Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi

AKYOL, MEHMET; DEMEZ, SELIM

Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi

Mehmet AKYOL, (Gümüşhane Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Gümüşhane, Türkiye)

Selim DEMEZ (Hakkari Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Hakkari, Türkiye)

Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

6 0

Yıl: 2020 Cilt: 11 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 767 - 781 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-03-2021

Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi

Öz:

Ar-Ge harcamalarının yüksek teknoloji ürün ihracatı üzerinde meydana getirdiği etkiler özellikle son on yıldır ekonomi çevrelerinindikkatini çeken bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmada Ar-Ge faaliyetlerinin yüksek teknoloji ürün ihracatı üzerindeki etkisi analizedilmiştir. Geçiş ekonomileri olarak da adlandırılan ve AB’ye üye olan 10 ülke (Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, Macaristan,Polonya, Romanya, Slovakya, Estonya, Letonya, Litvanya) ile birlik dışında bulunan Türkiye, çalışmanın ülke grubunu oluşturmaktadır.2007-2017 yılları arası dönemin analiz edildiği çalışmada panel veri ekonometrisinden yararlanılmıştır. GSYH, yatırım özgürlüğü, ArGe harcamaları, eğitim düzeyi, bilim ve teknoloji alanında istihdam edilen beşeri sermaye gibi değişkenlerde meydana gelen artışlarınyüksek teknoloji ürün ihracatını pozitif yönde etkilediği saptanmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular, ülke hükümetleritarafından geliştirilecek olan ve özellikle yapısal reformlar olarak da adlandırılan her türlü iyileştirmenin teknolojinin gelişmesine olumlukatkı yapacağı ve bu şekilde yüksek teknoloji ürün ihracatının arttırılarak ekonomik gelişmişlik düzeyine pozitif etki edeceğinigöstermektedir

Anahtar Kelime:

The Effect of R&D Expenses on High Technology Product Exports: Panel Data Analysis for Transition Economies That Are Member of The EU and Turkey

Öz:

