KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ

Yıl: 2020 Cilt: 22 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 171 - 197 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-12-2020

KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ

Öz:
Uluslararası literatür karbon vergisinin sera gazı emisyonlarını önemli ölçüdeazaltabileceğini ileri sürerken aynı zamanda ekonomide bir daralma yarattığını dagöstermektedir. Dolayısıyla, ancak ekonomide bir daralma meydana gelmeden ya daoluşabilecek bir daralmanın etkilerini en aza indirerek uygulanabilecek bir karbon vergisipolitikasının hem çevresel hem de ekonomik anlamda maksimum faydayı sağlayabileceğisöylenebilir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 10. Kalkınma Planı’nda öngörülen ekonomikbüyüme hedefi ve Paris Konferansı’nda taahhüt edilen karbondioksit salınım hedefinebirlikte ulaştırabilecek bir politika paketi önermektir. Çalışmada karbon vergisi emisyonsalınımını azaltmak için kullanılırken, bu vergi gelirinin iktisadi aktiviteleri canlandırmakiçin ekonomiye geri enjekte edilmesi telafi edici politika aracı olarak kullanılmaktadır.Karbon vergisi tüm endüstrilere veya alternatif olarak en kirli üç endüstriye uygulanırken,geriye enjeksiyon hanehalkları veya firmalar üzerinden yapılmaktadır. 2012 yılı girdi-çıktımatrisi ve sosyal hesaplar matrisinin kullanıldığı araştırma sonuçları, karbon vergisiuygulamasının toplam sera gazı emisyonlarını azaltmakta etkili olduğu ancak tümendüstrilere uygulanmasındansa seçilmiş en kirli endüstriler üzerine uygulanmasının dahadüşük bir ekonomik küçülme yaratacağı yönündedir. Sera gazı emisyonlarının azaltımı içinuygulanan karbon vergisinden toplanan kaynağın ekonomiye, firmalara bir transfer olarakgeri döndürülmesinin ise hanehalklarına verilecek transfere göre daha etkili olacağı tespitedilmiştir.
Anahtar Kelime:

POLICY ALTERNATIVES TO REMOVE THE CONTRACTION EFFECTS OF CARBON TAX: AN ANALYSIS FOR TURKEY ON THE BASIS OF SOCIAL ACCOUNTING MATRIX

