21324/dacd.639370
ISNAD gürsoy haksevenler, betül hande vd. "Yerel Yönetimler İçin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi: Ümraniye Belediyesi Örneği". Doğal Afetler ve Çevre Dergisi 6/2 (2020), 319-333. https://doi.org/10.21324/dacd.639370