Yıl: 2020 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 103 - 120 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-03-2021

SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER

Öz:
Aruz ilminin tarihî gelişimine bakıldığında temellerinin Arap edebiyatında ortaya atıldığı vesistemleştirildiği görülmektedir. Arap edebiyatı menşeli olan aruz daha sonraları Farslıların İslamiyet’ikabulüyle birlikte birtakım değişikliklerle Fars edebiyatında kullanılmıştır. Türk edebiyatına aruz Farsedebiyatının etkisiyle girmiştir. Klasik Türk şairleri Arap aruzundan ziyade bazı değişikliklere uğratılan Farsaruzunu daha çok benimsemişlerdir. Tarihî süreçte aruz kaideleri ve kalıpları hakkında bilgi veren çok sayıdaaruz risaleleri yazılmıştır. Bu şahsiyetlerden biri de klasik Fars edebiyatı âlim, şair ve mutasavvıflarındanNureddin Abdurrahman Câmî (ö. 1492)’dir. Daha çok Molla Câmî unvanı ile tanınan şair, yazdığı eserlerleOsmanlı sahası üzerinde etkili olmuş bir şahsiyettir. Molla Câmî’nin eserleri klasik Türk edebiyatı müellifleritarafından defalarca tercüme ve şerh edilmiştir.Molla Câmî’nin kaleme aldığı Risâle fî’l-arûz adlı eser, aruz kaideleri, bahirleri ve vezinleri hakkındabilgi vermektedir. Bu eser, XIX. yüzyıl şair ve şârihlerinden Seyyid Ahmed Sâfî tarafından Câm-ı Muzafferadıyla şerh edilmiştir. Seyyid Ahmed Sâfî bu eserinde, klasik Türk şiirinin önemli bir konusu olan aruz ilminiçok yönlü olarak ele almış ve Molla Câmî’nin eserini başarılı bir şekilde şerh etmiştir. Bu çalışma iki kısımdanoluşmaktadır: Birinci kısımda Seyyid Ahmed Sâfî’nin hayatı, edebî şahsiyeti ve eserleri hakkında bilgiverilecektir. İkinci kısımda Câm-ı Muzaffer adlı eser, şekil ve muhteva özellikleri açısından incelenecek,şârihin şerh metodu maddeler halinde sıralanacaktır.
Anahtar Kelime:

SEYYID AHMED SAFI'S MOLLA CAMI COMMENTARY: CAM-I MUZAFFER

Öz:
Considering the historical development of the science of aruz (prosody), it is seen that its foundations were laid out and systematized in Arabic literature. Aruz, which originated in Arabic literature, later came to be used in Persian literature with some modifications after the Persians converted to Islam. Aruz entered Turkish literature with the influence of Persian literature. Classical Turkish poets mostly adopted the Persian aruz, which had undergone some changes, rather than the Arab aruz. Numerous aruz treatises have been written about the aruz rules and patterns by authors in the historical process. One of these figures is Nureddin Abdurrahman Câmî (d. 1492), one of the classical Persian literature scholars, poets and sufis. The poet, who is mostly known as Molla Câmî, was an influential figure on the Ottoman field with his works. The works of Molla Câmî have been translated and expounded by several authors of classical Turkish literature. Risâle fî'l-arûz, written by Molla Câmî, provides information about the rules, bahirs (patterns) and meters of aruz. This work was annotated with the title of Câm-ı Muzaffer by Seyyid Ahmed Sâfî, one of the poets and commentators of the 19th century. In this work, Seyyid Ahmed Safi handled aruz, which is an important subject of classical Turkish poetry, in a multi-faceted way and successfully expounded Molla Câmî's work. This study consists of two parts: In the first part, information about the life, literary personality and works of Seyyid Ahmed Sâfî will be presented. In the second part, the work titled Câm-ı Muzaffer will be examined in terms of its form and content, and the annotation method of the annotator will be listed as items.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Coşan, M. E. (2017). Akademik Makaleler, İstanbul: Server Yayınları.
  • Çiftçi, Ö. (2017). Fatîn Tezkiresi (Hâtimetü’l-Eşâr). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55976,fatin-tezkiresi-pdf.pdf?0 adresinden 15 Kasım 2019 tarihinde edinilmiştir.
  • el-Câmî, Nureddîn Abdurrahman b. Ahmed el-Horasânî, Risâle fi’l-arûz, Süleymaniye Kütüphanesi Bağdatlı Vehbî Efendi, Arşiv no: 1765.
  • Eraslan, K. (2015). Alî-Şîr Nevâyî Mîzânü’l-Evzân Vezinlerin Terazisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü’l-Eş’âr. İstanbul: İstihkâm Alayları Litografya Destgâhı.
  • Hacımüftüoğlu, N. (1992). “Berâat-i İstihlâl” TDV İslam Ansiklopedisi, C. 5, s. 470, Ankara: TDV Yayınları.
  • İpekten, H. (1999). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • İsmâil b. Muhammed el-Aclûnî (1351), Keşfü’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs, C.1, Mektebetü’l-İlmi’l-Hadis, Beyrut. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-tefsir-1/isra-suresi-17/ayet-81/diyanet-isleri-baskanligi-meali-1 adresinden 21 Kasım 2019 tarihinde istifade edinilmiştir
  • Kurnaz, C. ve Mustafa T. (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, C. 2, Ankara: Bizim Büro Yayınları.
  • Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. 3. s. 199. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
  • Mum, C. (2010). Mustafa Reşîd'in Arûza Dair Bir Eseri: Zübdetü'l-Arûz. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 3(6): 123-133.
  • Okumuş, Ö. (1993). “Câmîʽ” TDV İslam Ansiklopedisi, C. 7, s. 94-99, Ankara: TDV Yayınları.
  • Şafak, Y. (2003). Aruz Terimleri, Konya: Saye Yayınları. Şemdeddîn Sâmî (1893-94). Kâmûsu’l-A’lâm, C. 4. s. 2918, İstanbul: Mihran Matbaası.
  • Tatcı, M. ve Kurnaz, C. (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tâhir, Osmanlı Müellifleri, C. 1, Ankara: Bizim Büro Basımevi. http://www.ttk.gov.tr/genel/tarih-cevirme-kilavuzu/ adresinden 30.10. 2019 tarihinde istifade edinilmiştir.
  • Tural, H. (2011). Arap Edebiyatında Aruz, İstanbul: Ensar Neşriyat.
  • Turgut, K. (2013). Abdurrahman Câmî, Düşünce ve Eserlerinin Türk Edebiyatına Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Yekbaş, H. (2014). “Sâfî, Ahmed Sâfî, Tokatlı”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=5154 adresinden 16 Kasım 2019 tarihinde edinilmiştir.
  • Yılmaz, O. (2007). Klasik Şerh Edebiyatı Literatürü. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5(9), 271-304.
  • Yılmaz, O. (2012). Gülistân Şerhi (Sûdî-i Bosnevî), İstanbul: Çamlıca Yayınevi.
APA EKİCİ H (2020). SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. , 103 - 120.
Chicago EKİCİ Hasan SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. (2020): 103 - 120.
MLA EKİCİ Hasan SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. , 2020, ss.103 - 120.
AMA EKİCİ H SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. . 2020; 103 - 120.
Vancouver EKİCİ H SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. . 2020; 103 - 120.
IEEE EKİCİ H "SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER." , ss.103 - 120, 2020.
ISNAD EKİCİ, Hasan. "SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER". (2020), 103-120.
APA EKİCİ H (2020). SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(1), 103 - 120.
Chicago EKİCİ Hasan SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 10, no.1 (2020): 103 - 120.
MLA EKİCİ Hasan SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, vol.10, no.1, 2020, ss.103 - 120.
AMA EKİCİ H SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2020; 10(1): 103 - 120.
Vancouver EKİCİ H SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2020; 10(1): 103 - 120.
IEEE EKİCİ H "SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER." Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10, ss.103 - 120, 2020.
ISNAD EKİCİ, Hasan. "SEYYİD AHMED SÂFÎ’NİN MOLLA CÂMÎ ŞERHİ: CÂM-I MUZAFFER". Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 10/1 (2020), 103-120.