SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ
Yıl: 2018 Cilt: 47 Sayı: 219 Sayfa Aralığı: 57 - 88 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-12-2020
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ
Öz: Özel eğitim hizmetleri günümüzde ağırlıklı olarak kaynaştırma yönte-miyle sağlanmaktadır. Özel eğitimin temel amacı, uyumsal becerilerin edinilmesi ve bağımsız yaşam becerilerinin geliştirilmesidir. Kaynaştırmanın temel varsayı-mı da kaynaştırma öğrencisinin akranlarıyla iletişimini ve sosyal kabulünü art-tırmak dolayısıyla bu öğrencilerin toplumla bütünleşmesini, toplumsallaşmasını sağlamaktır. Eğitim programları toplumsallaşmaya çerçeve oluşturmaktadır. Ha-yat bilgisi ve sosyal bilgiler dersleri toplumsallaşmaya en önemli vurguyu yapan mihver derslerdir. Bu dersler çerçevesinde edinilebilecek kazanımlar; kaynaştır-ma öğrencilerinin bazı temel beceriler edinerek bağımsızlaşmasına ve toplumla bütünleşmesine yani özel eğitimin ve kaynaştırmanın temel amaçlarına önemli katkılar sağlayacak niteliktedir. Araştırma, kaynaştırma eğitiminin sosyal bilgi-ler dersi uygulamaları üzerinden incelenmesini ve bu incelenmenin öğretmen görüşleriyle desteklenmesini amaçlayan nitel bir çalışmadır. Sosyal bilgiler öğ-retmenlerinin kaynaştırma eğitimi konusundaki görüşlerini, uygulama biçimle-rini, sorunlarını ve önerilerini belirlemek amacıyla yazarlar tarafından geliştiri-len, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular içeren ankete ek olarak yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma örneklemini 2013-2014 eğitim öğre-tim yılında İstanbul ilinde yer alan 13 ilçedeki 35 okulda görev yapan, en az bir kaynaştırma öğrencisi ile deneyim yaşamış; 100 sosyal bilgiler öğretmeni oluş-turmaktadır. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmenlerinin çok büyük bir bölümünün özel eğitim/kaynaştırma eğitimi alanıyla ilgili eğitim almadıkları ve alanla ilgili uygulamalarda kendilerini yeterli hissetmedikleri görülmektedir. Öğretmenlerin büyük bir bölümünün diğer ders müfredatlarına kıyasla kendi ders müfredatlarının, kaynaştırmanın temel varsayımları açısından uygulama-lara özel bir katkı sağlayacak nitelikte olduğunu belirttikleri anlaşılmaktadır. Bu değerli katkının farkındalığına rağmen öğretmenlerin neredeyse tamamının sosyal bilgiler dersinde kaynaştırma uygulamalarını çok yetersiz ve sorunlu bul-dukları yani uygulamalar hakkında olumsuz görüş belirttikleri görülmektedir. Öğretmenlerin çözüm önerisi olarak hala ilk sırada ayrıştırmayı önermesi ise dikkate değer başka bir sonuçtur.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Babaoğlan, E., & Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlilikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345-354.
- Batu, E. S. (2000). Kaynaştırma, destek hizmetler ve kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. Özel Eği-tim Dergisi, 2(4), 35-45.
- Batu, S., & Kırcaali-İftar, G. (2011). Kaynaştırma (6. Basım). Ankara: Kök Yayıncılık.
- Batu, S., & Uysal, A. (2010). Günümüz sınıflarına engelli çocukların katılımını destekleme. Akçamete, G. (Ed.), Genel eğitim okullarında özel gereksinimli olan öğrenciler ve özel eğitim içinde (ss.113-139). Ankara: Kök Yayıncılık.
- Berry, R.A.W. (2011). Voices of experience: general education teachers on teaching students with disabilities. International Journal of Inclusive Education, 15(6), 627-648.
- Blecker, N., & Boakes, N. (2010). Creating a learning environment for all children: are teachers ableand willing? International Journal of Inclusive Education,14(5), 435-447.
- Ceylan, R., & Aral, N. (2005). Entegre eğitim. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 69-79.
- Çetin, Ç. (2004). Özel eğitim alanında çalışmakta olan farklı meslek grubundaki eğitimcilerin yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(1), 35-46.
- Çuhadar, Y. (2006). İlköğretim okulu 1-5. sınıflarda kaynaştırma eğitimine tabi olan öğrenciler için bireysel eğitim programlarının hazırlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendiril-mesi ile ilgili olarak sınıf öğretmenleri ve yöneticilerin görüşlerinin belirlenmesi. Yayım-lanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak, Karaelmas Üniversitesi.
- Demir, M. K., & Açar, S. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin düşünceleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 749-770.
- Demirezen, S., & Akhan, N. E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamaları-na ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 1206-1223.
- Ege, P. (2006). Farklı engel gruplarının iletişim özellikleri ve öğretmenlere öneriler. Ankara Üniver-sitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel eğitim Dergisi, 7(2), 1-23.
- Erişkin, A. Y., Kıraç, S. Y., & Ertuğrul, Y. (2012). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamaları-na ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 193, 200-213.
- Görmez, E. (2016). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik performans düzey-leri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13(35), 144-158.
- Gözün, Ö., & Yıkmış, N. (2004). İlköğretim müfettişlerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 79-88.
