Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 10 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1095 - 1109 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17714/gumusfenbil.746949 İndeks Tarihi: 22-02-2021
Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi
Öz: İnceleme alanı Gümüşhane İline bağlı Kılıçören Köyü, Madenin Sırtı mevkiinde yer alır. Çalışma alanında bulunancevherleşme Erken-Orta Jura yaşlı Şenköy Formasyonu’na ait volkanik kayaçlar içinde gelişmiştir. Volkanik kayaçlarınNb/Y ve Zr/TiO2 oranları, kayaçların andezit ve andezit/bazalt türünde olduğunu işaret etmektedir. AFM, SiO2’ye karşıK2O ve Th-Co diyagramlarına göre ise volkanitlerin kalk-alkali karaktere sahip oldukları belirlenmiştir. CevherleşmeErken-Orta Jura yaşlı Şenköy formasyonuna ait andezitlerde gelişen KB-GD doğrultulu kırık hatlarına damar şeklindeyerleşmiş olarak gözlenmektedir. Arazide gözlenen damarlar birkaç santimetreden bir iki metreye kadar değişenkalınlıklarda ve birkaç metre devam eden uzunlukta gelişmiştir. Alanda K25°B doğrultulu, yaklaşık olarak 5 m kalınlığave 50 m uzunluğa sahip silis kafası gözlenmekte olup oluşumu itibariyle epitermal sistemi işaret etmektedir. Sahadasilisleşmenin yanı sıra hematitleşme, limonitleşme, kloritleşme ve kükürtleşme gibi alterasyon ürünleri tespit edilmiştir.Cevherleşmenin parajenezi pirit, kalkopirit, galen, sfalerit, fahlerz ve kuvarstan oluşmaktadır. İki farklı evrede gelişencevherleşmede gözlenen en önemli doku türleri ornatım, ayrılım, kapanım ve kataklastik dokulardır. Özellikle kuvarsiçeren örneklerde, öz şekilli kuvars kristallerinin yanı sıra boşluk dolgusu ve taraklı yapının gözlenmesi, sahadakicevherleşmenin epitermal sistemde gelişmiş olabileceğini düşündürmektedir.
Anahtar Kelime: Geological and Mineralogical Investigation of Kılıçören (Gümüşhane) Pb-Zn-Cu±Au±Ag Mineralization
Öz: The study area is located in Madenin Sırtı region of Kılıçören village of Gümüşhane. The mineralization found in the study area is developed within andesitic rocks of Early-Mid Jurassic Şenköy Formation. The ratios of Nb/Y and Zr/TiO2 of volcanic rocks in the area indicated these rocks are andesite and andesite/basalt according to the chemical analyzes. It is determined that the volcanics have calc-alkaline character based on the AFM, SiO2 versus K2O and SiO2 versus ThCo diagram. The mineralization is observed as a vein situated in the NW-SE trending fractures developed in andesites belonging to Early-Middle Jurassic Şenköy Formation. The veins observed in the field have the thicknesses ranging from a few centimeters to several meters and length continues for several meters. The silicified ridge pointing to an epithermal system is about 5 meters in thickness and 50 meters long, having a bearing of N25°W. In the field, besides to silicification, the alteration types such as hematitization, limonitization, chloritization and sulfurization have been identified in the rocks around the mine. The pyrite, chalcopyrite, galena, sphalerite, fahlerz and quartz form the paragenesis of mineralization. In the mineralization, which is developed in two different phases, the replacement, separation, inclusion and cataclastic textures are the most important texture types observed. Especially, the observation of space filling and comb textures in quartz-containing samples, suggests that the mineralization in the field may have developed in the epithermal system.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akaryalı, E., 2010. Arzular (Gümüşhane KD-Türkiye) Altın Yatağının Jeolojik, Mineralojik, Jeokimyasal ve Kökensel İncelenmesi. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Trabzon, 174s.
- Akaryalı, E. ve Tüysüz, N., 2013. The Genesis of the Slab Window-Related Arzular Low- Sulfidation Epithermal Gold Mineralization (Eastern Pontides, NE Turkey). Geoscience Frontiers, 4(4), 409-421.
- Akaryalı, E., 2016. Geochemical, Fluid İnclusion and isotopic (O, H and S) Constraints on the Origin of Pb–Zn ± Au Vein-Type Mineralizations in the Eastern Pontides Orogenic Belt (NE Turkey). Ore Geology Reviews, 74, 1-14.
- Akaryalı, E. ve Akbulut, K., 2016. Constraints of C–O– S Isotope Compositions and the Origin of the Ünlüpınar Volcanic-Hosted Epithermal Pb–Zn ± Au Deposit, Gümüshane, NE Turkey. Journal of Asian Earth Science, 117, 119-134.
