Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 12 - 26 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.2399/yod.19.010 İndeks Tarihi: 23-12-2020
Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi
Öz: Bu çalışma, bir Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) lisans programının öğrencilerin farklı mesleklere yönelik yeterliklerine katkısının incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, 2015 yılında Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Programında öğrenim gören son sınıf öğrencilerinin dört yıl boyunca aldıkları eğitimin, gerçekleştirebilecekleri farklı mesleklere yönelik yeterliklerine ve ayrıca öğretim programında yer alan derslerin bu mesleklere yönelik yeterliklerine etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi BÖTE bölümünde; birinci öğretim ve ikinci öğretim olmak üzere son sınıfta öğrenim gören toplam 108 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma 2014–2015 güz yarıyılında gerçekleştirilmiştir. Bu tarih aralığında programların öz değerlendirmelerinin yapılması ve sürekli geliştirilmesine yönelik yapılan bilimsel çalışmalardan biridir. Çalışma kesitsel tarama modelinde yürütülmüştür. Çalışma kapsamında, öğrencilerin gelecekte yapmayı düşündükleri meslek, bu meslek ile ilgili kendilerini yeterli görme düzeyleri, BÖTE lisans programı ve bu programda dört yıl boyunca gördükleri derslerin yeterliklerine ne kadar katkı sağladığıyla ilgili görüşlerini belirlemeyi içeren bir anket veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Veriler betimleyici ve anlam çıkarıcı istatistikler kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre öğrenciler gelecekte en çok bilgisayar öğ- retmeni, bilişim teknolojileri rehber öğretmeni, formatör öğretmen ve eğitim teknoloğu mesleklerini yapmakta kendilerini yeterli görmektedirler. Kendilerini en az yeterli gördükleri meslekler ise; sunucu sistemleri uzmanı, yazılım geliştirici, ağ sistemleri uzmanı ve web yazılımı geliştirici şeklindedir. Bunlara ek olarak “ölçme değerlendirme”, “özel öğretim yöntemleri”, “çoklu ortam tasarımı ve üretimi” ve “eğitimde bireysel farklılıklar” derslerinin kendilerine en çok katkı sağladığını ifade etmişlerdir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin devlet sektöründe istihdam edilebilecekleri meslekler dışında kalan meslekleri yeterince tanımadığı, mesleki çeşitlilik sağlaması açısından verilen yazılım vb. derslerin mesleki yeterliklerine yeterince katkı sağlamadı- ğı görülmüştür. Araştırmanın sonuçları dikkate alınırken yayına hazırlanma ve değerlendirme süreçlerinde geçen zaman göz ardı edilmemelidir. Fakat yöntem ve öz değerlendirme açısından benzer çalışmalar yapılarak öğretim programlarının kalitesinin artırılmaya çalışılması önerilmektedir. Ayrıca mesleki yeterliklerin ve farkındalıkların artırılması için mezuniyet öncesi mesleki rehberlik konusunda öğrencilere destek olmak üzere, üniversitelerde lisans programlarıyla iş birliği içinde çalışan kariyer rehberlik servislerinin açılmasının fayda sağlayabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelime: Investigation of the Effectiveness of a CEIT Undergraduate Program on Students’ Competencies
Öz: This study was carried out to examine the contribution of the undergraduate program of a Computer Education and Instructional Technologies (CEIT) to students’ various professional competencies. For this purpose, CEIT preservice teachers’ views on the adequacy of their undergraduate education to develop their competencies for various professions offering potential employment and the effect of the CEIT undergraduate courses on these competencies were investigated. The participants were enrolled in the CEIT Undergraduate Program of the Faculty of Education at Sakarya University. The study was conducted with 108 senior students in the fall semester of 2014–2015 by applying the cross-sectional survey model, as part of a self-assessment and continuous development of the program. A questionnaire was used for the data collection that included questions about target professions of preservice teachers, efficacy beliefs as an indicator of their competencies related to the profession, their perceptions about the CEIT program, and their perceptions about the contribution of the undergraduate courses to their professional competencies. The data were analyzed via inferential statistics. The results indicate that the preservice teachers felt the most qualified in working as a computer teacher, information technology counsellor, formative teacher, and an educational technologist. The professions in which the participants saw themselves the least qualified were server systems specialist, software developer, network systems specialist, and web software developer. Moreover, it was reported that the courses in the CEIT curriculum providing the highest benefit for improving their competencies were “measurement and evaluation”, “special teaching methods”, “multimedia design”, and “individual differences in education”. Furthermore, the participants did not know much about the jobs that they can work except for those in the public sector, such as working as a teacher or information technology counsellor. Additionally, the software courses in the CEIT curriculum did not contribute enough to develop their competencies to work in softwarerelated jobs. To interpret the results of the current study in a more appropriate way, it is important to take into account the time lost before the publication of the study. However, it is strongly recommended to conduct further research to find out the effects of the CEIT undergraduate program curricula on developing job-related competencies and to conduct self-evaluation studies for continuous development. Besides, establishing career guidance services in universities may help CEIT students to be aware of the potential job prospects related to their competencies, and help them gain better knowledge and skills regarding their major.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akgün, Ö. E., Güleç, İ., & Bayrakçı, M. (2011). Lisansüstü derslerin yüksek öğretim yeterlilikler çerçevesini karşılama düzeyi: Sakarya Üniversitesi örneği. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar (UYK-2011), 27–29 Mayıs 2011, İstanbul.