- Güner, N. (2011). Kaynaştırma sınıflarında çalışan sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi bilgi dü-zeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 691-708
- Güven, Y., & Balat, G.U. (2006). Kaynaştırma uygulamalarına ilişkin rehber öğretmenler ve reh-berlik araştırma merkezi çalışanlarının görüşleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 24, 95-108
- İzci, E. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının özel eğitim konusundaki yeterlikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 106-114.
- Kargın, T. (2004). Kaynaştırma: Tanımı, gelişimi ve ilkeleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2), 1-13.
- Kot, M., Sönmez, S., Yıkmış, A., Çiftçi Tekinarslan, İ. (2015). İlkokul 4. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi kapsamında zihinsel yetersizliği olan kaynaştırma öğrencisine yönelik uy-gulamaları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 231-246.
- Lalvani, P. (2012). Privilege, compromise, or social justice: teachers‟ conceptualizations of inclu-sive education. Disability & Society, 28(1), 14-27.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/26184_0.html adresinden 25 Eylül 2014 tarihinde edinilmiştir.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2010). İlköğretim okullarındaki kaynaştırma uygulamalarının değer-lendirilmesi. http://www.meb.gov.tr/earged/earged/ilk_kaynas_eg_uyg_deg.pdf adre-sinden 23 Eylül 2014 tarihinde edinilmiştir.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Milli Eğitim istatistikleri 2012-2013. http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2012_2013.p df adresinden 08 Haziran 2014 tarihinde edinilmiştir.
- Nal, A., & Tüzün, I. (2011). Kaynaştırma/ bütünleştirme yoluyla eğitimde dünyadan ve Türkiye’den iyi örnekler. Mega Basım. http://www.sabancivakfi.org/files/html/programlar/tghp/33_Tohum_Iyi_Ornekler_Raporu.pdf adresinden alınmıştır.
- Özmen, R. G. (2009). Hayat bilgisi, sosyal bilgiler ve fen bilgisi öğretiminde öğrenme güçlüğü olan ve zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrenciler için şematik düzenleyicilerin oluştu-rulması ve sunumu. Milli Eğitim Dergisi, 181, 289-301.
- Özpolat, A. (2009). Toplumsallaşma hedefleri açısından 2005 sosyal bilgiler öğretim programı. Milli Eğitim Dergisi, 182, 249-267.
- Patton, M.Q. (2002). Qualitative research& evaluation methods (3. Basım). Thousands Oaks, CA:-Sage.
- Sadioğlu, Ö., Bilgin, A., Batu, S., & Oksal, A. (2013).Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, beklentileri ve önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13 (3), 1743-1765.
- Saraç, T., & Çolak, A. (2012). Kaynaştırma uygulamaları sürecinde ilköğretim sınıf öğretmenleri-nin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 13-28.
- Shevlin, M.,Winter, & E., Flynn, P. (2013). Developing inclusive practice: teacher perceptions of opport unities and constraints in there public of Ireland. International Journal of Inclusive Education,17(10),1119-1133.
- Slavica, P. (2010). Inclusive education: proclamation so reality (primary school teachers‟ view). Australian Journal of Teacher Education, 7(10), 62-69.
- Sucuoğlu, B. (2006). Etkili kaynaştırma uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
- Sucuoğlu, B., & Kargın, T. (2006). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları yaklaşımlar yöntemler teknikler. Ankara: Morpa.
- Thorpe, A., & Azam, A. Q. M. S. (2010).Teachers‟ perceptions of inclusive education in main stre-am primary schools in the united kingdom. The International Journal of Interdisciplinary Social Sciences, 5(3), 163-172
- Vural, M., & Yıkmış, A. (2008). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin öğretimin uyarlanmasına iliş-kin yaptıkları çalışmaların belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2), 141-159.
- Yaylacı, Z. & Aksoy, B. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterli-likleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6, 19-40.
- Yüksel, K., Diken, İ. H., Aksoy, V., & Karaaslan, Ö. (2012). Rehber öğretmen adaylarının özel eği-timde psikolojik danışma ve rehberliğe ilişkin öz-yeterlik algıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 137-148.
APA | İLK G, Acikalin M (2018). SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. , 57 - 88. |
Chicago | İLK Gülnur,Acikalin Mehmet SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. (2018): 57 - 88. |
MLA | İLK Gülnur,Acikalin Mehmet SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. , 2018, ss.57 - 88. |
AMA | İLK G,Acikalin M SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. . 2018; 57 - 88. |
Vancouver | İLK G,Acikalin M SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. . 2018; 57 - 88. |
IEEE | İLK G,Acikalin M "SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ." , ss.57 - 88, 2018. |
ISNAD | İLK, Gülnur - Acikalin, Mehmet. "SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ". (2018), 57-88. |
APA | İLK G, Acikalin M (2018). SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim, 47(219), 57 - 88. |
Chicago | İLK Gülnur,Acikalin Mehmet SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim 47, no.219 (2018): 57 - 88. |
MLA | İLK Gülnur,Acikalin Mehmet SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim, vol.47, no.219, 2018, ss.57 - 88. |
AMA | İLK G,Acikalin M SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim. 2018; 47(219): 57 - 88. |
Vancouver | İLK G,Acikalin M SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ. Milli Eğitim. 2018; 47(219): 57 - 88. |
IEEE | İLK G,Acikalin M "SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ." Milli Eğitim, 47, ss.57 - 88, 2018. |
ISNAD | İLK, Gülnur - Acikalin, Mehmet. "SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN VE DENEYİMLERİNİN İNCELENMESİ". Milli Eğitim 47/219 (2018), 57-88. |