Öz:
Literature provides the evidence that carbon tax policy creates economic contraction while it reduces greenhouse gas emissions. Therefore, carbon tax policy can maximize the environmental and economic utility at the same time only if the contraction is removed or impacts of contraction are reduced. This study aims to suggest a policy package that might simultaneously achieve the economic growth targets of the 10th Development Plan in Turkey and carbon emission commitments given in the Paris Conference. In the analyses, while carbon tax is used to reduce greenhouse gas emissions, backward injection of the collected tax to economy for boosting the economic activities is used as a compensatory policy instrument. Carbon tax is applied either on all industries accordingly with “polluter pay” principle or on three most dirty industries, and backward injection is realized either through households or firms. In the analyses where year 2012 input-output and social accounting matrices are used, carbon taxation is found to be more efficient in terms of economic damage when it is applied on three most dirty industries. In addition, backward injection becomes more effective if it is transferred through firms rather than households.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alarcon, J. (1991). Social accounting matrix-based modeling, extensions wellbeing and environment applications using the sams for Ecuador 1975 and Bolivia 1989. http://www.iss.nl, (Erişim Tarihi: 05.01.2017).
  • Allan, G., Lecca, P., Gregor, P. & Swales, K. (2014). The economic and environmental impact of carbon tax for Scotland: a computable general equilibrium analysis. Ecological Economics, 100, 40-50.
  • Alton, T., Arndt, C., Davies, R., Hartley, F., Makrelov, K., Thurlow, J. & Ubogu, D. (2014). Introducing carbon taxes in South Africa. Applied Energy, 116, 344-354.
  • Aydın, L. (2007). Enerji politikalarının Türkiye ekonomisi üzerine etkileri: Türkiye için genel denge analizi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Beck, M., Rivers, N., Wigle, R. & Yonezawa, H. (2015). Carbon tax and revenue recycling: Impacts on households in British Columbia. Resource and Energy Economics, 41, 40-69.
  • Brenner, M., Riddle, M. & James K, M. (2005). A Chinese sky trust? Distributional impacts of carbon charges and revenue recycling in China. http://scholarworks.umass.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1189&context=peri_wo rkingpapers (Erişim Tarihi: 20.07.2016).
  • Bureau, B. (2011). Distributional effects of a carbon tax on car fuels in France. Energy Economics, 33, 121-130.
  • Bouzaher, A. (2015). How to go green: a general equilibrium investigation of environmental policies for sustained growth with an application to Turkey’s economy. Letters in Spatial and Resource Sciences, 8 (1), 49-76.
  • Combet, E., Ghersi, F., Hourcade, J.C. & Thery, D. (2010). Carbon tax and equity: the importance of policy design. Critical Issues in Environmental Taxation, Oxford University Press, Oxford, 8, 277-295.
  • Defourny, J. & Thorbecke, E. (1984). Structural path analysis and multiplier decomposition within a social accounting matrix framework. The Economic Journal, 94 (373), 111-136.
  • Dissou, Y. & Eyland, T. (2011). Carbon control policies, competitiveness and border tax adjustments. Energy Economics, 33, 556-564.
  • Faehn, T., Gomez-Plana, A.G. & Kverndokk, S. (2009). Can a carbon permit system reduce Spanish unemployment?. Energy Economics, 31, 595-604.
  • Gonzalez, F. (2012). Distributional effects of carbon taxes: the case of Mexico. Energy Economics, 34, 2102-2115.
  • Grottera, C., Pereira, A.O. & La Rovere, E.L. (2015). Impacts of carbon pricing on income inequality in Brazil. Climate and Development. http://dx.doi.org/10.1080/17565529.2015. 1067183 (Erişim Tarihi: 10.07.2016).
  • Gül, Z.B. (2017). Construction industry in Turkey: an input-output analysis using the world input-output database (wiod) for the 2002-2011 periods. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 31 (1), 157-174.
  • Hotunluoğlu, H. & Tekeli, R. (2007). Karbon vergisinin ekonomik analizi ve etkileri: Karbon vergisinin emisyon azaltıcı etkisi var mı?. Sosyoekonomi, 2, 107-126.
  • Howarth, R.B. (2006). Optimal environmental taxes under relative consumption effects. Ecological Economics, 58, 209-219.
  • Liang, Q-M., Wei, Y-M. & Fan, Y. (2007). Carbon taxation policy in China: how to protect energy- and trade-intensive sectors?. Journal of Policy Modeling, 29, 311-333.
  • Lu, C., Tong, Q. & Liu, X. (2010). The impacts of carbon tax and complementary policies on Chinese economy. Energy Policy, 38, 7278-7285.
  • Majocchi, A. & Missag Lia, M. (2002). Environmental taxes and border tax adjustments an economic assessment. http://www.siepweb.it/siep/images/ joomd/1398076448127.pdf (Erişim Tarihi: 5.07.2016).
  • Meng, S. (2014). How may a carbon tax transform Australian electricity industry? A CGE analysis. Applied Economics, 46 (8), 796-812.
  • Mercan, M. (2015). Türkiye'de enerji yoğun sektörler üzerine uygulanan karbon vergilerinin refah üzerindeki etkileri: Genel denge analizi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1 (1), 49-60.
  • Özeş, R. (2017). Türkiye’nin çelişen büyüme ve emisyon hedefleri: alternatif çözüm önerileri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
  • Pyatt, G & Round, J. (1979). Accounting and fixed price multipliers in a social accounting matrix framework. The Economic Journal, 89 (356), 850-873.
  • Rausch, S. & Reilly, J. (2012). Carbon tax revenue and the budget deficit: a win-win-win solution?. Science MIT Joint Program Policy. https://www.esa.org/esa/wpcontent/uploads/2012/09/MITJPSPGC_Rpt228.pdf (Erişim Tarihi: 10.07.2016).