- Akgün, Ö. E., & Karaca, O. (2013). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) öğrencilerinin mesleki karar verme zorluklarının incelenmesi. 6. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 10–11 Mayıs 2013, Sakarya.
- Altun, E., & Ateş, A. (2008). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri öğretmen adaylarının sorunları ve geleceğe yönelik kaygıları. İlköğretim Online, 7(3), 680–692.
- Bardakçı, S., Kılıçer, K., & Özeke, V. (2017) Türkiye’de BÖTE bölümleri: 2015–2016 yıllarına ilişkin bir durum tespit çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(2), 123–148.
- Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Cochran, W. G. (1954). Some methods for strengthening the common χ2 tests. Biometrics, 10(4), 417–451.
- Deryakulu, D., & Olkun, S. (2006). Bilgisayar öğretmenlerinin mesleki sorunları: Çevrimiçi tartışma forumu mesajlarına dayalı bir çözümleme. XV. Eğitim Bilimleri Kongresi, 6–8 Eylül 2006, Muğla.
- Durdu, P. O., & Yıldırım, Z. (2005). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi programına ilişkin öğrencilerin ve öğretim elemanlarının algıları. Eurasian Journal of Educational Reasearch, 19, 77–88.
- Erdoğan, Y. (2006). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin mesleki beklentilerinin belirlenmesi. VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 6–8 Eylül 2006, Ankara.
- Erol, O., & Kurt, A. A. (2017). BÖTE bölümü öğrencilerinin programlamaya karşı tutumlarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 314–325.
- Eşel, L., Kaya, G., Kurt, B., & Ünal, G. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü birinci sınıf öğrencilerinin bölümlerine ilişkin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 102–112.
- Freeman, G. H., & Halton, J. H. (1951). Note on an exact treatment of contingency, goodness of Şt and other problems of signiŞcance. Biometrika, 38(1/2), 141–149.
- Göktaş, Y., Yıldırım, S., & Yıldırım, Z. (2009). Main barriers and possible enablers of ICT integration into preservice teacher education programs. Educational Technology & Society, 12(1), 193–204.
- Güçlü, A. (2017). MEB’den atanamayan öğretmenlere müthiş öneri: Başka işe yönelin! Milliyet, 1 Şubat 2017. 15 Mart 2019 tarihinde <http:// www.milliyet.com.tr/yazarlar/abbas-guclu/meb-den-atanamayanogretmenlere-muthis-oneri--baska-ise-yonelin--2388407/> adresinden erişildi.
- International Society for Technology in Education (2008). National educational standards for teachers. 10 Şubat 2014 tarihinde <http://www.iste. org/docs/pdfs/nets-t-standards.pdf?sfvrsn=2> adresinden erişildi.
- Karaca, O. (2013). Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü (BÖTE) öğrencilerinin mesleki karar verme zorluklarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Karal, H., & Timuçin, E. (2010). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği bölümleri mezunların sorunları ve çözüm önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 277–299.
- Karataş, S. (2010). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri (BÖTE) öğretmen adaylarının mesleklerine ilişkin zihin haritalarının analizi (Gazi Üniversitesi örneği). Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 159–173.
- Kaynak, S., & Orhan, F. (2009). Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin görev yaptıkları okullarda üstlendikleri sorumlulukların incelenmesi. 1st International Educational Research Conference, 1–3 Mayıs 2009, Çanakkale.
- Kıyıcı, M., & Kabakçı, I. (2006). BÖTE Bölümü mezunu bilgisayar öğretmenlerinin ilk çalışma yıllarında karşılaştıkları sorunların belirlenmesi. 6th International Educational Technology Conference (IETC) Proceedings Book (p. 1137–1148).
- Kurt, B., & Sular, E. (2011). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü (BÖTE) öğrencilerinin meslekleri ile ilgili önyargıları. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 2(2). 9 Haziran 2016 tarihinde <http:// www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423877249.pdf> adresinden erişildi.
- Milli Eğitim Bakanlığı (n.d.). Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacakların atamalarına esas olan alanlar ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karşılığı okutacakları derslere ilişkin çizelge. 10 Aralık 2018 tarihinde <https://www.google.com/ url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=5&cad=rja&uact=8&ved =2ahUKEwjo5bzp09njAhVh2aYKHQz7DuMQFjAEegQIBBAC&url =https%3A%2F%2Fttkb.meb.gov.tr%2Fdosyalar%2F80sayili%2F80_ cizelge.pdf&usg=AOvVaw3RXGPH91MJVXBIEzfIe2fX> adresinden erişildi.
- Mehta, C. R., & Patel, N. R. (2012). IBM SPSS exact tests. Chicago, IL: IBM.
- Meşe, C., Özer, S., Dindar, M., & Odabaşı, H. F. (2014). “İlgi” ve BÖTE öğrencilerinin çalışma alanlarındaki önemi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(1), 143–170.
