ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ
Yıl: 2020 Cilt: 8 Sayı: 15 Sayfa Aralığı: 109 - 132 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.20304/humanitas.684196 İndeks Tarihi: 07-12-2020
ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ
Öz: Konusu, azınlık konumundaki göçmen toplulukların dil teması durumundatoplumdilsel davranış ve tutumlarının incelenmesi olan bu çalışmada, göçmentoplulukların uyum sürecinde ne tür toplumdilsel stratejiler benimsediklerininaraştırılması amaçlanmaktadır. Berry’nin uyum stratejileri modelinden hareketle, “dildeğiştirimi” sürecinin kaçınılmaz bir strateji olup olmadığı tartışılmaktır. Herhangi birgöçmen topluluğunun; bütünleşme (çok dilli sürdürüm), ayrışma (ana dili sürdürümü),benzeşme (dil yitimi) ve dışlanma (dilsel değişim) olmak üzere dört farklı stratejibenimseyebileceği varsayımından hareketle, Özbek göçmenlerin seksenli yıllarınbaşında gelip yerleştikleri yaklaşık 7000 nüfuslu Hatay’ın Ovakent Mahallesiaraştırma sahası olarak seçilmiştir. Dillerin aktarım, kullanım ve işlevine yöneliktutum ve davranışları belirlemek amacıyla, kota yöntemiyle oluşturulan 210 kişilik birörneklemle gerçekleştirilen anket çalışması, Berry’nin uyum stratejileri modelindenhareketle yapılandırılan dilsel uyum stratejileri ölçeğiyle çözümlenmiştir. Bu üçdüzleminde sergilenen davranış ve tutumlardan elde edilen bulgular, topluluğunbütünleşme çerçevesinde “çok dilli sürdürüm” yönünde bir dilsel uyum stratejisibenimsediğini göstermektedir.
Anahtar Kelime: LINGUISTIC ACCULTURATION STRATEGIES OF UZBEKS EMIGRANTS
Öz: This work aims to study the sociolinguistic behaviours and attitudes of immigrants in order to question the sociolinguistic strategies adopted by immigrants in acculturation situation. It consists of discussing, in the context of Berry's model of acculturation strategies, whether the process of “language shift” is the inevitable strategy. From the assumption that any immigrant community can adopt four different strategies: integration (maintenance of multilingualism), separation (maintenance of the mother tongue), assimilation (language shift) and marginalization (language change), we have chosen Ovakent district (Hatay), where nearly 7,000 Uzbeks have lived since early 1980s. To determine behaviours and attitudes regarding transmission, use and function of languages, the data obtained by the investigation conducted among 210 participants, were analysed with the scale of linguistic adaptation strategies, structured on the Berry’s model of acculturation strategies. The results show that the community has adopted an integration strategy in the sense of "maintaining of multilingualism".
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akıncı, M. A. (2003). Une situation de contact de langues: le cas turc-français des immigrés turcs en France. J. Billiez (Ed.), Contacts de langues: modèles, typologies, interventions içinde (s.127-144). Paris: L’Harmattan.
- Alessio, M., Baude O. ve Sibille, J. (2010). Modèles d’intégration et pratiques langagières. Hommes & migrations, 1288, 70-73.
- Asselah-Rahal, S. (2004). Plurilinguisme et migration, Paris: L’Harmattan.
- Bosnalı, S. (2004). İran´da diller ilişkisi, diller çatışması: Azeri Türkçesinin konumu ve işlevine toplumdilbilimsel bir bakış. Dilbilim Araştırmaları, 111-122.
- Bosnalı, S. (2007). İran Azerbaycan Türkçesi: toplumdilbilimsel bir inceleme. İstanbul: Kebikeç Yayınları.
- Bosnalı, S. (2010). Halaççanın yitim ve değişim sürecine tasarlama kipleri açısından bir bakış. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 53, 67-86.
- Bosnalı, S. (2012). Dil edimi açısından Halaççanın konumu. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 32, 45-67.
- Bosnalı, S. (2016). Değinim durumundaki azınlık dillerinin sürdürümü. Border Crossing, 6(2), 292-304.
- Bosnalı, S. ve Şafak Z. (2016). Bulgaristan Türk Göçmenlerinde dil değinimi. A. Tilbe ve S. Bosnalı (Ed.), Göç üzerine yazın ve kültür incelemeleri içinde (s.141-149), Londra: Transnational Press.
- Bentzin, A. (2010). Türk, Türkistan ve Özbek kimlikleri arasında: İstanbul’daki Özbek Göçmenler. B. Push ve T. Wilkoszewski (Ed.) Türkiye’ye uluslararası göç içinde (s.281-296) (M. Çomak-Özbatır, Çev.), İstanbul: Kitap Yayınevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 2007).
- Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation and adaptation. Applied Psychology: An International Review, 46(1), 5-68. Berry, J. W., Kim, U., Power, S., Young, M. ve Bujaki, M. (1989). Acculturation attitudes in plural societies. Applied Psychology: In International Review, 38(2), 185-206.
- Brenzinger, M. (1992). Language death: factual and theoretical explorations with special reference to East Africa. Journal of Linguistics, 31(2), 469-482.
- Britain D. ve Trudgill, P. (2000). Migration, dialect contact, new dialect formation and reallocation. K. Mattheier (Ed.), Dialect and migration in a changing Europe içinde (s.73-78), Frankfurt am Main: Peter Lang.
- Bosnalı, S., Topaloğlu, Y., Dikmen, F. Coşkun, E. (2011). Türk ve Göçmen öğrencilerin yazılı anlatımlarında metin bağdaşıklığı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory & Practice, (11)2, 892-899.