The impacts of R&D spending upon the exports of the high tech products have attracted attention of the economic circles in the recent decade. This study analyzes the effects of the R&D activities upon the exportation of the high tech products with reference to ten EU countries in transition (Bulgaria, Checzia, Croatia, Hungary, Poland, Romania, Slovakia, Estonia, Latvia and Lithuania) as well as Turkey for the period of 2007-2017 by relying on panel data econometrics. The study finds that any increase in the variables of GDP, investment liberty, R&D spending level of education and human capital employed in the research sector positively affects the exportation of high technology products. The findings show that improvement in the structural reforms have the potential of contributing to the high tech manufacturing in these countries and to the economic development of these nations.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alemu, A.M. (2013). The nexus between technological ınfrastructure and export competitiveness of high-tech products in east asian economies. Journal of Economic Development, Management, IT, Finance and Marketing, 5(1), 14-26.
Archibugi, D.&e Coco, A. (2004). A new ındicator of technological capabilities for developed and developing countries (Arco). World Development, 32(4), 629–654.
Baltagi, B. H., & P. X. Wu. (1999). Unequally spaced panel data regressions with ar(1). Disturbances. Econometric Theory, 15, 814–823.
Baltagi, B., H. (2001). Econometric Analysis Of Panel Data. Newyork: Jhon Wiley
Belay, S. (2005). Determinants of levels of high technology exports an empirical ınvestigation. Advances in Competitiveness Research, 13(1), 64-79.
Bohnstedt, A., Schwarz, C. & Suedekum, J. (2012). Globalization and strategic research investments. Research Policy, 41,13–23.
Braunerhjelm, P. & Thulin, P. (2008). Can countries create comparative advantages? r&d expenditures, high-tech exports and country size in 19 OECD countries: 1981–1999. International Economic Journal, 22(1), 95–111.
Çapik, E. ve Kaygısız, A.D. (2018). AR-GE harcamaları ve yüksek teknolojili ürün ihracatının büyümeye etkisi: Türkiye örneği, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 301-314.
Çetin, R. (2016). Yeni sanayileşen ülkelerde Ar-Ge harcamaları ve yüksek teknoloji ürünü ihracatı arasındaki ilişkinin panel veri analizi yöntemi ile incelenmesi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 66 (2), 30-43.
Cura, C. (2000). Yeni dış ticaret teorileri: genel bir bakış. E.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, 1-16.
Deviren, N., V. (2004). Yeni dış ticaret teorileri. Mevzuat Dergisi, 7(81), https://www.mevzuatdergisi.com/2004/09a/05.htm, (Erişim: 01.03.2020).
Dumrul, Y., & Kılıçarslan, Z., (2018). The effect of research and development (r&d) expenditures on export: evidence from a panel of selected OECD countries, Journal of Economics, Finance and Acounting, 5(3), 234-241.
Fagerberg, J. (1995). Is There A Large-Country Advantage İn Hightech?, NUPI Working Paper No.526.
Fu, D., Wu, Y. & Tang, Y. (2011). Does innovation matter for chinese high-tech exports? A Firm-Level Analysis. https://Ideas.Repec.Org/A/Fec/Journl/V7y2012i2p218-245.Html, (Erişim 08.02.2018).
Gani, A. (2009). Technological achievement, high technology exports and growth. Journal of Comparative International Management, 12(2), 31-47.
Granstrand, O., Håkanson, L., & Sjölander, S. (1993). Internationalization of R&D — a survey of some recent research. Research Policy, 22(5-6), 413-430.
Güneş, S. & Akın, T. (2019). Yüksek teknolojili ürün ihracatı: lider ülkeler ve Türkiye analizi. Sosyoekonomi, 27(40), 11- 29.
Güneş, S. & Akın, T. (2018), İleri teknoloji ihracatının belirleyicileri: Türkiye örneği, in: Current Debates in Economics, Ijopec Publication,18. 135-145
Han, C., Thomas, R. S.,Yang, M., Ieromonachou, P., & Zhang, H. (2017). Evaluating r&d investment efficiency in china's high-tech industry. The Journal of High Technology Management Research, 28(1). 93-109
Ismail, N. W. (2013). Innovation and high-tech trade in asian countries. international conference on recent developments in asian trade policy and Integration. https://www.Nottingham.Ac.Uk/Gep/Documents/Conferences/2013/MalaysiaConference/Normaz-Wana-İsmail.Pdf. (erişim 10.02.2018).
Jochem, P., & Joachim, S. (2011). Exploring the factors driving automotive exports in OECD countries. Working Paper Sustainability and Innovation, No. S4/2011.
Kabaklarlı, E.,Duran, M.S., ve Üçler, Y.T. (2017). The determinants of high-technology exports: a panel data approach for selected oecd countries, DIEM, 1-13.
Kabaklarlı, E.,Duran, M.S., ve Üçler, Y.T. (2018). High-technology exports and economic growth: panel data analysis for selected OECD countries, Economic Growth, Innovations and Lobbying, 6(2), 47-60.
Karahan, Ö. (2015). Intensity of business enterprise r&d expenditure and high-tech specification in european manufacturing sector, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195, 806-813.
Kılıç, C., Bayar Y. ve Özekicioğlu, H. (2014), Araştırma geliştirme harcamalarının yüksek teknoloji ürün ihracatı üzerindeki etkisi: g–8 ülkeleri için bir panel veri analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 44,115- 130.
Konak, A. (2018). Yüksek teknoloji içeren ürün ihracatının ihracat hacmi ve ekonomik büyüme üzerine etkisi; seçilmiş OECD ülkeleri ve Türkiye örneği. Yönetim, Ekonomi, Edebiyat, İslami ve Politik Bilimler Dergisi,3(2): 56-80.
Lall, S. (1979), The international allocation of research activity by US multinationals, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 41 (4):313-331.
Le, Can. D. (1987). The role of r&d in high technology trade: an empirical analysis. Atlantic Economic Journal, 15(4), 32– 77.
Le, T. & Tang, K. K. (2015). Impacts of academic r&d on high-tech manufacturing products: tentative evidence from supercomputer data. Studies in Higher Education, 40(6), 957–971.
Liu, X. & Buck T. (2007). Innovation performance and channels for ınternational technology spillovers: evidence from chinese high-tech industries. Research Policy, 36, 355–366.
Liu, X., Lu, J., Filatotchev, I., Buck T. & Wright, M. (2010). Returnee entrepreneurs, knowledge spillovers and ınnovationi in high-tech firms in emerging economies. Journal of International Business Studies, 41(7), 1183-1197.
Millman, C., Li, Z. & Chi, R. (2012). Technology ımports, product exports and firms’ r&d ınvestment: an empirical analysis of firms in the chinese high technology sector. Prometheus, 30(2), 179-198.
Montobbıo, F. & Rampa, F. (2005). The ımpact of technology and structural change on export performance in nine developing countries. World Development, 33(4), 527–547.
Özkan, G. ve Yılmaz H. (2017). Ar-Ge harcamalarının yüksek teknoloji ürün ihracatı ve kişi başı gelir üzerindeki etkileri: 12 AB ülkesi ve Türkiye için uygulama (1996-2015). Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12(1), 1-12.
Meo, S. A.& Usmani, A.M. (2014). Impact of r&d expenditures on research publications, patents and high-tech exports among european countries. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, 18, 1-9.
Papanastassiou, M. & Pearce, R. (1994). “The internationalisation of research and development by Japanese enterprises”. R&D Management 24(2), 155-165.
Sandu, S., & Ciocanel, B. (2014). Impact of r&d and ınnovation on high - tech export. Procedia Economics and Finance, 15, 80–90.
Seringhaus, F. H. R. (1993). Comparative marketing behaviour of canadian and austrian high-tech exporters. MIR: Management International Review, 33(3), 247-269.
Śledziewska, K. & Akhvlediani, T. (2017). What Determines Export Performances in High-tech Industries, Central European Economic Journal, 1(48). 37-50.
Srholec, M. (2005). High-Tech exports from developing countries: a symptom of technology spurts or statistical illusion. Review of World Economics, 143(2), 227-255.
Şahin, D. ve Toramanlı, G. (2018). Seçilmiş OECD ülkelerinde ar-ge harcamaları ve yüksek teknolojili ürün ihracatı ilişkisinin analizi, ICOMEP’18-Spring, Uluslararası Yönetim, Ekonomi ve Politika Kongresi 2018 Bahar İstanbul/TÜRKİYE, 28-29 Nisan.
Tatoğlu Y. F. (2012). Panel veri ekonometrisi. İstanbul: Beta Yayıncılık
Tebaldi, E. (2011). The determinants of high-technology exports: a panel data analysis. Atlantic Economic Journal, 39, 343–353.
Topcu, B.A. (2018). THE effect of r&d expenditures on high-tech manufacturing industry export: the case of oecd countries, Social Sciences Studies Journal, 4(16),1177-1183.
Turanlı, Münevver, Özden, Ü., H., ve Türedi, S. (2006). Avrupa birliği’ne aday ve üye ülkelerin ekonomik benzerliklerinin kümeleme analiziyle incelenmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (9), 95-108.
Türker, O. (2018). G-7 ülkelerinde Ar-Ge harcamalarının ihracat üzerindeki etkisi. 12-14 Nisan, Nevşehir IERFM Uluslararası Ekonomi Araştırmaları ve Finansal Piyasalar Kongresi Bildiri Kitabı, 351-363.
Ustabaş, A. ve Ersin, Ö.Ö. (2016). The effects of r&d and high technology exports on economic growth: a comparative cointegration analysis for turkey and south korea. Internatıonal Conference on Eurasian Economies. 44-55.
Varum, C. A., Cibrão, B., Morgado, A. & Costa, J. (2009). R&D, structural change and productivity: the role of high and medium-high technology industries. http://Ria.Ua.Pt/Bitstream/10773/6359/1/RD_Structural_Change_And_Productivity_- _The_Role_Of_High_And_Medium-High_Preprint.Pdf. (erişim 11.01.2018)
Wabiga, P. & Nakijoba, S. (2018). High technology exports, gross capital formation and economic growth in Uganda: a vector auto regressive approach, International Journal of Business and Economics Research, 7(5),5-13.
Wang, D., H-G., Yu, T., H-K. & Liu, H-Q. (2013). Heterogeneous effect of high-tech industrial r&d spending on economic growth. Journal of Business Research, 66, 1990-1993.
WorldBank, (2020). https://data.worldbank.org/indicator/TX.VAL.ICTG.ZS.UN?end=2017&start=2000&view=chart, (erişim 18.06.2020).
Yavuz, G. ve Uysal, Ö. (2020). YÜKSEK teknolojili ürün ihracatını etkileyen faktörlerin analizi: OECD örneği, Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 4(1), 205-220.
Zhang K.H. (2007). Determinants of complex exports: evidence from cross-country data for 1985-1998. Economia Internazionale / International Economics, 60(1), 111-122.

