Yıl: 2020 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 73 - 84 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.2399/yod.19.016 İndeks Tarihi: 24-12-2020

Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar

Öz:
Yükseköğretim kurumlarının yönetim yapıları ve iç işleyişleri yükseköğretim literatüründe önemli bir yer tutmaktadır. Ancak, Türkiye’de üniversitelerin kurumsal yönetimleri ile ilgili çalışmalar oldukça az sayıdadır. Bu kapsamda, mevcut araştırmanın amacı ülkemizdeki yükseköğretim kurumlarının akademik birimlerinin yönetimlerinin mevcut işleyişinin belirlenmesi ve süreç içerisinde yaşanan sorunların ortaya çıkarılarak çözüm önerileri geliştirilmesidir. Araştırma, bireysel tecrübeleri incelemeye yönelik nitel araştırma türlerinden fenomenolojik (olgu bilim) desende yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu; 2017–2018 eğitim-öğretim yılında Konya, ‹zmir ve ‹stanbul illerindeki devlet yükseköğretim kurumlarının başlıca akademik birimleri olan fakülte, enstitü ve yüksekokullarda idari pozisyonlarda görev yapan akademisyenlerden oluşmaktadır. Veriler, yüz yüze görüşmeler ile toplanmış olup, içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu araştırmanın sonucunda devlet yükseköğretim kurumlarının akademik birimlerinin yönetiminde idari iş ve işlemlerin önemli bir yer tuttuğu, bu işlemlerin ise büyük oranda ilgili yönetmelik-yönergeler ve Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) çizdiği çerçeve kapsamında yürütüldüğü görülmektedir. Yönetim konusunda en fazla yaşanan sorunların özellikle bütçe ve personel yetersizliği ile ilgili olduğu anlaşılmaktadır. Son olarak, bazı yöneticiler, mevcut işleyiş içerisinde iyi iletişim kurma, kurumu tanıma ve belirgin görev dağılımı yapmanın yönetim sürecini kolaylaştırdığını belirtmektedirler. Makalenin sonuç kısmında, çalışmanın bulgularına dayalı olarak akademik birimlerin yönetimleri konusunda yaşanan sorunların giderilmesine yönelik öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelime:

Institutional Management in Higher Education: Management Process of the Academic Units and Problems Encountered

Öz:
Management structures and internal mechanisms of higher education institutions have a significant place in the higher education literature. However, there are only a few studies that focus on management of higher education institutions in Turkey. Therefore, this study aims to find out the administrative structure of the academic units of higher education institutions in Turkey, reveal the existing problems, and offer solutions. As a qualitative research method, phenomenology was used to examine individual experiences in this study. The participants of the study include faculty members with administrative duties working in academic branches, such as college, institute, and junior college, of higher education institutions in Konya, ‹zmir, and ‹stanbul. The data were collected through face-to-face interviews and analyzed through the content analysis method. The results show that managerial work and transactions have an important place in the management of the academic units of the state higher education institutions and these processes are carried out mostly within the framework of related regulations/directives and the framework drawn by the Council of Higher Education (CoHE- YÖK). Most of the managerial problems were found to be related to budget and personnel shortage. Some of the managers stated that good communication, knowing the organization, and clear task delegation facilitate the management process. The conclusion section includes some recommendations to solve the existing problems in the academic unit management based on the findings.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Amaral, A., Jones, G., & Karseth, B. (Eds.). (2002). Governing higher education: National perspectives on institutional governance. Amsterdam: Kluwer Academic Publishers.
  • Anyamele, S. C. (2004). Institutional management in higher education: A study of leadership approaches to quality ımprovement in university management – Nigerian and Şnnish cases. Helsinki: Helsinki University Press.
  • Arntzen, E. (2016). The changing role of deans in higher education – From leader to manager. Universal Journal of Educational Research, 4(9), 2068– 2075.
  • Avrupa Komisyonu (2005). European Universities: Enhancing Europe’s research base. Luxembourg: OfŞce for OfŞcial Publications of the European Communities.