- Çakırer Özservet, Y. (2013). İstanbul Zeytinburnu İlçesi’nde Afgan Türklerinin ulusötesi kentleşme ağlarının analizi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2, 163-181.
- Çakırer Özservet, Y. (2014). Zeytinburnu kentsel mekânında soydaş diyasporasının örgütlenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3, 231-243.
- Çetin, B. ve Gün, İ. (2015). “Türkiye'ye göçen Özbeklerde iktisadi kültür ve adaptasyon süreci Ovakent örneği (Hatay). S. Zaman ve O. Coşkun (Ed.), Coğrafya’ya adanmış bir ömür Prof. Dr. Hayati Doğanay içinde (s.535-570), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Deprez, C. (2005). Langues et migrations: dynamiques en cours. La linguistique, 41(2), 9-22.
- Dorian, N. C. (1973). Grammatical change in a dying dialect. Language, 49(2), 413-438.
- Dorian, N. C. (1982). Language death. The life cycle of a Scottish Gaelic dialect. Studies in Second Language Acquisition, 4(2), 227-230.
- Dorian, N. C. (Ed.) (1989). Investigating obsolescence. Studies in language contraction and death. Cambridge: Cambridge University Press.
- Eraslan, A. (2015a). Antakya’da yaşayan Özbeklerde Nevruz Bayramı ve Nevruz Tatlısı: Sümelek. Folklor/Edebiyat, 21(84), 109-129.
- Eraslan, A. (2015b). Antakya’da Yaşayan Özbeklerde Kimlik ve Aidiyet. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
- Eraslan, A. (2016). Antakya’da yaşayan Özbeklerde “Tüvekli Beşik” geleneği. Çukurova Araştırmaları Dergisi, 2(1), 39-51.
- Fishman, J. A. (1966). Language maintenance and language shift as a field of inquiry”. J.A.
- Fishman, V.C Nahirny, J.E. Hofman ve R.G. Hayden (Ed.), Language Loyalty in the United States, içinde (s.424–458), Mouton: The Hague.
- Fishman, J.A. (1971). The sociology of language: An interdisciplinary social science approach to language in society. J.A. Fishman (Ed.), Advances in the sociology of language içinde (s.217–304), Mouton: The Hague.
- Gal, S. (1997). Language change and sex roles in a bilingual community. N, Coupland ve A. Jaworski (Ed.), Sociolinguistics (Modern Linguistics Series) içinde (s. 376-390), London: Palgrave.
- Grimshaw, A. D. (1974). Textbooks - Joshua A. Fishman, The sociology of language: an interdisciplinary social science approach to language in society. Language in Society, 3(2), 312-320.
- Gömmez, E. (2008). Afganistan’dan gelen Göçmen Özbeklerin sosyo-kültürel ve dini hayatları üzerine sosyolojik bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Karabulut, F. (2005). Dil ölümü bağlamında Kayseri'de yaşayan Uygur Türk toplumu. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 17-47.
- Melliani, F. (1999). Le métissage langagier comme lieu d’affirmation identitaire. Le cas de jeunes issus de l’immigration maghrébine en banlieue rouennaise. Lidil, les parlers urbains, 19, 59-78.
- Yağmur, K. (2004). Language maintenance patterns of Turkish immigrant communities in Australia and Western Europe: the impact of majority attitudes on ethnolinguistic vitality perceptions. International Journal of the Sociology of Language (IJSL), 165, 121-142.
| APA | BOSNALI S, TOPALOGLU Y, DIKMEN F, ATALAY I (2020). ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. , 109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| Chicago | BOSNALI SONEL,TOPALOGLU YUSUF,DIKMEN FERDA,ATALAY IRFAN ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. (2020): 109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| MLA | BOSNALI SONEL,TOPALOGLU YUSUF,DIKMEN FERDA,ATALAY IRFAN ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. , 2020, ss.109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| AMA | BOSNALI S,TOPALOGLU Y,DIKMEN F,ATALAY I ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. . 2020; 109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| Vancouver | BOSNALI S,TOPALOGLU Y,DIKMEN F,ATALAY I ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. . 2020; 109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| IEEE | BOSNALI S,TOPALOGLU Y,DIKMEN F,ATALAY I "ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ." , ss.109 - 132, 2020. 10.20304/humanitas.684196 |
| ISNAD | BOSNALI, SONEL vd. "ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ". (2020), 109-132. https://doi.org/10.20304/humanitas.684196 |
| APA | BOSNALI S, TOPALOGLU Y, DIKMEN F, ATALAY I (2020). ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. Humanitas - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| Chicago | BOSNALI SONEL,TOPALOGLU YUSUF,DIKMEN FERDA,ATALAY IRFAN ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. Humanitas - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 8, no.15 (2020): 109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| MLA | BOSNALI SONEL,TOPALOGLU YUSUF,DIKMEN FERDA,ATALAY IRFAN ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. Humanitas - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, vol.8, no.15, 2020, ss.109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| AMA | BOSNALI S,TOPALOGLU Y,DIKMEN F,ATALAY I ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. Humanitas - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 8(15): 109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| Vancouver | BOSNALI S,TOPALOGLU Y,DIKMEN F,ATALAY I ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ. Humanitas - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 8(15): 109 - 132. 10.20304/humanitas.684196 |
| IEEE | BOSNALI S,TOPALOGLU Y,DIKMEN F,ATALAY I "ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ." Humanitas - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8, ss.109 - 132, 2020. 10.20304/humanitas.684196 |
| ISNAD | BOSNALI, SONEL vd. "ÖZBEK GÖÇMENLERİN DİLSEL UYUM STRATEJİLERİ". Humanitas - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 8/15 (2020), 109-132. https://doi.org/10.20304/humanitas.684196 |
