Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 34 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 212 - 240 Metin Dili: Türkçe DOI: DOI: 10.33308/26674874.2020342189 İndeks Tarihi: 28-11-2020
Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi
Öz: Bu araştırmanın amacı, 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan küresel bağlantılar öğrenme alanının sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımalarını ortaya koymaktır. Küresel bağlantılar öğrenme alanının yansımalarını incelemek ve değerlendirmek için doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Ders kitapları, betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışmanın sonuçları, incelenen ders kitaplarında küresel konuların daha çok Türkiye eksenli işlendiğini göstermektedir. Ayrıca dünyada insanların birbirinin tanımasının önündeki en büyük engellerden biri olan kalıp yargılar sorunu, 4. ve 7. sınıflarda işlenmiştir. 4. sınıfta daha çok kültürel farklılıklar vurgusuyla ele alınan kalıp yargılar, 7. sınıfta İslamofobi ve ırkçılık kavramlarıyla birlikte sunulmuştur. Son olarak birlikte küresel bağlantılar öğrenme alanında daha fazla yer alması beklenen küresel sorunlar ve onlara karşı çözümler üretecek küresel vatandaşlık tipinin, yalnızca 7. sınıfta dolaylı olarak ele alındığı görülmektedir.
Anahtar Kelime: Analysis of Reflections of Global Connections Learning Area in Social Studies Textbooks
Öz: The present study aims to reveal how the social studies textbooks address the global connections learning area included in the 2018 social studies curriculum. We used the document analysis method to examine and evaluate the reflections of the global connections learning area in social studies textbooks. The textbooks were evaluated and interpreted with the descriptive analysis method. The results of the study show that in the textbooks examined, global topics are handled with a focus on Turkey. Also, the problem of prejudices, which is one of the biggest obstacles in the world that prevent people from getting to know others, is covered in the 4th- and the 7th-grade textbooks. The topic of prejudices, which is handled with an emphasis on cultural differences in the 4th-grade textbook, is presented in the 7th-grade textbook together with the concepts of Islamophobia and racism. Lastly, the topics of global problems and global citizenship, which are expected to be emphasized more in the global connections learning area, are only indirectly addressed in the 7th-grade textbook.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Açıkalın, M. (2017). Araştırmaya dayalı sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Alabay, E. ve Yağan-Güder, S. (2019). Çocuk gelişimi lisans öğrencilerinin küresel vatandaşlık düzeyi ile çocuk haklarına ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Yaşadıkça Eğitim, 33(2), 247-261.
- Aslan, S. (2016). Küreselleşme olgusunun sosyal bilgiler eğitimine etkileri. Harran Maarif Dergisi, 1(1), 11–23.
- Babacan, M. E. (2014). Sosyal medya sonrası yeni toplumsal hareketler. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 135-160.
- Balay, R. (2004). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 61-82.
- Balbağ, N. L. ve Türkcan, B. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrenci ve öğretmenlerinin küresel vatandaşlık algıları. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 8(2), 216-249.
- Bayar, F. (2008). Küreselleşme kavramı ve küreselleşme sürecinde Türkiye. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 32, 25-34.
- Cebeci, K. (2008). Küreselleşme bağlamında ulus-devletin egemenlik gücünün dönüşümü. Sayıştay Dergisi, 71, 23-39.
- Ceylan, Ş. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin dünya vatandaşlığı eğitimi ile ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(1), 78-93.
- Çakar, M. (2008). Küreselleşmenin ilköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan konu ve kavramlar üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
- Çalık, T. ve Sezgin, F. (2005). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 55-66.
- Çermik, F., Çalışoğlu, M. ve Tahiroğlu, M. (2016). Sınıf öğretmenlerinin küresel vatandaşlık eğitimi ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 775-790.
- Çınar, İ. (2009). Küreselleşme, eğitim ve gelecek. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(1), 14-30.
- Çoban, O. ve Akşit, İ. (2018). 2005 ve 2017 Sosyal bilgiler öğretim programlarının öğrenme alanı, kazanım, kavram, değer ve beceri boyutları açısından karşılaştırılması. Journal of History Culture and Art Research, 7(1), 479-505. doi:10.7596/taksad.v7i1.1395
- Çolak, K. (2015). Sosyal bilgiler ile vatandaşlık ve demokrasi eğitimi derslerinde küresel vatandaşlık eğitimi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
- Çolak, K. (2019). Küresel vatandaşlık ve küresel vatandaşlık eğitimi. C. Öztürk, Z. İbrahimoğlu ve G. Yıldırım, (Ed.), Kurumsal temeller ve güncel tartışmalar ışığında 21. yüzyılda vatandaşlık ve vatandaşlık eğitimi (s. 35-60) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
- Çolak, K., Kabapınar, Y. ve Öztürk, C. (2019). Sosyal bilgiler derslerini veren öğretmenlerin küresel vatandaşlığa ve küresel vatandaşlık eğitimine bakışları. Eğitim ve Bilim, 44(197), 335-352.