  • Avrupa Komisyonu (2006). Delivering on the modernisation agenda for universities: Education, research and innovation. Brussels: Communication from the Commission to the Council and the European Parliament.
  • Aypay, A. (2003). Üniversitelerde akademik etkinlik ve örgütsel davranış arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 12(2), 175–198.
  • Bellibaş, M. S., Özaslan, G., Gümüş, E., & Gümüş, S. (2016). Examining department chairs’ needs in performing academic leadership in Turkish universities. Eğitim ve Bilim, 41(184), 91–103.
  • Bleiklie, I., & Kogan, M. (2007). Organization and governance of universities. Higher Education Policy, 20(4), 477–493.
  • Bryman, A. (2007). Effective leadership in higher education: A literature review. Studies in Higher Education, 32(6), 693–710.
  • Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün & S. B. Demir (Çev. Ed.). Ankara: Siyasal.
  • Çelik, Z., & Gür, B. S. (2014). Yükseköğretim sistemlerinin yönetimi ve üniversite özerkliği: Küresel eğilimler ve Türkiye örneği. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(1), 18–27.
  • Del Favero, M. (2006). An examination of the relationship between academic discipline and cognitive complexity in academic deans’ administrative behavior. Research in Higher Education, 47(3), 281–315.
  • Dimici, K., Seggie, F. N., Hacifazlioğlu, Ö., & Caner, A. (2016). Challenges of the professionalization of department heads in higher education: A qualitative study in Turkey. Eğitim ve Bilim, 41(184), 131–146.
  • Ergüder, Ü., Şahin, M., Terzioğlu, T., & Vardar, Ö. (2006). Neden bir yükseköğretim vizyonu. İstanbul: İstanbul Politikalar Merkezi.
  • Ertem Eray, T. (2017). Rol çatışması, rol belirsizliği ve iş tatmini arasındaki ilişkiler: İletişim fakültesi dekanları üzerine bir uygulama. Akdeniz İletişim Dergisi, 27, 201–214.
  • Etzioni. A. (1964). Modern organizations. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
  • Eurydice (2008). Higher education governance in Europe policies, structures, funding and academic staff. Belgium: Eurydice European Unit.
  • Gallos, J. V. (2002). The dean’s squeeze: The myths and realities of academic leadership in the middle. Academy of Management Learning & Education, 1(2), 174–184.
  • Gök, E. (2016). The Turkish higher education system from the kaleidoscope of Martin Trow. Eğitim ve Bilim, 41(184), 147–168.
  • Gülmez, D., & Yavuz, M. (2019). Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık yükseköğretim kurumlarının amaç ve yapı boyutları bakımından değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(1), 144–155.
  • Gümüş, S. (2018). State level higher education boards in the USA and reform suggestions for Turkey: Governance, quality assurance, and Şnance. Eğitim ve Bilim, 42(193), 45–61.
  • Gür, B. S. (2016). Egemen üniversite: Amerika’da yükseköğretim sistemi ve Türkiye için reform önerileri. İstanbul: EDAM.
  • Heck, R. H., Johnsrud, L. K., & Rosser, V. J. (2000). Administrative effectiveness in higher education: Improving assessment procedures. Research in Higher Education, 41(6), 663–684.
  • Kalargyrou, V., & Woods, R. B. (2009). What makes a college administrator an effective leader? An exploratory study. Journal of Teaching in Travel & Tourism, 9(1–2), 21–36.
  • Kurt, T., & Gümüş, S. (2015). Dünyada yükseköğretimin Şnansmanına ilişkin eğilimler ve Türkiye için öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(1), 14–26.
  • Küçükcan, T., & Gür, B. S. (2009). Türkiye'de yükseköğretim: Karşılaştırmalı bir analiz. Ankara: SETA.
  • Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma. Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Montez, J. M., Wolverton, M., & Gmelch, W. H. (2003). The roles and challenges of deans. The Review of Higher Education, 26(2), 241–266.
  • Nicholson-Crotty, J., & Meier, K. J. (2003). Politics, structure, and public policy: The case of higher education. Educational Policy, 17(1), 80–97.