- Özen, S., Akar, S. G. M., & Horzum, M. B. (2017) Farklı BÖTE öğretim programlarında öğrenim gören öğrencilerin sorunları ve mesleki kaygılarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(2), 587–602.
- Perkmen, S., & Dağıstanlı, Ö. (2012). Kimler bilişim teknolojileri öğretmeni olmalı? Meslek kişiliği yaklaşımı. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(4), 1045–1053.
- Polat, E., Albayrak, E., Hopcan, S., & Akgün, Ö. E. (2011). BÖTE mezun adaylarının yapmak istedikleri mesleğe yönelik görüşleri. 11th International Educational Technology Conference (IETC) Proceedings Book (Vol. II, p. 1431–1437).
- Sakarya Üniversitesi (n.d.). Eğitim öğretim bilgi sistemi. 24 Şubat 2015 tarihinde <http://www.ebs.sakarya.edu.tr/?upage=fak&page=bol&f=06&b= 06&ch=1&yil=2013&lang=tr&cpage=dersyet> adresinden erişildi.
- Sanalan, V. A., Telli, E., Selim, Y., Öz, R., Koç, A., & Çelik, E. (2010). BÖTE öğrencilerinin programa bakış açıları: Tercih öncesi ve sonrası durum. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 1(1). 6 Haziran 2016 tarihinde <http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex1423877275.pdf> adresinden erişildi.
- Semerci, Ç. (2012). Öğrencilerin BÖYE bölümüne ilişkin görüşlerinin Rasch ölçme modeline göre değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi örneği). NWSA Education Sciences, 7(2), 777–784.
- Şahin, M., Keskin, S., & Yurdugül, H. (2018). Determination of the learning priorities of students in Department of CEIT based on their career preferences using AHP. Bartın University Journal of Faculty of Education, 7(3), 745–764
- Şahinkayası, H., Kelleci, Ö., & Şahinkayası, Y. (2011). Bilişim teknolojileri formatör öğretmenlerinin iş doyum düzeylerini belirlemeye yönelik iş doyum ölçeğinin geliştirilmesi. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, 22–24 Eylül 2011, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
- Tanyeri, T., Dursun, Ö. Ö., & Çuhadar, C. (2014). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının mesleki benlik saygıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 131–142.
- Yılmaz, M. B., Orhan, F., & Uğraş, T. (2010). BÖTE programında yer alan derslerin alana hazırlamasına yönelik öğrenci görüşleri. 10th International Educational Technology Conference (IETC) Proceedings Book (Vol. I, p. 259–262).
- YÖK (1998). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları (Mart raporu, Ankara). 6 Haziran 2016 tarihinde <http://www.yok.gov.tr/documents/10279/30217/Egitim_ fakultesi_ogretmen_yetistirme_lisans_programlari_mart_98.pdf/5e16 6018-b806-48d5-ae13-6afd5dac511c> adresinden erişildi.
- Yükseltürk, E., & Altıok, S. (2015). Bilişim teknolojileri öğretmen adayları- nın bilgisayar programlama öğretimine yönelik görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 50–65.
| APA | Akgün Ö, Topal M, KIYICI M (2020). Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. , 12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| Chicago | Akgün Özcan Erkan,Topal Murat,KIYICI Mübin Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. (2020): 12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| MLA | Akgün Özcan Erkan,Topal Murat,KIYICI Mübin Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. , 2020, ss.12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| AMA | Akgün Ö,Topal M,KIYICI M Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. . 2020; 12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| Vancouver | Akgün Ö,Topal M,KIYICI M Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. . 2020; 12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| IEEE | Akgün Ö,Topal M,KIYICI M "Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi." , ss.12 - 26, 2020. 10.2399/yod.19.010 |
| ISNAD | Akgün, Özcan Erkan vd. "Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi". (2020), 12-26. https://doi.org/10.2399/yod.19.010 |
| APA | Akgün Ö, Topal M, KIYICI M (2020). Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yükseköğretim Dergisi, 10(1), 12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| Chicago | Akgün Özcan Erkan,Topal Murat,KIYICI Mübin Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yükseköğretim Dergisi 10, no.1 (2020): 12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| MLA | Akgün Özcan Erkan,Topal Murat,KIYICI Mübin Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yükseköğretim Dergisi, vol.10, no.1, 2020, ss.12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| AMA | Akgün Ö,Topal M,KIYICI M Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yükseköğretim Dergisi. 2020; 10(1): 12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| Vancouver | Akgün Ö,Topal M,KIYICI M Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yükseköğretim Dergisi. 2020; 10(1): 12 - 26. 10.2399/yod.19.010 |
| IEEE | Akgün Ö,Topal M,KIYICI M "Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi." Yükseköğretim Dergisi, 10, ss.12 - 26, 2020. 10.2399/yod.19.010 |
| ISNAD | Akgün, Özcan Erkan vd. "Bir BÖTE Lisans Programının Öğrencilerin Mesleki Yeterlikleri Kazanmaları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi". Yükseköğretim Dergisi 10/1 (2020), 12-26. https://doi.org/10.2399/yod.19.010 |