APA	AKYOL M, DEMEZ S (2020). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. , 767 - 781.
Chicago	AKYOL MEHMET,DEMEZ SELIM Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. (2020): 767 - 781.
MLA	AKYOL MEHMET,DEMEZ SELIM Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. , 2020, ss.767 - 781.
AMA	AKYOL M,DEMEZ S Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. . 2020; 767 - 781.
Vancouver	AKYOL M,DEMEZ S Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. . 2020; 767 - 781.
IEEE	AKYOL M,DEMEZ S "Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi." , ss.767 - 781, 2020.
ISNAD	AKYOL, MEHMET - DEMEZ, SELIM. "Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi". (2020), 767-781.

APA	AKYOL M, DEMEZ S (2020). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 767 - 781.
Chicago	AKYOL MEHMET,DEMEZ SELIM Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11, no.3 (2020): 767 - 781.
MLA	AKYOL MEHMET,DEMEZ SELIM Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.11, no.3, 2020, ss.767 - 781.
AMA	AKYOL M,DEMEZ S Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 11(3): 767 - 781.
Vancouver	AKYOL M,DEMEZ S Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 11(3): 767 - 781.
IEEE	AKYOL M,DEMEZ S "Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi." Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, ss.767 - 781, 2020.
ISNAD	AKYOL, MEHMET - DEMEZ, SELIM. "Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji Ürün İhracatına Etkisi: AB’ye Üye Geçiş Ekonomileri ve Türkiye Analizi". Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/3 (2020), 767-781.