- Demirel, D. (2006). Küresel eksende devletin yeni kimliği: Etkin devlet. Sayıştay Dergisi, 60, 105-128.
- Dumanlı-Kürkçü, D. (2013). Küreselleşme kavramı ve küreselleşmeye yönelik yaklaşımlar. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 3(2), 1-11.
- Eser, E. (2014). Küreselleşme süreci ve eğitime etkisi. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 2(2), 211-224.
- Giddens, A. (2003). Runaway world: How globalization is reshaping our lives. London: Taylor & Francis.
- Giddens, A. (2008). The third way: The renewal of social democracy. UK: Polity Press.
- Grinin, G. ve Korotayev, A. (2013). Globalization as a link between the past and the future. J. Sheffield, A. Korotayev ve G. Grinin. (Ed.), Globalization: Yesterday, today and tomorrow (s. XIX-XXX) içinde. Litchfield Park, AZ: Emergent Publications.
- Gökpunar, Ö. (2019). Küreselleşmenin 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabına yansıması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
- Gültekin, G., Akpınar, M., Nohutcu, M., Özerdoğan, P. ve Aygün, S. (2019). 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
- Günel, E. (2016). Türkiye’de küresel bakış açısının sosyal bilgiler eğitimine kaynaştırılması: Sosyal bilgiler öğretmen adayları. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 7(4), 440-461.
- Günel, E. ve Pehlivan, A. (2016). Pre-service social studies teachers’ perception of global citizenship. Journal of Education and Future, 10, 51-69.
- Friedman, T. L. (2005). It's a flat world, after all. New York Times Magazine. 03.03.2020 tarihinde https://www.nytimes.com/2005/04/03/magazine/its-a-flat-world-after-all.html adresinden erişildi.
- Hatısaru, V. (2017). Türkiye’nin Erasmus programına katılımının değerlendirilmesi: Stratejik ortaklıklar ve bilgi ortaklıkları örneği. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 16(2), 65-83.
- Held, D., McGrew, A., Goldblatt, D. ve Perraton, J. (1999). Contents and introduction in global transformations: Politics, economics and culture. Stanford: Stanford University Press.
- Held, D., McGrew, A., Goldblatt, D. ve Perraton, J. (2000). Global transformations: Politics, economics and culture. C. Pierson ve S. Tormey. (Ed.), Politics at the edge the PSA yearbook 1999 (s. 14-28) içinde. New York, N.Y: Palgrave Macmillan.
- İncekara, A. ve Savrul, M. (2011). Küreselleşme, büyüme ve ekonomik entegrasyonlar: Türkiye açısından bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 61(2), 3-22.
- Kan, Ç. (2009). Sosyal bilgiler eğitiminde küresel vatandaşlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 25-30.
- Karaboğa, M. T. (2018). Küreselleşme sürecinin eğitim kurumları üzerindeki etkilerine yönelik bir tartışma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 66, 134-144.
- Karaca, S. ve Çoban, A. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık tutum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(17), 10-22.
- Kaya, B. ve Kaya, A. (2012). Teknoloji çağında öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık algıları. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 81-95.
- Korkmaz, F. (2017). Küreselleşmenin eğitim programlarına etkileri. Ö. Demirel ve S. Dinçer (Ed.), Küreselleşen dünyada eğitim (s. 167-184) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
- Lim, C. P. (2008). Global citizenship education, school curriculum and games: Learning Mathematics, English and science as a global citizen. Computers and Education, 51(3), 1073-1093.
- Milli Eğitim Bakanlığı (1998). İlköğretim okulu sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Tebliğler Dergisi, 2487, 530-568.
- Milli Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (4-5. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
- Myers, J. P. (2010). ‘To benefit the world by whatever means possible’: Adolescents' constructed meanings for global citizenship. British Educational Research Journal, 36(3), 483-502.
