Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 44 Sayfa Aralığı: 159 - 174 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214 İndeks Tarihi: 31-12-2020

20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR

Öz:
Ekonomik faaliyeti sermayeden ziyade bedenî çalışmaya dayanan sanat veya ticaretle uğraşan çalışma grubunu temsil eden esnaf, devletlerin ekonomilerinin canlılığını ve sürdürülebilirliğini sağlaması bakımından oldukça önemli bir ticari sınıftır. Vatandaş ile esnaf arasında köprü vazifesi gören devletin; halkın maddî ve manevî anlamda zarar görmesini engellemek için esnafı denetleme vazifesi vardır. Osmanlı’da devlet, başlangıçta esnaf denetiminde en üst makam olarak kadıyı görevlendirirken Tanzimat’tan sonra bu vazifeyi koyduğu kanunlarla belediyelere vermiştir. Ayrıca devlet, belediyelere kanunlara dayanmak ve bağlı olmak şartıyla talimatname çıkarma ve uygulama yetkisi de vermiştir. Bu talimatnamelerden birisi de 1919 yılında Matbaa-i Âmire tarafından basılan Esnafın Riâyete Mecbur Olduğu Evâmir-iBelediye Hakkında Talimâtisimli talimatnamedir. Bu talimatnamede gıda üretimi ve satışı yapan esnaf muhatap alınmaktadır. Çalışmamıza kaynak olan bu talimatname, günümüzdeki gerek gıda denetimi ve kontrolü gerekse işyeri, personelvealet-ekipman hijyeni kanununun geçirdiği tarihi gelişimi göstermesi bakımından önemlidir. Ayrıca bu talimatnamenin Cumhuriyet döneminin hemen öncesinde yayımlanması ve bu talimatnamenin dayandığı Vilâyât-ı Belediye Kânûnu’nun 1930’a kadar yürürlükte kalması bu talimatnameyi değerli kılmaktadır.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyıldız, Ali. “Tanzimat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40 / 1-10, İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
  • Bayram, Selahattin. “Osmanlı Devleti’nde Ekonomik Hayatın Yerel Unsurları: Ahilik Teşkilâtı ve Esnaf Loncaları”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi21 (2012), 81-115.
  • Bozkurt, Nurgül. “İbrahim Hakkı (Paşa)’nın 1877 Tarihli Dersaâdet Belediye Kanunu’na dair Lâyihası”.Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 18 (Ağustos 2007), 21-40.
  • Ceza Kanunnâme-i Hümâyûnu, Dersaadet: Matbaa-i Amire, 1335.
  • Dersaâdet Belediye Kânûnu, Düstur(27 Ramazan 1294 / 5Ekim 1877),I/4, 520-538.
  • Ergin, Osman Nuri. Mecelle-i Umûr-ı Belediyye. I. Cilt. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, 1995.
  • Ergin, Osman Nuri. Mecelle-i Umûr-ı Belediyye. II. Cilt. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, 1995.
  • Ergin, Osman. Beledî Bilgiler. İstanbul: Osmanbey Matbaası, 3. Basım, 1939.
  • Erşahin, Seyfettin. “Osmanlı’da Vakıf-Esnaf İlişkisi Üzerine”. Diyanet İlmi Dergi43 / 4 (Ekim-Kasım-Aralık 2007), 115-132.
  • Esnafın RiayeteMecbur Olduğu Evâmir-i Belediye Hakkında Talimat. Dersaâdet: Matbaa-i Osmaniye, R.1335/ M.1919
  • Genç, Mehmet. Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi. İstanbul: Ötüken, 1. Basım, 2000.
  • Gözler, Kemal. “Türk Belediye Sistemi Üzerinde Fransız Etkisi: 3 Nisan 1930 Tarihli Belediye Kanunu Fransa’dan mı İktibas Edilmiştir?”.Çağdaş Yerel Yönetimler28 / 1 (Ocak-Nisan 2019), 1-23.
  • İnalcık, Halil. Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ (1300-1600). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 4. Basım, 2004.
  • Kal’a, Ahmet. “Lonca”.Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27 /211-212. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
  • Kal’a, Ahmet. “Esnaf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11/ 423-430. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.
  • Kazıcı, Ziya. “Ahilik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1 / 540-542. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
  • Kazıcı, Ziya. Osmanlılarda İhtisâb Müessesesi. İstanbul: Zafer Matbaası, 1987.
  • Koyuncu, Miyase.18.Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı Esnafı (İstanbul ve Bursa Örnekleri). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
  • Ortaylı, İlber. “Belediye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5 / 398-402. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
  • Öneş, Edhem Ruhi. Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Esnaf. İstanbul: İstanbul Esnaf ve Sanatkarlar Dernekleri Birliği Yayınları, 1985.
  • Seyitdanlıoğlu, Mehmet. “Yenileşme Dönemi Osmanlı Devlet Teşkilatı” Türkler. 13/ 1014-1041.Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002.
  • Tabakoğlu, Ahmet. Türkiye İktisat Tarihi. İstanbul: Dergah Yayınları, 2009.
  • TTK, Türk Ticaret Kanunu (Kanun No.6102). Resmî Gazete27846 (14 Şubat 2011). Erişim 7 Eylül 2020. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6102.pdf
  • VBK, Vilâyât-ı Belediye Kânûnu, Düstur(27 Ramazan 1294 / 5Ekim 1877),I/4,538-550.
  • Yazıcı, Nesimi. “Lonca Sistemininİşsizlik Sigortasıyla İlgisi Üzerine Bazı Düşünceler” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi35 /1 (1996),155-165.
  • Yıldırım, Onur. “Osmanlı Esnafında Uyum ve Dönüşüm”. Toplum ve Bilim83 (Kış 1999/2000), 146-177.
  • https://www.istesob.org.tr/gida-guvenligi-ve-kalitesinin-denetimi-ve-kontrolu/
  • https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5179.html
APA KAZANCIOĞLU H (2020). 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. , 159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
Chicago KAZANCIOĞLU Habibe 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. (2020): 159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
MLA KAZANCIOĞLU Habibe 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. , 2020, ss.159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
AMA KAZANCIOĞLU H 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. . 2020; 159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
Vancouver KAZANCIOĞLU H 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. . 2020; 159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
IEEE KAZANCIOĞLU H "20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR." , ss.159 - 174, 2020. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
ISNAD KAZANCIOĞLU, Habibe. "20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR". (2020), 159-174. https://doi.org/10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
APA KAZANCIOĞLU H (2020). 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(44), 159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
Chicago KAZANCIOĞLU Habibe 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0, no.44 (2020): 159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
MLA KAZANCIOĞLU Habibe 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.0, no.44, 2020, ss.159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
AMA KAZANCIOĞLU H 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 0(44): 159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
Vancouver KAZANCIOĞLU H 20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 0(44): 159 - 174. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
IEEE KAZANCIOĞLU H "20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR." Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0, ss.159 - 174, 2020. 10.30623/harranilahiyatdergisi.806214
ISNAD KAZANCIOĞLU, Habibe. "20. YÜZYILIN BAŞLARINDA OSMANLI ESNAFININ UYMASI GEREKEN BELEDÎ KURALLAR". Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 44 (2020), 159-174. https://doi.org/10.30623/harranilahiyatdergisi.806214