Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi
Yıl: 2020 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 339 - 354 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17714/gumusfenbil.637979 İndeks Tarihi: 16-02-2021
Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi
Öz: Meralar yeryüzünün genelinde olduğu gibi Türkiye’de de küçük ve büyükbaş hayvanların beslenmesinde kullanılan enönemli yem kaynaklarındandır. Son yıllarda iklim değişikliği gibi küresel ölçekte meydana gelen faktörlerin yanı sıra,aşırı otlatma ve arazi kullanımında yapılan hatalar meraların kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışma ileGümüşhane ili meralarının vejetasyon özellikleri ile bazı çevresel faktörlere göre değerlendirilmesinin yanında jeoistatistik yöntemlerle çizilen haritalar ile Gümüşhane ilindeki tüm mera ve yaylaların durumunun ortaya konulmasıamaçlanmıştır. Bu yayla ve meraların eğim, toprak derinliği, erozyon derecesi, otlatma baskısı ve taşlık çevreselfaktörleri ile azalıcı, çoğalıcı, istilacı bitkilerin kompozisyon oranları, baklagiller ve buğdaygiller familyasına aitbitkilerin kompozisyon oranları ve mera sağlık sınıfı ile mera durum sınıfına ait özelliklerin dağılım haritalarıçizilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre meraların %65’inde orta ve yüksek dereceli erozyon görülürken, meraların büyükçoğunluğu çok sığ ve sığ derinlikte topraklara sahiptir. 12 merada aşırı otlatma tespit edilmiştir. Son olarak merakalitelerine baktığımızda; 10 meranın kalitesinin kötü olduğu diğerlerinin ise orta ve daha iyi sevilerde olduğu tespitedilmiştir.
Anahtar Kelime: Geostatistical Analysis of Gümüşhane Grasslands According to Vegetation and Some Environmental Features
Öz: Rangelands are the most important sources used in animal feedings in Turkey as Earth. In recent years, global factors such as climate change, overgrazing and land use mistakes adversely affect the quality of rangelands. This study aims to evaluate the quality of the rangelands and uplands in the Gümüşhane according to vegetation features and some environmental factors and additionally the maps drawn by geo-statistical methods will reveal the status of all rangelands Gümüşhane. The slope, soil depth, degree of erosion, grazing pressure and stony from environmental factors and composition ratios of decreaser, increaser, invader plants, composition ratios of legume, grasses and other families and distribution maps of range health classifications and range condition classification were draw. According to the results, moderate and high erosion is observed in 65% of the rangelands, while the majority of the rangelands have very shallow and shallow depth soils. Overgrazing was detected in 12 pastures. Finally, when we look at the rangelands quality; the quality of 10 site was found to be poor and the others were found to be moderate and better.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aksakal, E.L. ve Öztaş, T., 2010. Changes in Distribution Patterns of Soil Penetration Resistance Within a Silage-Corn Field Following The Use Of Heavy Harvesting Equipments. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 34(2), 173-179.
- Alkan, H. ve Ersin, M.Ö., 2018. Korunan Doğal Alanlarda İnsan-Yaban Hayatı Çatışması. Türkiye Ormancılık Dergisi, 19(3), 284-292.
- Altın, M., Gökkuş, A. ve Koç, A., 2011. Çayır ve Mera Yönetimi. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 186s.
- Altın, M., Tuna, C., Nizam, İ. ve Ateş, E., 2005. Pirinççi Köyü Meraları Dolgu Alanlarını Bitkilendirme Uygulamaları, VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Eylül 2005, Antalya, Türkiye, s.1157- 1162.
- Amiri, F., Ariapour, A. ve Fadai, S., 2008. Effects of Livestock Grazing on Vegetation Composition and Soil Moisture Properties in Grazed and Non-Grazed Range Site. Journal of Biological Sciences, 8(8), 1289-1297.
- Anonim, 2005. Toprak ve Arazi Sınıflaması Standartları Teknik Talimatı, http://www. tarim.gov.tr/Belgeler /Mevzuat/ Talimatlar/ Toprak Arazi Siniflamasi Standartlari Teknik TalimativeIlgiliMevzuat_yeni.pdf.
- Arslan, H., 2012. Spatial and Temporal Mapping of Groundwater Salinity Using Ordinary Kriging and Indicator Kriging: The Case of Bafra Plain, Turkey. Agricultural Water Manangement, 113, 57-63.
- Ayan, İ., Mut, H., Acar, Z., Başaran, U., Töngel, M.Ö. ve Önal Aşçı, Ö., 2007. Samsun İli Kıyı Kesiminde Yer Alan Taban Meraların Bitki Örtüsü, Toprak Özellikleri ve Bazı Sorunlar, Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, Haziran 2007, Erzurum, Türkiye, s.54-57.
- Bakır, Ö., 1999. Otlatma Kapasitesi. Mera Kanunu Eğitim ve Uygulama El Kitabı. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 314s.
- Bari, F., Wood, M.K. ve Murray, L., 1993. Livestock Grazing Impacts on Infiltration Rates in a Temperate Range of Pakistan. Journal of Range Management, 46(4), 367-372.