- Oğurlu, Ü., Kaya, F., Yalman, F. E. ve Ayvaz, Ü. (2016). Üstün yetenekli ortaokul öğrencilerine küresel vatandaşlık eğitimi programının etkililiği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 253-271. doi: 10.17860/efd.98468
- O’rourke, K. H. ve Williamson, J. G. (2002). When did globalisation begin? European Review of Economic History, 6(1), 23-50.
- Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi.
- Özyurt, C. (2009, Mayıs). Küresel vatandaşlığın gelişimi, imkânı ve küresel değerler eğitimi. I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, Uşak.
- Paksoy, S., Paksoy, H. M. ve Alancıoğlu, E. (2013). Küreselleşmenin sosyo-politik etkileri: Arap Baharı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), 169-182.
- Pike, G. (2015). Re-imagining global education in the neoliberal age: Challenges and opportunities. R. Reynolds, D. Bradbery, J. Brown, K. Carroll, D. Donnelly, K. Ferguson-Patrick ve S. MacQueen. (Ed.). Contesting and constructing international perspectives in global education (s. 1-26.) içinde. Rotterdam, The Netherlands: Sense Publishers.
- Sağlam, M., Vural, L. ve Akdeniz, C. (2011). Küreselleşmenin Türkiye’deki ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitaplarında görülen yansımaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(35), 1-15.
- Sever, D., Baldan, B., Tuğlu, B., Kabaoğlu, K. ve Alagöz-Hamzaj, Y. (2018). Küreselleşme sürecinde eğitim alanında atılan adımlar: Türkiye ve eğitimde başarılı ülke örnekleri. Elementary Education Online, 17(3), 1583-1603.
- Shahzad, A. (2006). What is Globalization- historical background. Jadavpur Journal of International Relations, 10(1), 204–212. doi: 10.1177/0973598406110013
- Sönmez, Ö. F. ve Tatan, M. (2017). Sosyal bilgiler dersinin yabancı uyruklu öğrenciler üzerindeki vatandaşlık algılarına etkisi: Tokat ili örneği. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(6), 393-410.
- Standish, A. (2014). What is global education and where is it taking us? The Curriculum Journal, 25(2), 166-186. doi:10.1080/09585176.2013.870081
- Şahin, E. (2019). 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık.
- Şimşek, A. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler derslerinde “kültürel bağlantılar”: Bazı dünya devletleriyle karşılaştırmalı bir çalışma. M. Safran ve D. Dilek. (Ed.), 21. yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi (s. 345-364) içinde. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
- Tüysüz, S. (2019). 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: Tuna Matbaacılık.
- Ulu, C. T. (2015). 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitabında küreselleşme olgusunun incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Uşak.
- Uydaş, İ. ve Genç, S. Z. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin küresel vatandaşlık bağlamında çokkültürlülük hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 416-429.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, C., Kaplan, F., Kuru, H. ve Yılmaz, M. (2019). 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Yılmaztürk, A. (2019). Ekonomik ve sosyal etkileriyle 21. yüzyılda küreselleşme. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 2(2), 137-154.
- Yurdabakan, İ. (2002). Küreselleşme konusundaki yaklaşımlar ve eğitim. Eurasian Journal of Educational Research, 6, 61-66.
| APA | Dere İ, Uçar A (2020). Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. , 212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| Chicago | Dere İlker,Uçar Abdullah Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. (2020): 212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| MLA | Dere İlker,Uçar Abdullah Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. , 2020, ss.212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| AMA | Dere İ,Uçar A Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. . 2020; 212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| Vancouver | Dere İ,Uçar A Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. . 2020; 212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| IEEE | Dere İ,Uçar A "Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi." , ss.212 - 240, 2020. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| ISNAD | Dere, İlker - Uçar, Abdullah. "Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi". (2020), 212-240. https://doi.org/DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| APA | Dere İ, Uçar A (2020). Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 34(2), 212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| Chicago | Dere İlker,Uçar Abdullah Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi 34, no.2 (2020): 212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| MLA | Dere İlker,Uçar Abdullah Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, vol.34, no.2, 2020, ss.212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| AMA | Dere İ,Uçar A Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2020; 34(2): 212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| Vancouver | Dere İ,Uçar A Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2020; 34(2): 212 - 240. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| IEEE | Dere İ,Uçar A "Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi." Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 34, ss.212 - 240, 2020. DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
| ISNAD | Dere, İlker - Uçar, Abdullah. "Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanının Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına Yansımalarının İncelenmesi". Yaşadıkça Eğitim Dergisi 34/2 (2020), 212-240. https://doi.org/DOI: 10.33308/26674874.2020342189 |
