Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar
Yıl: 2020 Cilt: 37 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 64 - 75 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.16882/derim.2020.692963 İndeks Tarihi: 07-12-2020
Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar
Öz: Akdeniz meyvesineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae) birçok meyve türünün ana zararlısıkonumundadır. Bu çalışma ile 2017- 2018 yıllarında Elazığ ve Malatya illerinde Akdeniz meyvesineği’nin erginpopülasyon değişimleri, zarar oranı ile kışı geçirme durumu araştırılmıştır. Malatya ili Battalgazi ilçesinde,tuzaklarda ilk ergin bireyler 2017 yılında Ağustos ayı sonunda, 2018 yılında ise haziran sonunda görülmüştür.Tuzaklarda yakalanan en fazla ergin sayısı ise 2017 ve 2018 yıllarında sırasıyla 17 Kasım (365 adet tuzak-1) ve31 Ağustos (804 adet tuzak-1) tarihlerinde belirlenmiştir. Elazığ ili merkez ilçesinde 2018 yılında Akdenizmeyvesineği ilk kez 28 Haziranda görülmüş ve 2 Ağustos tarihinde 250 adet tuzak-1ile en yüksek yoğunluğaulaşmıştır. Baskil ilçesinde ise zararlı ilk olarak 5 Temmuz tarihinde görülürken, tuzakta yakalanan en yüksekergin sayısı 486 adet tuzak-1(13 Eylül) olmuştur. Akdeniz meyvesineği’nin, 2017 yılında armut ve şeftalimeyvelerinde, 2018 yılında ise armut, elma, ayva, nar, şeftali, hünnap ve Trabzon hurması meyvelerinde varlığısaptanmıştır. Akdeniz meyvesineği’nin örnekleme yapılan meyve türlerinde ise %0.0-%53.3 oranında zararverdiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte yürütülen çalışmalarda Elazığ ve Malatya illerinde arazi şartlarındazararlının kışı geçiremediği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: Studies on some bio-ecological parameters and damage status of Mediterranean fruit fly in Elazığ and Malatya province
Öz: Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera:Tephritidae) is a crucial pest of fruit crops. The aim of the study is to determine the adult population changes, damage status and its overwintering ability of Mediterranean fruit fly in Elazığ and Malatya between 2017 and 2018. The first adult was captured in traps at the end of August 2017 in Battalgazi, Malatya while it is found at the end of June in 2018. The highest number of adults was captured on November 17 (365 adults trap-1 ) in 2017 and August 31 (804 adults trap-1 ) in 2018. Mediterranean fruit fly was seen first time on June 28 and reached the highest number 250 adults trap-1 on August 2, in the center of Elazığ province in 2018. In Baskil district, it was seen the first time on July 5, and the highest number of flies was 486 adult trap-1 (September 13). While the Mediterranean fruit fly was found in the pear and peach fruits in 2017, it was found in pear, apple, quince pomegranate, peach, jujube, persimmon fruits in 2018. The Mediterranean fruit fly caused 0.0%-53.3% damage in the sampled fruit species. Additionally, it was determined that the Mediterranean fruit fly is unable to overwinter in field conditions of Malatya and Elazığ provinces.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Anonim, (2008). Zirai Mücadele Teknik Talimatı (Meyve ve Bağ Zararlıları, Cilt:4), T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Bşk. (TAGEM), Ankara, 388 s.
- Anonim, (2020). Bitki Zararlıları Zirai Mücadele Teknik Talimatları (2009-2020). https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/B itkiSagligi/Bitki%20Zararl%C4%B1lar%C4%B1% 20Zirai%20M%C3%BCcadele%20Teknik%20Tali matlar%C4%B1.pdf. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
- Anonim, (2017). Akdeniz Meyvesineği. Turunçgil Entegre Mücadele Teknik Talimatı Kitabı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, 151 s.
