Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar

ÇIÇEN, YILDIRIM BEYAZIT

Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar

Yıldırım Beyazıt ÇİÇEN (Gümüşhane Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Gümüşhane, Türkiye)

Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

1 0

Yıl: 2020 Cilt: 11 Sayı: Ek Sayfa Aralığı: 110 - 120 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 05-03-2021

Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar

Öz:

Türkiye’de 2000’li yıllarda işsizlik oranları yaşanan iktisadi dalgalanmaların ve krizlerin sonucunda çift haneli rakamlardaseyretmektedir. Krizler, işsizlik oranları üzerinde kalıcı etkiler bırakabilmektedir. Ancak etkin iktisadi politikalarla işsizlik oranlarınıdüşürmek mümkündür. Bu etkinliğin sağlanması için işsizliğe ilişkin farklı boyutları ele alan detaylı çalışmaların yapılması önem arzetmektedir. Bu çalışmada 2008 global krizi sebebiyle Türkiye’de cinsiyet ve eğitim düzeyine göre işsizlik oranlarında meydana gelendeğişimler incelenmiştir. Erkek ve kadınlara ilişkin olarak sekiz farklı eğitim düzeyi dikkate alınmıştır. Bu eğitim düzeyleri; okuma yazmabilmeyen, okuma yazma bilen ama bir okul bitirmeyen, ilkokul mezunu, ortaokul veya dengi meslek okul mezunu, ilköğretim mezunu,genel lise mezunu, lise dengi meslek okul mezunu ve yüksekokul veya fakülte mezunu şeklindedir. Bahsedilen işsizlik serilerinde kalıcıbir artış olup olmadığı Becker, Enders ve Lee (2006) tarafından geliştirilen Fourier KPSS durağanlık testiyle analiz edilmiştir. Veriolarak global krizi içine alan 2005-2014 yılları arası aylık işsizlik oranları kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre kriz sonrasında kadınişsizlik serilerinde farklı eğitim düzeylerinde erkeklere göre daha fazla işsizlik oranı artışı görülmektedir. Erkeklerde sadece lise dengimeslek okul mezunu serisi işsizlik histerisine sahipken, kadınlarda okuma yazma bilmeyen, ilkokul mezunu, ortaokul ve dengi meslekokul mezunu ve genel lise mezunları işsizlik serileri histeri etkisi göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Unemployment Hysteresis by Gender and Education Level in Global Crisis: Evidence from Fourier Stationarity Anaysis for Turkey

Öz:

Unemployment rates in Turkey in the 2000s are in double digits as a result of economic fluctuations and crises. Crises can have permanent effects on unemployment rates. However, it is possible to reduce unemployment with effective economic policies. It is important to carry out detailed studies dealing with different dimensions of unemployment in order to achieve this efficiency. In this study the changes occurring in the unemployment rates by gender and education level were investigated in Turkey due to the 2008 global crisis. Regarding men and women, eight different education levels have been considered. Whether there is a permanent increase in the unemployment series was analyzed with the Fourier KPSS stationarity test developed by Becker, Enders and Lee (2006). Monthly unemployment rates between 2005-2014, which covered the global crisis, were used as data. According to the findings, after the crisis, there is a greater increase in the unemployment rate in women's unemployment series than in men at different levels of education. While only high school equivalent vocational school graduates series have unemployment hysteresis in males, the unemployment series of women who are illiterate, elementary school graduates, secondary or equivalent vocational school graduates and general high school graduates show hysteresis effect.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ağazade, S. (2016). Türkiye için işsizlik histerisine karşın doğal oran hipotezinin doğrusal dışı yöntemlerle sınanması. Sosyal Güvenlik Dergisi, 6(2), 28-46.
Akcan, A. T. (2018). Tarım ve tarım dışı sektörlerde işsizlik histerisi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 24(1), 21-32.
Akcan, A. T. (2019). Türkiye’de gençlerin işsizlik histerisi. Kastamonu University Journal of Economics & Administrative Sciences Faculty, 21(1), 31-47.
Arısoy, İ. (2013). Türkiye’de işgücü piyasası göstergelerine etki eden şokların kalıcılığının analizi. TİSK Akademi, 8(15), 22-41.
Aydın, M. (2020). Türkiye için işsizlik histerisi hipotezinin dalgacık tabanlı birim kök testleri ile sınanması. Akademik İncelemeler Dergisi, 15(1), 171-186.
Barışık, S. ve Çevik, E. İ. (2008). İşsizlikte histeri etkisi: Uzun hafıza modelleri. Kamu İş, 9(4), 1-36.
Bayat, T., Kayhan S. ve Koçyiğit A. (2013). Türkiye’de işsizliğin asimetrik davranışının rejim değişim modeliyle incelenmesi. Business and Economics Research Journal, 4(2), 79-90.
Bayrakdar, S. (2015). Türkiye için işsizlik histerisi ya da doğal işsizlik oranı hipotezinin geçerliliğinin sınanması. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 2(2), 45-61.
Becker, R., Enders, W., & Lee, J. (2006). A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409.
Blanchard, O. J., & Summers, L. H. (1986). Hysteresis and the European unemployment problem. NBER macroeconomics annual, 1, 15-78.
Bildirici, M., Ersin, Ö.Ö., Türkmen C. ve Yalçınkaya, Y. (2012). The persistence effect of unemployment in Turkey: An analysis of the 1980-2010 period. Journal of Business Economics & Finance, 1(3), 22-32.
Bozkurt, E. ve Altıner, A. (2018). Doğrusal ve doğrusal olmayan birim kök testleriyle Türkiye’de işsizlik histerisinin tespiti. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı, 167-180.
Claar, V. V. (2006). Is the NAIRU more useful in forecasting inflation than the natural rate of unemployment?. Applied Economics, 38(18), 2179-2189.
Çekiç, A. (2016). Unemployment hysterisy with fourier structural break unit root test: The case of Turkey. Journal of Applied Research in Finance and Economics, 2(3), 14-19.
Çemrek, F., & Şeker, T. (2020). Türkiye’de kadın işsizlik oranlarının yapısal kırılmalı birim kök testleri ile incelenmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, EYİ 2020 Özel Sayısı, 117-132.
Çiçen, Y. B. (2020a). Türkiye'de krizin işsizlik üzerinde kalıcı etkisi: global kriz dönemi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 9(2), 1936-1956.
Çiçen, Y. B. (2020b). Global krizde cinsiyet ve medeni duruma göre işsizlik histerisi: Türkiye için fourier durağanlık analizi. Akademik Hassasiyetler, 7(13), 505-525.
Çınar, M., Akay Kanalıcı, A. ve Yılmaz, F. (2014). A sectoral analysis of hysteresis in unemployment: Evidence from Turkey. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 69, 29-52.
Erbay, T. (2016). Türkiye’de işsizliğin histeri etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, Working Paper Series, No:38.
Friedman, M. (1968). The role of monetary policy. American Economic Review, Vol. 58, 1–17.
Gözgör, G. (2012). Hysteresis in regional unemployment rates in Turkey. International Journal of Economics and Finance, 4(9), 175-181.
Güloğlu, B. ve İspir, M.S. (2011). Doğal işsizlik oranı mı? İşsizlik histerisi mi? Türkiye için sektörel panel birim kök sınaması analizi. Ege Akademik Bakış, 11(2), 205-215.
Güriş, B., Tiftikçigil, B.Y. ve Tıraşoğlu, M. (2015). Testing for unemployment hysteresis in Turkey: Evidence from nonlinear unit root tests. Quality & Quantity, 51(1), 35-46.
Karahan-Dursun, P. ve Uslu, N. Ç. (2019). Genç işsizliğin yetişkin işsizlik ile karşılaştırmalı analizi: Türkiye için kalman filtresi yöntemi ile dinamik bir uygulama. Anadolu University Journal of Social Sciences, 19(3), 115-137.
Karagöz, K. ve Saraç, T.B. (2016). İşsizlikte histeri etkisinin kalman filtresi yaklaşımıyla incelenmesi: Türkiye Örneği. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 1(2), 59-72.
Koçyiğit, A., Bayat, T. ve Tüfekçi, A. (2011). Türkiye’de işsizlik histerisi ve star modelleri uygulaması. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 31(2). 45-60.
Küçükkale, Y. (2001). Doğal işsizlik oranındaki Keynesyen isteri üzerine klasik bir inceleme: Kalman filtre tahmin tekniği ile Türkiye örneği 1950-1995. V. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Adana.
Logeay, C., & Tober, S. (2006). Hysteresis and the NAIRU in the Euro Area. Scottish Journal of Political Economy, 53(4), 409-429.
Mercan, M., Yurttançıkmaz, Z.Ç. ve Çakmak, F. (2015). İşsizlik histerisi hipotezinin Türkiye, AB-15, AB-27, OECD ve G-8
ülkeleri için yatay kesit bağımlılığı ve yapısal kırılmalar altında testi: Dinamik panel veri analizi. TİSK Akademi, 10(19), 44- 65.
Özkan, Y. ve Altınsoy, A. (2015). İşsizlik ve istihdamda histeri etkisi (Türkiye, 1988-2014). Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 16. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi Özel Sayısı, 123-130.
Pazarlıoğlu, M.V. ve Çevik, E.İ. (2007). Ratchet model: 1939-2005 dönemi Türkiye uygulaması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 17-34.
Roed, K. (1996). Unemployment hysteresis-macro evidence from 16 OECD countries. Empirical Economics, 21(4), 589- 600.
Saraç, T.B. (2014). İşsizlikte histeri etkisi: Türkiye örneği. Ege Akademik Bakış, 14(3), 335-344.
Smyth, D. J., & Easaw, J. Z. (2001). Unemployment hysteresis and the NAIRU: A ratchet model. Applied Economics Letters, 8(6), 359-362.
Taş, S. ve Uğur, B. (2017). Türkiye için işsizlik histerisi mi, yoksa doğal oran hipotezi mi geçerlidir?. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 25-45.
Tekin, İ. (2018). Türkiye'de işsizlik histerisi: Fourier fonksiyonlu durağanlık sınamaları. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 97-127.
Yavuzaslan, K., Damar, Ö., Sönmez, B., Özdaş, B., Uyar, N. ve Akılotu, E. (2017). Türkiye’de genç işsizliğinin, işsizlik histerisi hipotezi çerçevesinde yapısal kırılmalar testi ile analizi. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(2), 21-32.
Yılancı, V. (2009). Yapısal kırılmalar altında Türkiye için işsizlik histerisinin sınanması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), 324-335.
Yıldırım, S. ve İnançlı, S. (2018). Türkiye'de işsizlik histerisis hipotezinin geçerliliğinin ampirik olarak değerlendirilmesi. International Journal of Economic & Social Research, Sayı 14, Özel Sayı, 45-54.