- Blanchet, K., Moechnig, H. ve DeJong-Hughes, J., 2003. Grazing Systems Planning Guide. University of Minnesota Extension Service, BU-07606-S, http://www.extension.umn.edu/ agriculture/ beef/ components/ docs/ grazingsystemsplanning.guide.pdf.
- Büyükburç, U., 1983. Ankara İli Yavrucak Köyü Meralarının Gübreleme ve Dinlendirme Yolu ile Islahı Olanakları Üzerinde Bir Araştırma, Çayır Mera ve Zootekni Araştırma Enstitüsü Yayınları, 79, Ankara, 161s.
- Büyükburç, U., 1999. Mera ve Çayırların Önemi ve Özellikleri. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Çayır-Mera Yem Bitkileri ve Havza Geliştirme Daire Başkanlığı, Ankara.
- Cevher, C., Altınkaynak, B., Ataseven, Y., Köksal, Ö., Yavuz, G.G., Gül, U. ve Ataseven Yasan, Z., 2015. Türkiye’de Islah Edilmiş Meraların Sürdürülebilirliği Üzerine Bir Araştırma: Edirne, Afyonkarahisar, Aksaray, Niğde ve Uşak, Ardahan, Artvin, Çorum, Erzurum ve Kars İlleri Örneği. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Yayınları, 252, Ankara, 101s.
- Curtis, D. ve Wright, T., 1993. Natural Regeneration and Grazing Management a Case Study. Australian Journal of Soil and Water Conservation, 6(4), 30-34.
- Davis, P.H., 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 1-9: Edinburgh University Press, Edinburgh.
- Davis, P.H., Mill, R.R. ve Tan, K., 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands (supplement), Vol. 10: Edinburgh University Press, Edinburgh.
- Gökbulak, F., 1997. Otlatmanın Otlak Ekosistemi İçin Önemi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 47, 57-61.
- Gökkuş, A., Koç, A. ve Çomaklı, B., 2000. Çayır-Mera Uygulama Kılavuzu. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 142, Erzurum.
- Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. ve Başer, K.H.C., 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Supplement, Vol. 11: Edinburgh University Press, Edinburgh.
- İmamoğlu, A. ve Dengiz, O., 2017. Determination of Soil Erosion Risk Using RUSLE Model and Soil Organic Carbon Loss In Alaca Catchment (Central Black Sea region, Turkey). Rendiconti Lincei, 28(1), 11-23.
- İmamoğlu, A. ve Dengiz, O., 2019. Evaluation of Soil Quality Index to Assess The Influence of Soil Degradation and Desertification Process In SubArid Terrestrial Ecosystem. Rendiconti Lincei. Scienze Fisiche e Naturali, 1-12.
- İmamoğlu, A., Bahadır, M. ve Dengiz, O., 2016. Çorum Alaca Havzasında Toprak Erozyon Duyarlılık Faktörünün Farklı Enterpolasyon Modeller Kullanılarak Konumsal Dağılımlarının Belirlenmesi. Toprak Su Dergisi, 5(1), 8-15.
- İspirli, K., Alay, F., Uzun, F. ve Çankaya, N., 2016. Doğal Meralardaki Vejetasyon Örtüsü ve Yapısı Üzerine Otlatma ve Topografyanın Etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3, 14- 22.
- Karagüllü, O. ve Kendüzler, M., 2008. CORINE Sınıflandırması Raporu. Orman Genel Müdürlüğü, Orman Harita ve Fotogrametri Müdürlüğü, Ankara.
- Koç, A. ve Çakal, Ş., 2004. Comparison of Some Rangeland Canopy Coverage Methods. International Soil Congress Natural Resource Management for Sustainable Development, June 2004, Erzurum, Türkiye, s.41-45.
- Koç, A., Gökkuş, A. ve Altın, M., 2003. Mera Durumu Tespitinde Dünyada Yaygın Olarak Kullanılan Yöntemlerin Mukayesesi ve Türkiye İçin Bir Öneri, Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi, Ekim 2003, Diyarbakır, Türkiye, s.36-42.
- Koç, A., Sürmen, M. ve Kaçan, K., 2005. Erzincan Ovası Taban Meralarının Bitki Örtülerinin Mevcut Durumu. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı, Eylül 2005, Antalya, Türkiye, Cilt II, s. 847-850.
- McGrath, D., Zhang, C. ve Carton, O.T., 2004. Geostatistical Analyses and Hazard Assessment on Soil Lead in Silvermines Area. Ireland. Environmental Pollution, 127(2), 239-248.
- Ongun, A.R., 2008. Toprakların Bazı Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Jeoistatistiksel Yöntemlerle Uzaysal Değişkenliğinin Saptanması. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 139s.
- Seydoşoğlu, S., Kökten, K. ve Sevilmiş, U., 2018. Basic Vegetation Characteristics of Village Pastures Connected to Mardin Province and Its Provinces. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 5(4), 406–413.
