Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840)
Yıl: 2004 Cilt: 19 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1 - 33 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840)
Öz: Bu makalede Osmanlı ulak-menzilhâne sistemi çerçevesinde 1690-1840 yılları arasında Tokat menzilhânesi, Tokat Şer'iyye Sicilleri ve arşiv malzemesine dayalı olarak ele alınmıştır. İlk olarak, Tokat menzilhanesinin Anadolu anayol güzergahları üzerindeki konumu tespit edilmiştir. İkinci olarak, Osmanlı Ulak-menzilhâne sisteminde, değişen şartlar ve zamanla ortaya çıkan aksaklıklar nedeniyle gerçekleştirilen önemli düzenlemeler ve bunların Tokat menzilhânesine yansımaları incelenmiştir. Üçüncü olarak, menzilhânelerin genel işleyiş ve denetim kuralları çerçevesinde Tokat menzilhânesinin durumu ve görevlileri hakkında bilgi verilmiştir. Dördüncü ve son olarak, Tokat menzilhânesinin masraflarının hangi kaynaklardan karşılandığı ve menzilhane nizamının bozulma nedenleri değerlendirilmiştir. İnceleme, menzilhânelere dair az sayıdaki bölgesel çalışmalara yeni bir halka ekleyerek Osmanlı ulak-menzilhâne teşkilatı hakkında genel nitelikli çalışmalarda görülen genellemeleri ve kapalı kısımları azaltmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
-
Öz: In this article, the menzilhane of Tokat during the period of 1690-1840 have been taken up based on archival materials and records in court registers. Firstly, the place on the main road network in Anatolia of the menzilhane of Tokat has been shown. Secondly, the regulations realized on the Ottoman ulak and menzilhane system because of changing conditions and appearing difficulties in time and their reflections upon the menzilhane of Tokat have been examined. Thirdly, it has been given information on the situation and personnel of the menzilhane of Tokat in the framework of the general rules of processing and inspecting of menzilhanes. Fourthly and lastly, it has been evaluated with which sources the expenditures of the menzilhane of Tokat were met, and the reasons of being spoiled of the menzilhâne system. The study aims to add a new article to a few of regional works on the menzilhanes and to decrease the generalisations and uncertain points seen in general works on the Ottoman ulak and menzilhane institution.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, III, İstanbul 1993, 542-543;
- Şemseddin Sâmi, Kâmûs-ı Türkî, Dersa'âdet 1317, 219
- Sertoğlu, Midhat, Osmanlı Tarih Lûgatı, İstanbul 1986, 348.
- Lütfi Paşa, Tevârih-i Âl-i Osman, İstanbul 1341, 371-384.
- Lütfi Paşa, Âsafnâme, İstanbul 1326, 11-12.
- Altunan, Sema, "Osmanlı Devleti'nde Haberleşme Ağı: Menzilhâneler", Türkler (Ed.: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), 10, Ankara 2002, 913-919.
- Bozkurt, Rıza, Osmanlı İmparatorluğunda Kollar, Ulak ve İaşe Menzilleri, Ankara 1976.
- Colin Heywood, "Osmanlı Döneminde Via Egnatia: 17. Yüzyıl Sonu ve 18. Yüzyıl Başında Sol Kol'daki Menzilhaneler", Sol Kol Osmanlı Egemenliğinde Via Egnatia (1380-1699), Editör: Elizabeth A. Zachariadou (çev. Özden Arıkan, Ela Güntekin, Tülin Altınova), İstanbul 1999, 138-160
- Colin Heywood, "The Ottoman Menzilhane and Ulak System in Rumeli in the Eighteenth Century", I. Uluslararası Türkiye'nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi Tebliğleri, (11-13 Temmuz 1977), Ankara 1980, 179-186.
- Çadırcı, Musa, "Posta Teşkilatı Kurulmadan Önce Osmanlı İmparatorluğunda Menzilhaneler ve Kirabaşılık", XIII. Türk Tarih Kongresi Bildiriler, II, Ankara 1981, 1359-1365.
- Çınar, Hüseyin, "Osmanlı-Ulak Menzilhâne Sistemi ve XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Antep Menzilleri", Osmanlı (editör: Güler Eren), I, Ankara 1999, 627-637
- Eskin, Şekip, Türk Posta, Telgraf ve Telefon Tarihi, Ankara 1942.
- Güçer, Lütfi, Osmanlı İmparatorluğunda Hububat Meselesi ve Hububattan Alınan Vergiler, İstanbul 1964.
- Halaçoğlu, Yusuf, "Osmanlı İmparatorluğu'nda Menzil Teşkilatı Hakkında Bazı Mülâhazalar", Osmanlı Araştırmaları, II, İstanbul 1981, 123-132.
