Yıl: 2019 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1531 - 1548 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33206/mjss.479132 İndeks Tarihi: 17-02-2021

ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ

Öz:
Bu çalışmanın amacı Konya İli merkez sınırları içerisinde yer alan devlet üniversitelerinde (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi) eğitimine devam eden engelli bireylerin eğitim yaşamlarında karşılaştıkları sorunları ortaya koymaktır. Bu araştırma nitel bir araştırmadır ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak tamamlanmıştır. Araştırmanın evrenini Selçuk Üniversitesi ve Necmettin Erbakan Üniversitesi’nde eğitime devam eden görme, işitme ve ortopedik engelli öğrenciler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise evreni temsil eden öğrencilerden 5 görme, 5 işitme ve 5 ortopedik engelli öğrenci oluşturmuştur. Görüşme soruları araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Görüşmeler 2018 Nisan-Mayıs ayları arasında ortalama 30 dakikalık süre içerisinde yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde ses kaydı için katılımcılardan sözlü onam alınmıştır. Elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Bu araştırma Konya İli içerisinde eğitim veren devlet üniversiteleri ve üniversite eğitimlerine devam eden 15 engelli öğrenci ile sınırlıdır. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular engelli bireylerin genel olarak yaşamlarında karşılaştıkları sorunların üniversite eğitim sürecinde de devam ettiğine yönelik bulgular olmuştur. Engelli öğrencilerin karşılaştıkları fiziksel ve mimari yapısal sorunlar başta olmak üzere eğitim sürecinin paydaşlarından olan akademisyenler, engelsiz öğrenciler ile üniversitelerin ulaşım ve barınma imkanlarından kaynaklı sorunlar yaşadıkları saptanmıştır.
Anahtar Kelime:

PROBLEMS OF DISABLED UNIVERSITY STUDENTS DURING THEIR EDUCATIONAL LIFE: KONYA SAMPLE

Öz:
The aim of this study is to reveal the problems faced by disabled individuals who are studying in state universities (Necmettin Erbakan University, Selcuk University) within the borders of Konya Province. This research is a qualitative research and was completed by using semi-structured interview technique. The population of the study consisted of visual, hearing and orthopedically impaired students who were continuing their education in Selçuk University and Necmettin Erbakan University. The sample of the study consisted of 5 visual, 5 hearing and 5 orthopedic disabled students, representing the population. Interview questions were prepared by the researcher. Interviews were conducted face-to-face during the 30-minute period between April and May 2018. Verbal consent was obtained from the participants for voice recording. This research is limited to 15 disabled students attending state universities in Konya Province. The findings of the study showed that the problems faced by disabled individuals in their lives also continued during the university education period. The main problems of the students with disabilities can be listed as: the physical and architectural structural problems; the academicians and not disabled students who are the stakeholders of the education process; and problems of transportation and accommodation facilities of universities.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 26226 Sayılı “Kamu Binaları, Kamuya Açık Alanlar ve Toplu Taşıma Araçlarının Özürlüleri Kullanımına Uygun Duruma Getirilmesi Konulu Başbakanlık Genelgesi”, 12.07.2006. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/07/20060712-15.htm Erişim Tarihi: 21.09.2018
  • 2828 Sayılı “Sosyal Hizmetler Kanunu”, 27/5/1983. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2828.pdf
  • 5378 Sayılı “Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”, 01.07.2005. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050707-2.htm Erişim Tarihi: 21.09.2018
  • Akkök, F. (1989). Özürlü Bir Çocuğa Sahip Anne ve Babaların Kaygı ve Endişe Düzeyini Ölçme Aracının Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması, Psikoloji Dergisi, 7(23):26-38.
  • Akmeşe, P. P. (2018). Yükseköğretim Kurumlarına Devam Eden Engelli Öğrenciler İle Engelli Personelin Sorunları ve Yükseköğretim Engelliler Danışma ve Koordinasyon Yönetmeliği Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(64):214-232. Doi: http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.13198
  • Aykara, A. (2011). Kaynaştırma Eğitimi Sürecindeki Bedensel Engelli Öğrencilerin Sosyal Uyumlarını Etkileyen Etmenler ve Okul Sosyal Hizmeti, Toplum ve Sosyal Hizmet, 22 (1):63-84.