APA	ÇIÇEN Y (2020). Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. , 110 - 120.
Chicago	ÇIÇEN YILDIRIM BEYAZIT Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. (2020): 110 - 120.
MLA	ÇIÇEN YILDIRIM BEYAZIT Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. , 2020, ss.110 - 120.
AMA	ÇIÇEN Y Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. . 2020; 110 - 120.
Vancouver	ÇIÇEN Y Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. . 2020; 110 - 120.
IEEE	ÇIÇEN Y "Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar." , ss.110 - 120, 2020.
ISNAD	ÇIÇEN, YILDIRIM BEYAZIT. "Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar". (2020), 110-120.

APA	ÇIÇEN Y (2020). Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(Ek), 110 - 120.
Chicago	ÇIÇEN YILDIRIM BEYAZIT Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11, no.Ek (2020): 110 - 120.
MLA	ÇIÇEN YILDIRIM BEYAZIT Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.11, no.Ek, 2020, ss.110 - 120.
AMA	ÇIÇEN Y Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 11(Ek): 110 - 120.
Vancouver	ÇIÇEN Y Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 11(Ek): 110 - 120.
IEEE	ÇIÇEN Y "Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar." Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, ss.110 - 120, 2020.
ISNAD	ÇIÇEN, YILDIRIM BEYAZIT. "Global Krizde Türkiye’de Cinsiyet ve Eğitim Düzeyine Göre İşsizlik Histerisi: Fourier Durağanlık Analizinden Kanıtlar". Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/Ek (2020), 110-120.