Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 43 Sayfa Aralığı: 61 - 74 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639 İndeks Tarihi: 31-12-2020

İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ

Öz:
Arap dili ilimlerinden olan beyân ilminin temel konuları arasında yer alan “teşbih”, tüm çeşitleri ile maksadı en güzel bir şekilde ifade etmek için bir bakıma “sunum estetiği” sunan çekici bir anlatım üslubudur. Teşbih kendi içinde; mürsel, müekked, mücmel, mufassal vs. kısımlara ayrılmaktadır. Benzetilen ve benzeyenin zikredilip zikredilmemesi gibi hususlar, teşbih konusunun esasta bir, yöntemde muhtelif dallarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu teşbih yöntemlerinden birisi de zımnî/kapalı teşbiholarak karşımıza çıkmaktadır. Teşbih unsurlarından müşebbeh, müşebbehün bih ve vechü’ş-şebeh’in hiç birisi zikredilmeden yapılan bu teşbih yöntemi, adından da anlaşıldığı gibi telmih yoluyla varlığını hissettirmekte ve kendisini gizlemektedir. Muhatabı etki gücünü çoğu zaman gizem ve sıra dışılıktan alan edebî dil açısından böyle bir teşbih türü özellikle şairler tarafından değer görmüştür. İslam ilim geleneği içerisinde tartışmasız en büyük isimlerden birisi de İmam-ı Şâfiî olarak bilinen Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs b. Abbâs eş-Şâfiî’dir. Usulcü oluşunun yanı sıra şairliği ile de tanınan Muhammed b. İdrîs’in şiirleri dilden dile korunarak aktarılmış ve divan halinde basılmıştır. Bir şair olarak İmam-ı Şafiî’nin divanında dikkat çekecek yoğunlukta zımnî/kapalı teşbihtürüne rastlanılmaktadır. Bu makale şairin divanını “kapalı teşbih” açısından inceleyecektir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Araz, Yunus. “İmam Şâfiî’nin Fıkıh Anlayışındaki Değişim”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi2 (2015).
  • Artuk, İbrahim. “Fels”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 12, 309-311. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
  • Ateş, Avnullah Enes. Kur’an Yorumunda Beyan İlmi. İstanbul: Kitabi Yayınları, 2018.
  • Aybakan, Bilal. “Şâfiî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38/223-233. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. Edebu’l-Müfred. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. Beyrût: Dâru’l-beşâir, 1989.
  • Fîrûzâbâdî, Mecduddîn Muhammed b. Ya’kûb. el-Kâmûsu’l-Muhît. Beyrut: Muesesetu’r-risâle, 1998.
  • Ganâm, Muhammed Fevâz Arsân. “et-Teşbîhu’d-dımnî”. Câmiatu’l-Bulkâ et-tatbîkıyye kulliyetu’z-Zerkâ el-Câmiiyye(Ocak 2018): 1-30.
  • Güneş, Abdurrahman. “İmamŞâfiî’ninKavl‐iKadîmve Kavl‐i Cedîd’inin Oluşmasına EtkiEden Sosyal Faktörler”. Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi10/1 (Bahar 2019): 169-194.
  • Hâşimî, Ahmed. es-Sihru’l-helâl fi’l-hikmeti ve’l-emsâl. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, ty.
  • İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. el-İḥsân fî taḳrîbi Ṣaḥîḥi İbn Ḥibbân. thk. ŞuaybArnavûd. Beyrut: Muesesetu’r-risâle, 1988.
  • Kazvînî, el-Hatîb Celâluddin Muhammed b. ‘Abdirrahmân. el-Îdâh fî ulûmi’l-belâga. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 2003.
  • Kızıklı, Zafer. “Edebi Bir Sanat Olarak Arap Belagatinde Teşbih”. Dini Araştırmalar9/27 (Ocak Nisan 2007).
  • Koçak, Süleyman. “Kur’an Deyimlerinde Teşbihin Temel Özellikleri”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi7/4 (2007): 341-370.Akademik Araştırma Dergisi
  • Oğuz, Orhan. Dabbagh, Serkut Mustafa. “İmam Şâfii Divanında İlim”. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi14 (Mart 2019): 215-223.
  • Sârîsî, Omar Abdurrahmân. “et-Teşbîhu’d-dımnî ve evveliyyâtuhû fi’ş-şi’ri’l-Abbâsî el-Mutenebbî nemûzecen”. Mecelletu mecmai’l-Lugati’l-Arabiyye bi-Dimaşk84/3: 721-748.
  • Şarku’l-evsât. “el-Ûd abagun şarkî lâ yagîb an sınâati’l-utûr” (4 Ocak 2018), 1. https://aawsat.com/home/article/1132256/العود-عبق-يىقرش-لا-يغيب-عن-صناعة-العطور?amp
  • Tâdillî, Ebu’l-Abbâs Ahmed b. Abdüsselâm el-Cirûvî. el-Hamâsetu’l-Mağribiyye. thk. Muhammed Ridvân ed-Dâye.Beyrut: Dâru’l-fikri’l-muâsır, 1991.
  • Teftâzânî, Sa’duddîn. Muhtasaru’l-meânî fi’l-belâga. Beyrût: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 2016.
  • Turk, Muhammed Mûsâ Fethî. el-Menhecu’n-nebevî fî binâi’l-alakâti’l-ictimâiyye dirasetun mevdûiyye. Yüksek Lisans Tezi: Câmiatu’l-Ezher, 2018.
  • Uzun, Tacettin. “İmam Şâfiî’nin Edebi Kişiliği Üzerine”. Marife2/1 (Bahar 2002), 213-218.
  • Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. Dîvânu’l-İmâmi’ş-Şâfiî.haz. Muhammed İbrâhîm Selîm. Kahire: Mektebetu İbn Sînâ, ty.
APA ARSLAN A (2020). İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. , 61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
Chicago ARSLAN ADNAN İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. (2020): 61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
MLA ARSLAN ADNAN İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. , 2020, ss.61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
AMA ARSLAN A İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. . 2020; 61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
Vancouver ARSLAN A İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. . 2020; 61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
IEEE ARSLAN A "İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ." , ss.61 - 74, 2020. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
ISNAD ARSLAN, ADNAN. "İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ". (2020), 61-74. https://doi.org/10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
APA ARSLAN A (2020). İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0(43), 61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
Chicago ARSLAN ADNAN İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 0, no.43 (2020): 61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
MLA ARSLAN ADNAN İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.0, no.43, 2020, ss.61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
AMA ARSLAN A İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 0(43): 61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
Vancouver ARSLAN A İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2020; 0(43): 61 - 74. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
IEEE ARSLAN A "İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ." Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 0, ss.61 - 74, 2020. 10.30623/harranilahiyatdergisi.657639
ISNAD ARSLAN, ADNAN. "İMAM-I ŞÂFİÎ’NİN DİVANINDA BİR SÖZ SANATI OLARAK TEŞBİH-İ ZIMNÎ". Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43 (2020), 61-74. https://doi.org/10.30623/harranilahiyatdergisi.657639