  • Avrupa Sosyal Şartı, (1996). https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/sosyalsart.pdf Erişim Tarihi: 23.09.2018
  • Besiri, A. (2009). Yoksulluluk Ekseninde Engellilerin Eğitimi, TBB Dergisi, 83:353-374 Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, (1989). https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf Erişim Tarihi:25.08.2019
  • Burcu, E. (2002). Üniversitede Okuyan Özürlü Öğrencilerin Sorunları: Hacettepe-Beytepe Kampüsü Öğrencileri Örneği, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(1):83-103.
  • Burcu, E. (2004). Görme Özürlü Öğrencilerin Eğitimlerine İlişkin Düşünceleri ve Sorunları: Ankara Örneği, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 4 (2):23-47.
  • Çıkılı, Y. ve Karaca A.M. (2017). Yükseköğretime Devam Eden Otizmli Bireylerin ve Ailelerinin Yaşadiği Problemler ve Beklentilerinin Belirlenmesi, Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(12):59-74.
  • Danış, Z. (2001). Otistik Çocuklar, Ufkun Ötesi Bİlim Dergisi, 1(2):65-82.
  • Demir, Z.A. ve Eliöz, M. (2016). “Engelli Bireylerin Eğitim ve İstihdami İçin Bir Model Önerisi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi,4(33), s.76-90.
  • Demirbilek, M. (2013). Zihinsel Engelli Bireylerin ve Ailelerinin Gereksinimleri, Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 7 (3):58-64.
  • Duru, S. ve Duyan, V. (2017). Engelli Çocuğa Sahip Ailelerde Toplumsal Cinsiyet Rolleri, KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(2):200-211. DOI: 10.21798/kadem.2018236597
  • Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme, (2009). http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=686:engeller-haklarina-k-slee&Itemid=36 Erişim Tarihi: 21.09.2018
  • Engelsiz Üniversite Çalıştayları Raporları. http://www.yok.gov.tr/web/engelsizyok/calistay-raporlari Erişim Taihi: 28.01.2019
  • Fırat, S. (2008). Belediyelerin Engellilere Dönük Sosyal Hizmet Projeleri, Toplum ve Sosyal Hizmet, 19(1):89-100.
  • Güllüpınar, F. (2013). Toplumsal İlişkiler Kıskacında Zihin Engelli Olan Bireyler ve Aile Yapıları: Eskişehir'de Engelli Ailesi Hakkında Sosyolojik Bir Alan Çalışması, Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(1): 41-64.
  • Gültekin, N., Velimahmutoğlu, A. ve Cindil, A. (2001). Zihinsel Engelli Bireyin Mesleki Rehabilitasyon ve Sosyalizasyona Yönelik Uygulama Projesi, Ankara: T.C. Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Saray Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü.
  • Gökbay, Z., İnci, E. ve Ahu, Ö. N. (2011). Egelli Bireylerin İstihdamına Yönelik Bir Vaka Çalışması: Engelsiz Eğitim, Öneri Dergisi, 9 (36):1-8.
  • İnan, S., Ceyhun, P., Gülsen, T.,Selda; Ak, F. ve Dağlı, Z. (2013). Engellilik, Türkiye’de Engellilerin Durumu ve Sağlık Hizmet Sunumuna Bir Bakış, TAF Preventive Medicine Bulletin 12(6):723-728
  • İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (1948). https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf Erişim Tarihi: 20.09.2018
  • Işıkhan, V. (2005). Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Annelerin Psiko-Sosyal ve Sosyoekonomik Sorunları, Toplum ve Sosyal Hizmet,16(2):35-52.
  • Kırlıoğlu-Kalaycı, İ. ve Karakuş, Ö. (2015). Türkiye’de Zihinsel Engelliler Özelinde Engelli Bireylerin Karşılaştıkları Sorun Alanları, Selçuk Üniversitesi Akşehir MYO Sosyal Bilimler Dergisi, 2(6):77-86.