- Başpınar, H., Çakmak, İ., Koçlu, T., & Başpınar, N. (2009). Aydın İli Meyve Bahçelerinde Akdeniz meyvesineği Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin Biyo-Ekolojisi, Zararı, Yayılışı ve Turunçgil Bahçeleri Üzerindeki Çalışmaları. TOVAG 105O17, Isparta, 56 s.
- Bodenheimer, F.S. (1951). Citrus Entomology in the Middle East. Jerusalem. 664 pp.
- Capinera, J.L. (2001). Handbook of Vegetable Pests. Academic Press, San Diego. 800 pp.
- Elekçioğlu, N.Z. (2009). Akdeniz meyvesineği. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(1):61-65.
- Elekcioğlu, N.Z., & Ölçülü, M. (2016). Akdeniz meyvesineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nın trabzon hurmasında popülasyon yoğunluğu ve zarar oranının belirlenmesi. Uluslararası Katılımlı Türkiye VI. Bitki Koruma Kongresi, 5-8 Eylül 2016, s.380.
- EPPO, (2020). EPPO Global Database, Ceratitis capitata (CERTCA). https://gd. eppo.int/ taxon / CERTCA/hosts. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
- Eskafi, F.M., & Fernandez, A. (1990). Larval–pupal mortality of Mediterranean fruit fly (Diptera: Tephritidae) from interaction of soil, moisture, and temperature. Environmental Entomology, 19(6):1666-1670.
- Hantaş, C., Çetin, G., & Akçay, M.E. (2011). Marmara bölgesi ayva bahçelerinde saptanan zararlı böcek ve akar türleri. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, 28‐30 Haziran 2011, s. 298.
- Israely, N., Ritte, U., & Oman, S.D. (2004). Inability of Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae) to overwinter in the Judean hills. Journal of Economic Entomology, 97(1):33-42.
- Kasap, A., & Aslan, M.M. (2016). Akdeniz meyvesineği’nin feromon tuzaklarla (Ceratitis capitata Wied.) (Diptera: Tephritidae) nar ve hurmadaki populasyon takibi ve zarar oranının tespiti. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 19(1):43-50.
- Kaya, T., Ada, E., & İpekdal, K. (2017). Modeling the distribution of the Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritidae) in Turkey and its range expansion in Black Sea Region. Turkish Journal of Entomology, 41(1):43-52.
- Kaya, T., & İpekdal, K. (2018). Akdeniz meyvesineği, Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae)’nın Kırşehir’deki ilk kaydı ve barkodlanması. Mediterranean Agricultural Sciences, 31(2):101- 105.
- Kılıç, G. (2015). Hatay ili Trabzon hurması bahçelerinde Akdeniz Meyve Sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin popülasyon yoğunluğu ve zarar oranının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
- Kızılyamaç, S. (2016). Farklı yükseltilerdeki Akdeniz meyvesineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae) popülasyonlarının biyo-ekolojisi üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Kızılyamaç, S., & Satar, S. (2018). Akdeniz meyvesineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae) Hamzabeli Bölgesinde popülasyon dalgalanması. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 36(3):1-5.
- Mansour, M., & Mohamad, F. (2016). Seasonal occurrence of the Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritidae) in Southern Syria. Polish Journal of Entomology, 85:311-323.
- Mau, R.F.L., & Kessing, J.L.M. (2007). Ceratitis capitate (Wied.). http://www.extento.hawaii.edu /kbase/crop/Type/ceratiti.htm. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019.
- MGM, (2019). Malatya-Battalgazi İlçesine Ait Meteorolojik Veriler. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı 13. Meteoroloji Bölge Müdürlüğü, Elazığ.
- Öğür, E., & Tuncer, C. (2011). Küresel ısınmanın böceklere etkisi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 26(1):83-90.
- Papadopoulos, N.T., Carey, J.R., Katsoyannos, B.I., & Kouloussis, N.A. (1996). Overwintering of the Mediterranean fruit fly (Diptera: Tephritidae) in northern Greece. Annals of the Entomological Society of America, 89(4):526-534.