  • Otara, A. (2015). Academic dean and the challenges of meeting changing expectations within a competitive higher education environment in Africa. Creative Education, 6(2), 134–143.
  • Özoğlu, M., Gür, B. S., & Gümüş, S. (2016). Rapid expansion of higher education in Turkey: The challenges of recently established public universities (2006–2013). Higher Education Policy, 29(1), 21–39.
  • Panova, A. (2008). Governance structures and decision making in Russian higher education institutions. Problems of Economic Transition, 50(10), 65–82.
  • Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün & S. B. Demir (Çev. Ed.) Ankara: Pegem Akademi.
  • Pimentel Bótas, P. C., & Huisman, J. (2012). (De)constructing power in higher education governance structures: an analysis of representation and roles in governing bodies. European Journal of Higher Education, 2(4), 370–388.
  • Rosser, V. J., Johnsrud, L. K., & Heck, R. H. (2003). Academic deans and directors: Assessing their effectiveness from individual and institutional perspectives. The Journal of Higher Education, 74(1), 1–25.
  • Taylor, J. (2007). The teaching. Research nexus: a model for institutional management. Higher Education, 54(6), 867–884
  • Vatanartıran, S. (2013). Roles and functions of university senates in Turkish universities. Eğitim ve Bilim, 38(170), 418–430.
  • Williams, M. C. (2015). The relationship between organizational governance and faculty governance in higher education: A national study of shared governance. Doctoral dissertation, Texas A&M University-Corpus Christi, TX, USA.
  • Wisdom, V. L. (2007). Understanding the demands and constraints of department heads in higher education based on the perceptions of deans, faculty, and department heads. Doctoral dissertation, University of Missouri, Columbia, MO, USA.
  • Wolverton, M., Wolverton, M. L., & Gmelch, W. H. (1999). The impact of role conşict and ambiguity on academic deans. The Journal of Higher Education, 70(1), 80–106.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı) Ankara: Seçkin.
APA Gümüş S, Gülmez D (2020). Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. , 73 - 84. 10.2399/yod.19.016
Chicago Gümüş Sedat,Gülmez Deniz Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. (2020): 73 - 84. 10.2399/yod.19.016
MLA Gümüş Sedat,Gülmez Deniz Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. , 2020, ss.73 - 84. 10.2399/yod.19.016
AMA Gümüş S,Gülmez D Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. . 2020; 73 - 84. 10.2399/yod.19.016
Vancouver Gümüş S,Gülmez D Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. . 2020; 73 - 84. 10.2399/yod.19.016
IEEE Gümüş S,Gülmez D "Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar." , ss.73 - 84, 2020. 10.2399/yod.19.016
ISNAD Gümüş, Sedat - Gülmez, Deniz. "Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar". (2020), 73-84. https://doi.org/10.2399/yod.19.016
APA Gümüş S, Gülmez D (2020). Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. Yükseköğretim Dergisi, 10(1), 73 - 84. 10.2399/yod.19.016
Chicago Gümüş Sedat,Gülmez Deniz Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. Yükseköğretim Dergisi 10, no.1 (2020): 73 - 84. 10.2399/yod.19.016
MLA Gümüş Sedat,Gülmez Deniz Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. Yükseköğretim Dergisi, vol.10, no.1, 2020, ss.73 - 84. 10.2399/yod.19.016
AMA Gümüş S,Gülmez D Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. Yükseköğretim Dergisi. 2020; 10(1): 73 - 84. 10.2399/yod.19.016
Vancouver Gümüş S,Gülmez D Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. Yükseköğretim Dergisi. 2020; 10(1): 73 - 84. 10.2399/yod.19.016
IEEE Gümüş S,Gülmez D "Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar." Yükseköğretim Dergisi, 10, ss.73 - 84, 2020. 10.2399/yod.19.016
ISNAD Gümüş, Sedat - Gülmez, Deniz. "Yükseköğretimde Kurumsal Yönetim: Akademik Birimlerin Yönetim Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar". Yükseköğretim Dergisi 10/1 (2020), 73-84. https://doi.org/10.2399/yod.19.016