İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği
Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 33 Sayfa Aralığı: 89 - 109 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31591/istem.524415 İndeks Tarihi: 08-02-2021
İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği
Öz: İslamiyet’in yaygın olduğu coğrafyaya bakıldığında mimarînin bölgelere göre farklı özellikler gösterdiği görülür. Çünkü bir mimarî eser bulunduğu yerin coğrafî ve iklim özellikleri, tarihçesi, eseri inşa eden toplumun inanç kaideleri, kültürü, gelenek ve görenekleri ile sosyal hayatların-dan izler taşır. Mesela 16. yüzyılda Osmanlı döneminde yapılan bir câmi ile İran’da Safevîler tarafından yapılan bir câmi ya da Kuzey Afrika’da Fas’ta Sâ’dîler döneminde yapılan bir câmi mimarî olarak birçok farklılık gösterir. Hepsi câmi olmasına ve aynı zaman diliminde inşa edil-melerine rağmen yukarıda değindiğimiz farklılıklar sebebiyle o coğrafyaya has özelliklerle bi-çimlenir.Hazreti Peygamber (s.a.s)’in vefatından sonra çeşitli sebeplerle ortaya çıkan mezhepler de mimarîyi etkileyen bir başka husustur. Bu araştırmamızda Fas coğrafyasını esas alarak bölge-de yaygın olan mezhebin câmi mimarîsi üzerine etkilerini örneklerle
Anahtar Kelime: The Impact of Madhab on Islamic Architecture: The Mosques of Morocco as a Case Study
Öz: When we take a look at the regions where Islam is widespread, we see that the architectural styles vary from region to region. The reason is that the geographical location, climatic conditi-ons and historical background of a place; the beliefs, culture, customs of the society and its social life have an impact upon the architecture. In this respect, when we examine a sixteen-century mosque which was built by different dynasties such as; Ottomans, Safavids of Iran or Saadians of Morocco, we realise that each of the mosque buildings has different architectural characteristics. Although all of them were built as mosques and constructed in the same time frame, each of them has been shaped by regional traditions of the place where it was built, as we mentioned above.Another factor that has an impact on the architecture is “madhabs” that emerged for various reasons after the death of the Prophet Muhammad (p.b.u.h). In this study, we will try to explain the effects of the “madhab” on mosque architecture using Morocco as a case study where the Maliki madhab is largely prevalent.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abushanp, Halit-Emam. “İslam Şehirciliği ve Mimarisi Fıkhının Çağdaş Kaynakları”. Düşü-nen Şehir 4 (Aralık 2017): 124-129.
- Ali, Ahmed Receb Muhammed. el-Mescidü’l-Nebevî bi’l-Medîneti’l Münevvere ve Rusumuhî fi’l-Fenni’l-İslâmî. Kahire: ed-Dârü’l-Mısriyyetü’l-Lübnâniyye, 2000.
- Bozkurt, Nebi. “Minber”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 30: 101-103. İstanbul: TDV Yayınları, 2005.
- Bozkurt Nebi- Küçükaşçı M. Sabri. “Mescid-i Nebevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklo-pedisi. 29: 281-290. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
- Can, Yılmaz. “Minberin Cami Mimarisine Katılması”. Dinbilimleri Akademik Araştırmaları Dergisi 8/2 (Ocak 2008): 9-30.
- Cezirî, Abdurrahman b. Muhammed b. İyâd. Dört Mezhebin Fıkhı. Trc. Hasan Ege. İstanbul: Bahar Yayınevi, 1941.
- Çakmak, Ahmet. “Ulucamii; Diyarbakır Ulucamii”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 96-97. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
- Çam, Nusret. “İslâm’da Bazı Fıkhî Meselelerin ve Mezheplerin Türk Cami Mimarisine Tesi-ri”. Vakıflar Dergisi 21 (1990): 375-394.
- Çam, Nusret. “Gaziantep Camilerinde Minber Problemi ve Müteharrik Minberler”. Belleten 52/205 (1988): 1683-1694.
- Çaycı, Ahmet. İslam Mimarisinde Anlam ve Sembol. Konya: Palet Yayınları, 2017.
- Doğanay, Aziz. Mimarî ve Tezyinî Unsurlarıyla Câmi. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayın-ları, 2017.
- Hamidullah, Muhammed. İslam Peygamberi. Trc. Salih Tuğ. İstanbul: İrfan Yayımcılık, 2003.
- Hudayrî, İbrahim b. Salih. Ahkâmü’l- Mesâcid fi’ş- Şeriati’l-İslâmiyye. Riyad: Darü’l-Fazile, 2001.
- Golvin, Lucien. Essai sur L’arcitecture , Religieuse Musulmane; L’art Hispano-Musulman. Paris: Klincksieck Yayınları, 1979.