  • Telli, Ç., Voyvoda, E. & Yeldan, E. (2008). Economics of environmental policy in Turkey: a general equilibrium investigation of the economic evaluation of sectoral emission reduction policies for climate change. Journal of Policy Modeling, 30, 321-340.
  • Timilsina, G.R. & Shrestha R.M. (2007). Alternative tax instruments for CO2 emission reduction and effects of revenue recycling schemes. Energy Studies Review, 15 (1), 19-48.
  • Timilsina, G.R., Mevel, S. & Csordas, S. (2011). When does a carbon tax on fossil fuels stimulate biofuels?. Ecological Economies, 70, 2400-2415.
  • Vandyck, T. & Regemorter, D. (2014). Distributional and regional economic impact of energy taxes in Belgium. Energy Policy, 72, 190-203.
  • Williams, R.C., Gordon, H., Burtraw, D., Carbone, J.C. & Morgenstern, R.D (2014). The initial incidence of a carbon tax across income groups. http://www.rff.org/files/sharepoint/WorkImages/Download/RFF-DP-14-24.pdf (Erişim Tarihi: 25.07.2016).
  • Yeldan, E. & Voyvoda, E. (2015). Türkiye İçin Düşük Karbonlu Kalkınma Yolları ve Öncelikleri. WWF-Türkiye Araştırma Raporu, İstanbul.
  • Yeldan, E., Özenç, B.V., Voyvoda, E., Yılmaz, A., Yücel, İ., Ünüvar, B., Turhan, E., Taşkın, F., Soytaş, U., Sarı, R., Şahin, Ü., Kurnaz, L., Kulaçoğlu, V., Kat, B., İpek, P., Demirer, G.N., Mazlum, S.C., Çakmak, İ., Berke, M.Ö., Balaban, O., Aşıcı, A.A. & Acar, S. (2016), Ekonomi Politikaları Perspektifinden İklim Değişikliğiyle Mücadele. TÜSİAD Araştırma Raporu, Yayın No: TÜSİADT/2016, 12 – 583.
  • Yusuf, A. & Resosudarmo, B. (2007). On the distributional impact of a carbon tax in developing countries: the case of Indonesia. https://een.anu.edu.au/download_files/een0706.pdf (Erişim Tarihi: 20.07.2016).
  • Zhang, X., Guo, Z., Zheng, Y., Zhu, J. & Yang, J. (2016). A CGE analysis of the impacts of a carbon tax on provincial economy in China. Emerging Markets Finance and Trade, 52 (6), 1372-1384.
  • Zhou, S., Shi, M., Li, N. & Yuan, Y. (2011). Impacts of carbon tax policy on CO2 mitigation and economic growth in China. Advances in Climate Change Research, 2 (3), 124-133.
  • İnternet adresleri:
  • CSB. Intended nationally determined contribution. https://www.csb.gov.tr/db/turkce/editordosya/The_INDC_of_TURKEY_v_15_19_ 30 -TR.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2017)
  • IPCC (2006). IPCC Guidelines for national greenhouse gas inventories. https://www.ipcc-nggip.iges.or.jp/public/2006gl/pdf/2_Volume2/V2_2_Ch2_ Stationary_Combustion.pdf (Erişim Tarihi: 05.01.2017).
  • SBB (2013). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018. http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu%2 0Kalkınma%20Planı.pdf (Erişim Tarihi: 20.01.2017)
  • TÜİK (18 Nisan 2016). Seragazı Emisyon Envanteri 2014. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21582, (Erişim Tarihi: 10.10.2016).
  • TÜİK. Çevre istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id= 1019, (ErişimTarihi: 22.01.2017).
  • TÜİK. Girdi-çıktı tabloları. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_ id=1021, (Erişim Tarihi: 22.01.2017).
  • TÜİK (2009). Kurumsal sektör hesapları. http://www.tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt_id=1052, (Erişim Tarihi: 15.01.2017).
  • TÜİK. Devlet hesapları. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1105, (Erişim Tarihi: 20.01.2017).
  • TÜİK. Yıllık gayri safi yurtiçi hasıla. http://www.tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt_id=1107, (Erişim Tarihi: 20.01.2017).
  • TÜİK. Gelir yöntemiyle gayri safi yurt hasıla. http://www.tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt_id=1108, (Erişim Tarihi: 20.01.2017)
  • WIOD (2013). Environmental accounts. http://www.wiod.org/database/ eas13, (Erişim Tarihi: 15.01.2017).
  • WIOD (2016). National input-output tables. http://www.wiod.org/ database/niots16, (Erişim Tarihi: 15.01.2017).
APA Özeş Özgür R, ÇAĞATAY s (2020). KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. , 171 - 197.
Chicago Özeş Özgür Reyhan,ÇAĞATAY selim KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. (2020): 171 - 197.
MLA Özeş Özgür Reyhan,ÇAĞATAY selim KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. , 2020, ss.171 - 197.
AMA Özeş Özgür R,ÇAĞATAY s KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. . 2020; 171 - 197.
Vancouver Özeş Özgür R,ÇAĞATAY s KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. . 2020; 171 - 197.
IEEE Özeş Özgür R,ÇAĞATAY s "KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ." , ss.171 - 197, 2020.
ISNAD Özeş Özgür, Reyhan - ÇAĞATAY, selim. "KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ". (2020), 171-197.
APA Özeş Özgür R, ÇAĞATAY s (2020). KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 171 - 197.
Chicago Özeş Özgür Reyhan,ÇAĞATAY selim KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22, no.1 (2020): 171 - 197.
MLA Özeş Özgür Reyhan,ÇAĞATAY selim KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.22, no.1, 2020, ss.171 - 197.
AMA Özeş Özgür R,ÇAĞATAY s KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 22(1): 171 - 197.
Vancouver Özeş Özgür R,ÇAĞATAY s KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 22(1): 171 - 197.
IEEE Özeş Özgür R,ÇAĞATAY s "KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ." Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, ss.171 - 197, 2020.
ISNAD Özeş Özgür, Reyhan - ÇAĞATAY, selim. "KARBON VERGİSİNİN İKTİSADİ DARALMA ETKİLERİNİN GİDERİLMESİ İÇİN ALTERNATİF POLİTİKA ÖNERİLERİ: TÜRKİYE İÇİN SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ TEMELİNDE BİR ANALİZ". Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22/1 (2020), 171-197.