Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi

Ergülen, Ahmet; ÜNAL, ZEYNEP; harmankaya, ibrahim; bolayır, banu

Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi

Ahmet ERGÜLEN, (Balıkesir Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Balıkesir, Türkiye)

Banu BOLAYIR, (Gümüşhane Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Gümüşhane, Türkiye)

Zeynep ÜNAL, (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Nevşehir, Türkiye)

İbrahim HARMANKAYA (Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir, Türkiye)

Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

1 0

Yıl: 2020 Cilt: 11 Sayı: Ek Sayfa Aralığı: 275 - 286 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-03-2021

Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi

Öz:

Bu çalışmada, Çin’in Vuhan Eyaleti’nde 2019 yılının Aralık ayında ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alarak pandemiye dönüşen,Yeni Koronavirüs hastalığı olarak adlandırılan Covid-19 salgını ile mücadelede Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın etkinlikdüzeyinin araştırılması amaçlanmıştır. Etkinlik düzeyinin ölçümünde “Veri Zarflama Analizi Yöntemi” kullanılmıştır. Çalışmanın amacıdoğrultusunda veriler, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın resmi web sayfasındaki Covid-19 Bilgilendirme Sayfasından eldeedilmiştir. Etkinlik düzeyinin ölçümü iki analiz üzerinden uygulanmıştır. Birinci analizde iki adet girdi (hasta sayısı, test sayısı) ve biradet çıktı (vefat sayısı) kullanılmıştır. İkinci analizde iki adet girdi (hasta sayısı, test sayısı) ve bir adet çıktı (iyileşen sayısı) kullanılmıştır.Veriler LINDO paket programında çözdürülerek sonuçlar değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz,Ağustos, Eylül ve Ekim aylarının göreceli etkinlik analizleri gerçekleştirilmiş, girdi yönelimli VZA modellerinin uygulanması sonucundaetkin olan ve etkin olmayan aylar belirlenerek değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelime:

In Covid-19 Process Evaluation with Data Envelopment Analysis Efficiency of Turkey

Öz:

In this study, which emerged in Wuhan Province in China in December 2019 and turned into a pandemic by affecting the whole world, the new coronavirus disease called Covidien-19 in combating the epidemic, the Ministry of Health of the Republic of Turkey aimed to investigate the activity level. "Data Envelopment Analysis Method" was used to measure the efficiency level. For the purpose of the study, the data were collected from It has been obtained from the official website of the Republic of Turkey Ministry of Health, the Covid-19 information page. The measurement of the efficiency level was applied through two analyzes. In the first analysis, two inputs (number of patients, number of tests) and one output (number of deaths) were used. In the second analysis, two inputs (number of patients, number of tests) and one output (number of recovered) were used. The results were evaluated by dissolving the data in LINDO package program. As a result of the study, the relative efficiency analyzes of April, May, June, July, August, September and October were performed, and as a result of the application of input-oriented DEA models, the effective and ineffective months were determined and evaluated.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Banker, R. D., Charnes, A. & Cooper, W. W. (1984). Some models for estimating technical and scale inefficiencies in data envelopment analysis. Management Science, 30 (9), 1078-1092.
Baysal, M. E., Alçılar, B., Çerçioğlu, H. ve Toklu, B. (2005). Türkiye’deki devlet üniversitelerinin 2004 yılı performanslarının, veri zarflama analizi yöntemiyle belirlenip buna göre 2005 yılı bütçe tahsislerinin yapılması. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 67-73.
Charnes, A., Cooper, W. W. & Rhodes, E. (1978). Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2, 429-444.
Cooper, W. W., Seiford, L. M. & Zhu, J. (2004). Data envelopment analysis: history, models and interpretations. Data Envelopment Analysis, Chapter 1, Editors: W. W. Cooper, L. M. Seiford and J. Zhu, Boston: Kluwer Academic Publisher, 1-39.
Doğan, Z. (2010). 1992 yılında kurulan devlet üniversitelerinin etkinliğinin veri zarflama analizi ile araştırılması.
(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. Dünya Sağlık Örgütü, What is a pandemic?. https://www.who.int/csr/disease/swineflu/frequently_asked_questions/pandemic/en/ Erişim Tarihi: 17.11.2020.
Dünya Sağlık Örgütü, WHO Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard, https://covid19.who.int/ Erişim Tarihi: 19.11.2020.
Farrell, M. J. (1957). The measurement of productive efficiency. Journal of the Royal Statistical Society, 120 (3), 253- 290.
Kıyıldı, R. K. ve Karaşahin, M. (2006). Türkiye’deki hava alanlarının veri zarflama analizi ile altyapı performansının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10 (3), 391-397.
Kutlar, A. ve Kartal, M. (2004). Cumhuriyet Üniversitesinin verimlilik analizi: fakülteler düzeyinde veri zarflama yöntemiyle bir uygulama. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 49-79.
Mut, S., Kutlu, G. ve Turgut, M. (2019).Türkiye’de sağlık alanında veri zarflama analizi yöntemi kullanılarak yapılan makalelerin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(1), 207-244.
Özden, Ü. H. (2008). Veri zarflama analizi (VZA) ile Türkiye’deki vakıf üniversitelerinin etkinliğinin ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37 (2), 167-185.
Selamzade, F. ve Özdemir, Y. (2020). COVID-19`a karşı OECD ülkelerinin etkinliğinin VZA ile değerlendirilmesi. Turkish Studies, 15(4), 977-991. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.43718
T.C. Sağlık Bakanlığı. Covid-19 nedir?. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66300/covid-19-nedir-.html Erişim Tarihi: 17.11.2020.
Turan, A. ve Çelikyay, H. H. (2020). Türkiye’de KOVİD-19 ile mücadele: politikalar ve aktörler, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), 1-25.
Uzgören, E. ve Şahin, G. (2013). Dumlupınar Üniversitesi Meslek Yüksekokulları’nın performanslarının veri zarflama analizi yöntemiyle ölçümü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (18), 91-110.

APA	Ergülen A, bolayır b, ÜNAL Z, harmankaya i (2020). Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. , 275 - 286.
Chicago	Ergülen Ahmet,bolayır banu,ÜNAL ZEYNEP,harmankaya ibrahim Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. (2020): 275 - 286.
MLA	Ergülen Ahmet,bolayır banu,ÜNAL ZEYNEP,harmankaya ibrahim Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. , 2020, ss.275 - 286.
AMA	Ergülen A,bolayır b,ÜNAL Z,harmankaya i Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. . 2020; 275 - 286.
Vancouver	Ergülen A,bolayır b,ÜNAL Z,harmankaya i Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. . 2020; 275 - 286.
IEEE	Ergülen A,bolayır b,ÜNAL Z,harmankaya i "Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi." , ss.275 - 286, 2020.
ISNAD	Ergülen, Ahmet vd. "Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi". (2020), 275-286.

APA	Ergülen A, bolayır b, ÜNAL Z, harmankaya i (2020). Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(Ek), 275 - 286.
Chicago	Ergülen Ahmet,bolayır banu,ÜNAL ZEYNEP,harmankaya ibrahim Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11, no.Ek (2020): 275 - 286.
MLA	Ergülen Ahmet,bolayır banu,ÜNAL ZEYNEP,harmankaya ibrahim Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.11, no.Ek, 2020, ss.275 - 286.
AMA	Ergülen A,bolayır b,ÜNAL Z,harmankaya i Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 11(Ek): 275 - 286.
Vancouver	Ergülen A,bolayır b,ÜNAL Z,harmankaya i Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 11(Ek): 275 - 286.
IEEE	Ergülen A,bolayır b,ÜNAL Z,harmankaya i "Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi." Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, ss.275 - 286, 2020.
ISNAD	Ergülen, Ahmet vd. "Covid-19 Sürecinde Türkiye’nin Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi". Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/Ek (2020), 275-286.