- Günay, Hacı Mehmet. “Su”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37: 432-437. İstan-bul: TDV Yayınları, 2009.
- İbn Manzur. “en-Nebr”. Lisânü’l-Arab, nşr. Emin Muhammed Abdülvehhab-Muhammed es-Sadık el Ubeydi. 14: 18-19. Beyrut: Darü’l-İhyâi’t-Türâsi’l-Arabi, 1417/1997.
- İbn Rüşd, Abdullah b. Muhammed Kurtubî. Bidâyetü’l-Müctehid ve Nihâyetü’l Muktesid: Mezheplerarası Mukayeseli İslam Hukuku. Trc. Ahmed Meylani. İstanbul: Beyan Yayınla-rı,1991.
- Kasımî, Muhammed Cemaleddin. Islâhu’l-Mesâcid mine’l-Bida’ ve’l-Avâid. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1983.
- Kaya, Eyyüp Said. “Mâlikî Mezhebi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27: 519-535. İstanbul: TDV Yayınları, 2003.
- Kösmene, Süleyman. Günümüz Meselelerine Çözümleriyle Dört Mezhebin İslam İlmihali. İstanbul: Yeni Asya Neşriyat, 2012.
- Omaran, Hamdi Bakhit. “Zuhrufetü’l-Mesâcid fî Dav’i’l-Şerîati’l-İslâmiyye”. Çağımızda Cami Mimarisine Yeni Arayışlar Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı (18-20 Kasım 2016). 168-180. Giresun: Giresun Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Yayınları, 2017.
- Önkal, Ahmet- Bozkurt Nebi. “Cami”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7: 46-56. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
- Özkurt, Kemal, “Cami Mimarîsinde Kadınlara İlişkin Mekânlar”, İslam ve Sanat: Tartışmalı İlmî Toplantı 07-09 Kasım 2014. 215-238. İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı Yayın-ları, 2015.
- Pekdemir, Şevket. “Fıkhın Cami Mimarisine Etkisi”. Çağımızda Cami Mimarisine Yeni Arayış-lar Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı (18-20 Kasım 2016). 187-195. Giresun: Gi-resun Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Yayınları, 2017.
- Sarı, Süleyman. “Cami ve Mescidlerle İlgili Fıkhî Hükümler”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 13 (Nisan2009): 335-360
- Sözen, Metin, Diyarbakır’da Türk Mimarisi, İstanbul 1971.
- Şeker, Mehmet, “Fâtımîlerde ve Memlûklerde Dört Mezhep Başkadılarının Tayini”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırmaları Dergisi, 2017, sy. 82, s. 163-170.
- Şener, Mehmet, “Cenaze; İslamda Cenaze”, DİA, c. VII, s. 354-357. Üzüm, İlyas, “Mezhep”, Diyanet İslâm Ansiklopedisi (DİA), Ankara 2004, c. XXIX, s.526-532.
- Velî, Taha, el-Mesâcid fi’l-İslâm, Beyrut 1988.
- Zuhaylî, Vehbe, İslâm Fıkhı Ansiklopedisi, İstanbul 1989.
| APA | Ocak S, DOĞANAY A (2019). İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. , 89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| Chicago | Ocak Sümeyra,DOĞANAY Aziz İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. (2019): 89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| MLA | Ocak Sümeyra,DOĞANAY Aziz İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. , 2019, ss.89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| AMA | Ocak S,DOĞANAY A İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. . 2019; 89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| Vancouver | Ocak S,DOĞANAY A İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. . 2019; 89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| IEEE | Ocak S,DOĞANAY A "İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği." , ss.89 - 109, 2019. 10.31591/istem.524415 |
| ISNAD | Ocak, Sümeyra - DOĞANAY, Aziz. "İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği". (2019), 89-109. https://doi.org/10.31591/istem.524415 |
| APA | Ocak S, DOĞANAY A (2019). İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. İstem, 0(33), 89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| Chicago | Ocak Sümeyra,DOĞANAY Aziz İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. İstem 0, no.33 (2019): 89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| MLA | Ocak Sümeyra,DOĞANAY Aziz İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. İstem, vol.0, no.33, 2019, ss.89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| AMA | Ocak S,DOĞANAY A İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. İstem. 2019; 0(33): 89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| Vancouver | Ocak S,DOĞANAY A İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği. İstem. 2019; 0(33): 89 - 109. 10.31591/istem.524415 |
| IEEE | Ocak S,DOĞANAY A "İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği." İstem, 0, ss.89 - 109, 2019. 10.31591/istem.524415 |
| ISNAD | Ocak, Sümeyra - DOĞANAY, Aziz. "İslam Mimarîsinde Mezhep Etkisi: Fas Câmileri Örneği". İstem 33 (2019), 89-109. https://doi.org/10.31591/istem.524415 |