  • Karakuş, Ö., Kalaycı Kırlıoğlu, H. İ., Kırlıoğlu, M. ve Başer, D. (2017). Üniversitelerde Engelli Öğrencilerin Eğitim Alanında Karşılaştıkları Sorunlar: Selçuk Üniversitesi Örneği, Journal of Human Sciences 14(3):2577-2589. DOI: 10.14687/jhs.v14i3.4701
  • Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık. 166,245.
  • Karataş, K. (1997). Engelliler Kentlerde Hareket Etmek İstiyorlar, Ufkun Ötesi Türkiye Görme Engelliler Federasyonu Dergisi, 4(2):25-45.
  • Karataş, K.. ve Oran, B. (2007). Engelliler: Siyasetin Periferinde Kalanlar, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi,7(2):4-19.
  • Karataş, Kasım, (2002) Engellilerin Toplumla Bütünleşme Sorunları, Bir Sosyal Politika Yaklaşımı”, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2(2), s.43-55.
  • Kurnaz, Ö. (2012). Ortopedik Engelli Kadınların Sorun Ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma: Tuzla İlçesi Örneği,Toplum ve Sosyal Hizmet, 23 (1):67-81.
  • Melekoğlu, A.M. (2017). Engelsiz erişim, engelsiz eğitim. Engelli Öğrenci Komisyonu. Sözel Bildiri. http://www.yok.gov.tr/documents/32527494/34292738/Macid_Melekoglu.pdf Erişim Tarihi: 26.01.2019
  • Sevinç, İ. ve Çay, M. (2017). Fiziksel Engelli Bireylerin Üniversite Eğitimi Sırasında Karşılaştıkları Sorunlar (Akdeniz Üniversitesi Örneği), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13:219-238.
  • Taşgın, E. ve Şatır, G.M. (2016). Üniversitelerde Engellilere Yönelik Erişilebilirlik HususundaMevcut Durum Analizi 2015-2016, Eğitimde Görme Engelliler Derneği, 1. Baskı, Ankara, 37.
  • Türkiye Cumhuriyeti Anayasa, 1982. https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2018.pdf Erişim Tarihi: 25.01.2019
  • TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2011). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1047, Erişim Tarihi: 18.09.2018
  • Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel biraraştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24:543-559.
  • Uslu, A. (2009). Kentsel Peyzajda Yaşlı/Engelli İçin Bağımsız Hareket Olanağı ve Evrensel Tasarım Kavramı, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 9 (1-2):27-40.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 88.
  • WHO (World Health Organization). (2011). “World report on disability 2011”. World Health Organization. Malta. p.3-4. https://www.who.int/disabilities/world_report/2011/en/ Erişim Tarihi: 26.01.2019
APA Tekin H (2019). ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. , 1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
Chicago Tekin Hasan Hüseyin ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. (2019): 1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
MLA Tekin Hasan Hüseyin ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. , 2019, ss.1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
AMA Tekin H ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. . 2019; 1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
Vancouver Tekin H ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. . 2019; 1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
IEEE Tekin H "ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ." , ss.1531 - 1548, 2019. 10.33206/mjss.479132
ISNAD Tekin, Hasan Hüseyin. "ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ". (2019), 1531-1548. https://doi.org/10.33206/mjss.479132
APA Tekin H (2019). ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. Manas Journal of Social Studies, 8(2), 1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
Chicago Tekin Hasan Hüseyin ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. Manas Journal of Social Studies 8, no.2 (2019): 1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
MLA Tekin Hasan Hüseyin ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. Manas Journal of Social Studies, vol.8, no.2, 2019, ss.1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
AMA Tekin H ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. Manas Journal of Social Studies. 2019; 8(2): 1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
Vancouver Tekin H ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ. Manas Journal of Social Studies. 2019; 8(2): 1531 - 1548. 10.33206/mjss.479132
IEEE Tekin H "ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ." Manas Journal of Social Studies, 8, ss.1531 - 1548, 2019. 10.33206/mjss.479132
ISNAD Tekin, Hasan Hüseyin. "ENGELLİ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN EĞİTİM YAŞAMINDAKİ SORUNLARI: KONYA ÖRNEĞİ". Manas Journal of Social Studies 8/2 (2019), 1531-1548. https://doi.org/10.33206/mjss.479132