- Raza, M.M., Khan M.A., Arshad, M., Sagheer, M., Sattar, Z., Shafi, J., Haq, E., Ali, A., Aslam, U,, Mushtaq, A., Ishfaq, I., Sabir, Z., & Sattar, A. (2015). Impact of global warming on insects. Archives of Phytopathology and Plant Protection, 48(1):84-94.
- Satar, S., Tiring, G., İşpınar, D., & Algan, A.R. (2016). Ceratitis capitata Wied. (Diptera:Tephritidae)’nın altıntop bahçelerinde popülasyon dalgalanması ve sıcaklığın gelişimine etkisi. Bitki Koruma Bülteni, 56(4):429-440.
- Thomas, M.C., Heppner, J.B., Woodruff, R.E., Weems, H.V., Steck, G.J., & Fasulo, T.R. (2001). Mediterranean Fruit Fly, Ceratitis capitata (Wiedemann). https://edis.ifas.ufl.edu/ pdffiles/IN /IN37100.pdf. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019.
- Tiring, G. (2015). Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)’nın Balcalı (Adana)’da farklı meyve bahçelerindeki popülasyon dalgalanması ve laboratuvar koşullarında sıcaklığın gelişme süresine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Tiring, G., & Satar, S. (2017). Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nın bazı meyve bahçelerinde popülasyon dalgalanması. Türk Entomololoi Bülteni, 7(3):239-247.
- Üçpınar, Ş.N, & Ünlü, L. 2019. The determination of population development and ınfestation rate of Mediterranean fruit fly (Ceratitis capitata (Wied)) in peach orchards in Meram (Konya) province. Selçuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 33(2):67-73.
- Wilson, R.J., Davies, Z.G., & Thomas, C.D. (2007). Insects and climate change: processes, patterns and implications for conservation. In Insect Conservation Biology. Proceedings of the Royal Entomological Society’s 22nd Symposium. CAB International Publishing, pp. 245-279.
- Zeki, C., Er, H., Özdem, A., & Bozkurt, V. (2008). Distribution and infestation of Mediterranean fruit fly (Ceratitis capitata Wied.) (Diptera: Tephritidae) on pome and stone fruits in Isparta and Burdur provinces (Turkey). Munis Entomology & Zoology, 3(1):231-238.
APA | BUĞDAY M, KEÇECİ M (2020). Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. , 64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
Chicago | BUĞDAY Mehmet,KEÇECİ Mehmet Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. (2020): 64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
MLA | BUĞDAY Mehmet,KEÇECİ Mehmet Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. , 2020, ss.64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
AMA | BUĞDAY M,KEÇECİ M Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. . 2020; 64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
Vancouver | BUĞDAY M,KEÇECİ M Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. . 2020; 64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
IEEE | BUĞDAY M,KEÇECİ M "Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar." , ss.64 - 75, 2020. 10.16882/derim.2020.692963 |
ISNAD | BUĞDAY, Mehmet - KEÇECİ, Mehmet. "Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar". (2020), 64-75. https://doi.org/10.16882/derim.2020.692963 |
APA | BUĞDAY M, KEÇECİ M (2020). Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. Derim, 37(1), 64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
Chicago | BUĞDAY Mehmet,KEÇECİ Mehmet Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. Derim 37, no.1 (2020): 64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
MLA | BUĞDAY Mehmet,KEÇECİ Mehmet Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. Derim, vol.37, no.1, 2020, ss.64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
AMA | BUĞDAY M,KEÇECİ M Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. Derim. 2020; 37(1): 64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
Vancouver | BUĞDAY M,KEÇECİ M Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar. Derim. 2020; 37(1): 64 - 75. 10.16882/derim.2020.692963 |
IEEE | BUĞDAY M,KEÇECİ M "Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar." Derim, 37, ss.64 - 75, 2020. 10.16882/derim.2020.692963 |
ISNAD | BUĞDAY, Mehmet - KEÇECİ, Mehmet. "Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ile zarar durumu üzerine çalışmalar". Derim 37/1 (2020), 64-75. https://doi.org/10.16882/derim.2020.692963 |