“Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü
Yıl: 2020 Cilt: 39 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 69 - 82 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7822/omuefd.552656 İndeks Tarihi: 10-03-2021
“Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü
Öz: Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 2013 ve 2018 yılları arasında “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi” ve “Eğitim Teknolojileri” bilim dallarında yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin içerik ve yöntem açısından genel eğilimlerinin belirlenmesidir. Bu amaçla, Yükseköğretim Kurulu ulusal tez merkezi veri tabanında, “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi” ve “Eğitim Teknolojisi” alanlarında yayınlanan yüksek lisans ve doktora tezleri, doküman incelemesi yöntemiyle analiz edilmiştir. Toplam 206 yüksek lisans ve doktora tezi analize dâhil edilmiştir. Elde edilen bulgular betimsel olarak sunulmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre, medya ve öğrenci değişkenleri en çok incelenen araştırma konularıdır. En çok araştırılan medya ise web-tabanlı öğrenme ortamlarıdır. Araştırma deseni bakımından; karma yöntem kullanan tezlerin sayısı artış eğilimindeyken, tarama ve deneysel çalışmalar da popülerliğini sürdürmektedir. Üniversite öğrencileri en çok hedeflenen araştırma katılımcıları olurken, uygun örnekleme stratejisi ise en çok kullanılan katılımcı belirleme stratejisi olmuştur. En çok kullanılan araştırma deseni olan karma yöntem daha çok medya çalışmalarında kullanılmıştır. En çok kullanılan araştırma desenlerinden, deneysel yöntem daha çok medyayla ilgili çalışmalarda kullanılırken, tarama yöntemi öğrenci değişkenleriyle ilgili çalışmalarda kullanılmıştır. Web tabanlı öğrenme ortamları ile ilgili çalışmalar daha çok ortaokul ve üniversite öğrencilerinin katılımıyla yapılırken, oyunlaştırma ve oyun uygulamaları ile ilgili çalışmalar daha çok ilkokul, ortaokul ve lise öğrencileriyle yapılmıştır. İncelenen çalışmalara göre; medyayı konu edinen çalışmalarda deneysel desen kullanan çalışmalar popülerliğini sürdürürken, karma yöntem kullanan araştırmalar artış eğilimindedir. Ayrıca, halen nicel yöntemler, nitel yöntemlere göre daha çok tercih edilmektedir. Tezler, daha çok ders kapsamında öğrenme ve öğretim gibi mikro düzeyde yapılırken; organizasyon, kültür ve politika gibi makro düzeyde konular çok az tezde konu edilmiştir.
Anahtar Kelime: Research Trends in Master’s and Doctoral Theses in the Fields of “Computer Education and Instructional Technology” and “Educational Technology”: A Snapshot of 2013-2018 Period
Öz: Educational Technology is a relatively new field with an interdisciplinary nature. It is also a continuously evolving field and consequently, the concepts within it keep evolving (Januszewski & Molenda. 2013). In Turkey, it is integrated with Computer Education and called Computer Education and Instructional Technology. Besides, the departments called Educational Technology are also active. Literature review studies have a significance to monitor and take a snapshot of the changes and development in a field. They are also crucial to have an understanding of the historical developments in a field (Şimşek et al., 2008). For this reason, the current study aims to investigate the thesis and dissertations in the field of educational technology in Turkey in terms of content and methodology. It is considered that the study would contribute to the relevant literature by revealing the hot topics, trending research designs, and research gaps in the field. Specifically, the study sought to answer the following research questions: What are the trending topics in the thesis and dissertations conducted in the field of educational technology in Turkey during 2013 and 2018? What are the trending methods in the thesis and dissertations conducted in the field of educational technology in Turkey during 2013 and 2018? Educational technology, as a scientific field, has a history from radio and television to the mainstream usage of internet technology. Several studies including international (Caffarella. 1992) and national ones (Erdoğmuş & Çağıltay. 2009; Göktaş et al., 2012; Şimşek et al., 2008) aimed to take a snapshot of the field. According to the review by Caffarella (1992), the earliest studies focused more on films, videos, multimedia, and hypermedia. The research reviewed the studies in Turkey revealed that they continued to focus more on media studies and they mostly used quantitative methods such as survey and experimental methods. The present study used a systematic literature review method to reveal the research and methodological trends in thesis and dissertations in the field of educational technology in Turkey during 2013 and 2018. For this purpose, the search was conducted on the national theses database of the Higher Education Council of Turkey. The theses and dissertations published in the fields of “educational technology” and “computer education and instructional technology” were included in the study. The theses and dissertations regarding educational technology published within other fields were excluded from the study. As a result, a total of 206 thesis and dissertations were included in the study.The findings of the study firstly indicated that media is the most studied research topic in the reviewed theses followed by learner variables and learning environments. Performance technology was the least studied research problem, followed by topics related to other disciplines and cultures. Web-based learning environments were the mostly studies media in these studies followed by gamification and game applications and programming environments. In terms of the research designs, survey research design was the most used research design followed by experimental and mixedmethod studies. As for the populations, university students were the mostly included population followed by elementary and high school students and teachers. Graduate students were the population included least in the studies followed by organizational variables and training participants. Convenience sampling was the most used sampling strategy followed by simple random sampling and purposeful sampling. Maximum variation sampling was the strategy used least followed by typical sampling and criterion sampling. The comparison between research design and research problem showed that the mixed-method research design was mostly used in media studies. The survey was most used in the studies about learner variables. The comparison between media studies and population showed that the studies on web-based learning were mostly conducted with the participation of university students. On the contrary, the studies on e-learning materials, interactive whiteboards, and animation were mostly conducted with other participants than university students and instructors. The studies dealing with information technologies were mostly conducted with primary, elementary, and high sc
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alkan, A. (2013). Türkiye’de bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi anabilim dalında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 184-188. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları, No: 95.