- Sun, D. ve Liddle, M.J., 1993. A Survey of Trampling Effects On Vegetation and Soil in Eight Tropical and Sub-Tropical Areas. Environmental Management, 17(4), 497-510.
- Sürmen, M. ve Kara, E., 2018. Aydın İli Ekolojik Koşullarında Farklı Eğimlerdeki Mera Vejetasyonlarının Verim ve Kalite Özellikleri. Derim, 35(1), 67-72.
- Sürmen. M., Yavuz, T., Sürmen, B. ve Kutbay, H.G., 2015. Determination of the Population Densities of İnvasive Species in Meadows and Pastures of Samsun. Türkiye Herboloji Dergisi, 18(3), 9-10.
- Şen, C., Günay, S., Kurt, C. ve Tuna, Y.T., 2017. Farklı Eğim Derecelerindeki Korunan ve Otlatılan Meralarda Bazı Islah Metotlarının Bitki Örtüsü Üzerine Etkileri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20, 52-59.
- Şengönül, K., Kara, Ö., Palta, Ş. ve Şensoy, H., 2009. Bartın Uluyayla Yöresindeki Mera Vejetasyonunun Bazı Kantitatif Özelliklerinin Saptanması ve Ekolojik Yapının Belirlenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 11(16), 81-94.
- Töngel, M.Ö. ve Ayan, İ., 2005. Samsun İli Çayır ve Meralarında Yetişen Bazı Zararlı Bitkiler ve Hayvanlar Üzerindeki Etkileri. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1), 84-93.
- Turan, N., Özyazıcı, M.A. ve Tantekin, G.Y., 2015. Siirt İlinde Çayır Mera Alanlarından ve Yem Bitkilerinden Elde Edilen Kaba Yem Üretim Potansiyeli. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 69-75.
- Turgut, B. ve Öztaş, T., 2012, Assessment of Spatial Distribution of Some Soil Properties with Geostatistics Method. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2),10- 22.
- Türk, M., Albayrak, S. ve Bozkurt, Y., 2015. Otlatmanın Farklı Yapay Meralarda Botanik Kompozisyon Üzerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1), 27-34.
- Ünal, S., Mutlu, Z., Mermer, A., Urla, Ö., Ünal, E., Özaydın, K.A., Avağ, A., Yıldız, H., Aydoğmuş, O., Şahin, B. ve Aslan, S., 2012. Çankırı İli Meralarının Mera Durumu ve Sağlığının Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(2), 131- 135.
- Ünal, S., Mutlu, Z., Urla, Ö., Yıldız, H., Aydoğdu, M., Şahin, B. ve Aslan, S., 2014. Improvement Possibilities and Effects of Vegetation Subjected to Long-Term Heavy Grazing In The Steppe Rangelands Of Sivas. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 23(1), 22- 30.
- Yavuz, T., Sürmen, M., Töngel, M.Ö., Avağ, A., Özaydın, K. ve Yıldız, H., 2012. Amasya Mera Vejetasyonlarının Bazı Özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1), 181-185.
APA | Sürmen M, YAVUZ T, SÜRMEN B, İMAMOĞLU A (2020). Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. , 339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
Chicago | Sürmen Mustafa,YAVUZ Tamer,SÜRMEN BURAK,İMAMOĞLU Ali Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. (2020): 339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
MLA | Sürmen Mustafa,YAVUZ Tamer,SÜRMEN BURAK,İMAMOĞLU Ali Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. , 2020, ss.339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
AMA | Sürmen M,YAVUZ T,SÜRMEN B,İMAMOĞLU A Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. . 2020; 339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
Vancouver | Sürmen M,YAVUZ T,SÜRMEN B,İMAMOĞLU A Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. . 2020; 339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
IEEE | Sürmen M,YAVUZ T,SÜRMEN B,İMAMOĞLU A "Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi." , ss.339 - 354, 2020. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
ISNAD | Sürmen, Mustafa vd. "Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi". (2020), 339-354. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.637979 |
APA | Sürmen M, YAVUZ T, SÜRMEN B, İMAMOĞLU A (2020). Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(2), 339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
Chicago | Sürmen Mustafa,YAVUZ Tamer,SÜRMEN BURAK,İMAMOĞLU Ali Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 10, no.2 (2020): 339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
MLA | Sürmen Mustafa,YAVUZ Tamer,SÜRMEN BURAK,İMAMOĞLU Ali Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, vol.10, no.2, 2020, ss.339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
AMA | Sürmen M,YAVUZ T,SÜRMEN B,İMAMOĞLU A Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2020; 10(2): 339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
Vancouver | Sürmen M,YAVUZ T,SÜRMEN B,İMAMOĞLU A Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2020; 10(2): 339 - 354. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
IEEE | Sürmen M,YAVUZ T,SÜRMEN B,İMAMOĞLU A "Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi." Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10, ss.339 - 354, 2020. 10.17714/gumusfenbil.637979 |
ISNAD | Sürmen, Mustafa vd. "Gümüşhane İli Meralarına Ait Vejetasyon ve Bazı Çevresel Özelliklerin Jeoistatistiksel Analizi". Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 10/2 (2020), 339-354. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.637979 |