- Halaçoğlu, Yusuf, Osmanlılarda Ulaşım ve Haberleşme (Menziller), Ankara 2002.
- Köprülü, M. Fuat, "Berid", İslam Ansiklopedisi (İA), II, İstanbul 1986 , 541-549.
- Miroğlu, İsmet, "Osmanlı Yol Sistemine Dair", İstanbul Üniversitesi Tarih Enstitüsü Dergisi, 15 (İstanbul 1997), 241-252.
- Orhonlu, Cengiz, Osmanlı İmparatorluğunda Derbend Teşkilatı, İstanbul 1990, 42-43
- Özkaya, Yücel "XVIII. Yüzyılda Menzilhane Sorunu", Ankara Üniverstesi Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi (AÜDTCFD), XXVIII/3-4, Ankara 1970, 339-368.
- Savaş, Ali İbrahim, "Lâyiha Geleneği İçinde XVIII. Yüzyıl Osmanlı Islahat Projelerindeki Tespit ve Teklifler", Bilig, 9 (Bahar 1999), 87-113.
- Şentürk, M. Hüdai, "Osmanlı Devleti'nin Ulaşım Teşkilatı ve Yol Sistemine Genel Bir Bakış", Türkler (Ed.: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), 10, Ankara 2002, 906-909.
- Şentürk, M. Hüdai, "Osmanlılarda Haberleşme ve Menzil Teşkilatına Genel Bir Bakış", Türkler (Ed.: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca), 14, Ankara 2002, 446-461.
- Tongur, Hikmet, Türkiye'de Genel Kolluk Teşkil ve Görevlerinin Gelişimi, Ankara 1946.
- Turan, Şerafettin, "1560 Tarihinde Anadolu'da Yiyecek Maddeleri Fiyatlarını Gösteren Bir İran Elçilik Hey'eti Masraf Defteri", AÜDTCFD, XXII/3-4 (Temmuz-Aralık 1964), Ankara 1965, 273-294.
- Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Osmanlı Devleti'nin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, Ankara 1984.
- Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Osmanlı Tarihi, IV/I. Kısım, Ankara 1982 (3. baskı).
- Veinstein, Gilles, "Avlonya (Vlora): 16. Yüzyılın İkinci Yarısında Via Egnatia'da Bir Menzil", Sol Kol Osmanlı Egemenliğinde Via Egnatia (1380-1699), Editör: Elizabeth A. Zachariadou (çev. Özden Arıkan, Ela Güntekin, Tülin Altınova), İstanbul 1999, 241-250.
- Yazıcı, Nesimi, "Lütfi Paşa ve Osmanlı Haberleşme Sistemi ile İlgili Görüşleri, Yaptıkları", İletişim, 1982/4, Ankara 1982, 217-244.
- Yazıcı, Nesimi, "II. Mahmud Döneminde Menzilhaneler: Ref'-i Menzil Bedeli", Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri, 28-30 Haziran 1989, Bildiriler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, İstanbul 1990, 157-191.
| APA | Açıkel A (2004). Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). , 1 - 33. |
| Chicago | Açıkel Ali Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). (2004): 1 - 33. |
| MLA | Açıkel Ali Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). , 2004, ss.1 - 33. |
| AMA | Açıkel A Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). . 2004; 1 - 33. |
| Vancouver | Açıkel A Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). . 2004; 1 - 33. |
| IEEE | Açıkel A "Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840)." , ss.1 - 33, 2004. |
| ISNAD | Açıkel, Ali. "Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840)". (2004), 1-33. |
| APA | Açıkel A (2004). Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). Tarih İncelemeleri Dergisi, 19(2), 1 - 33. |
| Chicago | Açıkel Ali Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). Tarih İncelemeleri Dergisi 19, no.2 (2004): 1 - 33. |
| MLA | Açıkel Ali Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). Tarih İncelemeleri Dergisi, vol.19, no.2, 2004, ss.1 - 33. |
| AMA | Açıkel A Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). Tarih İncelemeleri Dergisi. 2004; 19(2): 1 - 33. |
| Vancouver | Açıkel A Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840). Tarih İncelemeleri Dergisi. 2004; 19(2): 1 - 33. |
| IEEE | Açıkel A "Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840)." Tarih İncelemeleri Dergisi, 19, ss.1 - 33, 2004. |
| ISNAD | Açıkel, Ali. "Osmanlı Ulak-Menzilhane Sistemi Çerçevesinde Tokat Menzilhanesi (1690-1840)". Tarih İncelemeleri Dergisi 19/2 (2004), 1-33. |