- Aslan, Ö. (2006). Öğrenmenin yeni yolu: E-öğrenme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 121-131.
- Atıcı, B. & Yıldırım, S. (2010). Web 2.0 uygulamalarının E-öğrenmeye etkisi. XII. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulan bildiri, Muğla https://ab.org.tr/ab10/kitap/atici_yildirim_AB10.pdf Üniversitesi, adresinden erişilmiştir. Muğla.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Caffarella, E. P. (1999). The major themes and trends in doctoral dissertation research in educational technology from 1977 through 1998. Stanford, CA: ERIC Clearinghouse in Information Resources (ED 436178).
- Çakır, H., Çebi, A. & Özcan, S. (2013). BÖTE nedir? Nasıl tanımlanır? Okul müzesiyle başlayan serüvenden insan performans teknolojilerine uzanan yolculuk. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 3(2), 102-111.
- Çavas, B., Çavas, P. H. & Can, B. T. (2004). Egitimde sanal gerceklik. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(4), 110-116.
- Çetinkaya, H. H., & Akçay. M. (2013). Eğitim ortamlarında arttırılmış gerçeklik uygulamaları. XV. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulan bildiri, Akdeniz Üniversitesi, Antalya. https://ab.org.tr/ab13/kitap/cetinkaya_akcay_AB13.pdf adresinden erişilmiştir.
- Duran, N., Önal, A. & Kurtuluş, C. (2006). E-öğrenme ve kurumsal eğitimde yeni yaklaşım öğrenim yönetim sistemleri. XV. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulan bildiri, Pamukkale Üniversitesi, Denizli. https://ab.org.tr/ab06/bildiri/165.pdf adresinden erişilmiştir.
- Erdoğmuş, F. U., & Çağıltay, K. (2009). Türkiye’de eğitim teknolojileri alanında yapılan master ve doktora tezlerinde genel eğilimler. XI. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulan bildiri, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa. https://ab.org.tr/ab09/kitap/erdogmus_cagiltay_AB09.pdf erişilmiştir. adresinden
- Göktaş, Y., Küçük. S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G. & Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 177-199.
- Gülseçen, S., Gürsul, F., Bayrakdar, B., Çilengir, S. & Canım, S. (2010). Yeni nesil mobil öğrenme aracı: Podcast. XII. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulan bildiri, Muğla Üniversitesi, Muğla. https://ab.org.tr/ab10/kitap/gulsecen_gursul_AB10.pdf adresinden erişilmiştir.
- Januszewski, A. & Molenda, M. (2013). Educational technology: A definition with commentary. New York: Routledge.
- Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
- Karademirci, A. H. (2010). Öğretim teknolojileri: Tanımı ve tarihsel gelişimine yeniden Bakmak. XII. Akademik Bilişim Konferansı’nda sunulan bildiri, Muğla Üniversitesi, Muğla. https://ab.org.tr/ab10/bildiri/190.pdf adresinden erişilmiştir.
- Küçük, S., Yılmaz, R. M., Aydemir, M., Baydaş, Ö. & Göktaş, Y. (2013). Öğretim teknolojileri araştırmalarındaki yöntemsel eğilimler. K. Çağıltay ve Y. Göktaş (Eds.). Öğretim teknolojilerinin temelleri: Teoriler, araştırmalar, eğilimler (s. 261– 277). Ankara: Pegem Akademi.
- Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y. & Yıldırım, Y. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 439-458.
- Tosuntaş Ş.B., Emirtekin E., & Süral İ., (2019). Eğitim ve öğretim teknolojileri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi (2013-2018). https://doi.org/10.5961/jhes.2019.330 Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(2), 277-286.
APA | TÖNGEL E, Aydın A, Kara M, Çakır R (2020). “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. , 69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
Chicago | TÖNGEL Emel,Aydın Arif,Kara Mehmet,Çakır Recep “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. (2020): 69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
MLA | TÖNGEL Emel,Aydın Arif,Kara Mehmet,Çakır Recep “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. , 2020, ss.69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
AMA | TÖNGEL E,Aydın A,Kara M,Çakır R “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. . 2020; 69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
Vancouver | TÖNGEL E,Aydın A,Kara M,Çakır R “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. . 2020; 69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
IEEE | TÖNGEL E,Aydın A,Kara M,Çakır R "“Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü." , ss.69 - 82, 2020. 10.7822/omuefd.552656 |
ISNAD | TÖNGEL, Emel vd. "“Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü". (2020), 69-82. https://doi.org/10.7822/omuefd.552656 |
APA | TÖNGEL E, Aydın A, Kara M, Çakır R (2020). “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
Chicago | TÖNGEL Emel,Aydın Arif,Kara Mehmet,Çakır Recep “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39, no.1 (2020): 69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
MLA | TÖNGEL Emel,Aydın Arif,Kara Mehmet,Çakır Recep “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.39, no.1, 2020, ss.69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
AMA | TÖNGEL E,Aydın A,Kara M,Çakır R “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 39(1): 69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
Vancouver | TÖNGEL E,Aydın A,Kara M,Çakır R “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 39(1): 69 - 82. 10.7822/omuefd.552656 |
IEEE | TÖNGEL E,Aydın A,Kara M,Çakır R "“Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, ss.69 - 82, 2020. 10.7822/omuefd.552656 |
ISNAD | TÖNGEL, Emel vd. "“Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” Alanlarında Yazılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Araştırma Eğilimleri: 2013-2018 Döneminin Bir Görüntüsü". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39/1 (2020), 69-82. https://doi.org/10.7822/omuefd.552656 |