- Akçay, M., Gündüz, Ö. ve Çoban, H., 1998. A Multiphase Intrusion around the Gümüşhane Village (Artvin) and Associated Mineralization Types: A Geologic and Geochemical Approach. Geosound, 33, 1-18.
- Aktaş, F.K., 2018. Canca-Aktutan ve Leriköy (Yitirmez) – Dölek (Gümüşhane, KD Türkiye) Yöresi Eosen Yaşlı Volkanitlerin Hidrotermal Alterasyonu ve Altın Potansiyelinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Gümüşhane, 59s.
- Aslan, N., ve Akçay, M., 2011. Mastra (Gümüşhane) Au-Ag Yatağının Jeolojik, Mineralojik ve Jeokimyasal Özellikleri. 64. Jeoloji Kurultayı Bildirileri, 25-29 Nisan 2010, Ankara, s. 181- 182.
- Bektaş, O., Sen, C., Atıcı, Y. ve Köprübaşı, N., 1999. Migration of the Upper Cretaceous SubductionRelated Volcanism towards the Back-Arc Basin of the Eastern Pontide Magmatic Arc (NE Turkey). Geological Journal, 34, 95-106.
- Boynton, W.V., 1984. Cosmochemistry of Rare Earth Elements: Meteorite Studies, in: Henderson, P. (Ed), Rare Earth Element Geochemistry, Elsevier, Amsterdam., pp. 63-114.
- Çiftçi, E., 2000. Mineralogy, Paragenetic Sequence, Geochemistry and Genesis of the Gold and Silver Bearing Upper Cretaceous Mineral Deposits, North eastern Turkey. Ph.D Thesis, University of Missouri-Rolla, Missouri, 251p.
- Çoğulu, E., 1975. Gümüşhane ve Rize Granitik Plütonlarının Mukayeseli Petrolojik ve Jeokronometrik Etüdü. Doçentlik Tezi, İ.Ü Maden Mühendisliği, İstanbul, 186s.
- Demir, Y., 2005. Istala ve Köstere (Torul-Gümüşhane) Madenlerinin Mineralojik ve Dokusal Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 109s.
- Eyüboğlu, Y., Bektaş, O., Seren, A., Nafız, M., Jacoby, W.R. ve Özer, R., 2006. Three- directional Extensional Deformation and Formation of the Liassic Rift Basins in the Eastern Pontides (NE Turkey). Geologica Carpathica. 57(5), 337-346.
- Eyüboğlu, Y., Santosh, M., Keewook, Yi., Tüysüz, N., Korkmaz, S., Akaryalı, E., Dudas, F.O. ve Bektaş, O., 2014. The Eastern Black Sea-type Volcanogenic Massive Sulfide Deposits: Geochemistry, Zircon U–Pb Geochronology and an Overview of the Geodynamics of Ore Genesis. Ore Geology Reviews, 59, 29-54.
- Fujimaki, H., Tatsumoto, M. ve Aoki, K.,1984. Partition Coefficients of Hf, Zr and REE between Phenocrysts and Groundmasses, Proceedings of the Fourteenth Lunar and Planetary Science Conference, 15 February 1984. Journal of Geophysical Research, 89, 662-672.
- Gedikoğlu, A., Pelin, S. ve Özsayar, T., 1979. The Main Lines of Geotectonic Development of the Eastern Pontides in Mesozoic era, Proceeding of the 1st Geological Congress of the Middle East, 4-7 September 1979, Ankara, p. 555-580
- Güven, İ.H., 1993. Doğu Pontidlerin Jeolojisi ve 1/250.000 Ölçekli Kompilasyonu: MTA Yayınları, Ankara, 65 s.
- Hastie, A.R., Kerr, A.C., Pearce, J.A. ve Mitchell, S.F., 2007. Classification of Altered Volcanic Island Arc Rocks Using Immobile Trace Elements: Development of The Th-Co Discrimination Diagram. Journal of Petrology, 48(12), 2341- 2357.
- Irvine, T.N. ve Baragar, W.R.A., 1971. A Guide to Chemical Classification of the Common Volcanic Rocks. Canadian Journal of Earth Sciences, 8, 523-548.
- Kandemir, R., 2004. Gümüşhane ve Yakın Yörelerindeki Erken-Orta Jura Yaşlı Şenköy Formasyonu’nun Çökel Özellikleri ve Birikim Koşulları, Doktora Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 272s.
- Kelemen, P.B., Johnson, K.T.M., Kinzler, R.J. ve Irving, A.J., 1990. High-Field-Strength Element Depletions in Arc Basalts due to Mantle–Magma Interaction. Nature, 345, 521-524.
- Keskin, İ., Korkmaz, S., Gedik, İ., Ateş, M., Gök, L., Küçümen, Ö. ve Erkal, T. 1989. Bayburt Dolayının Jeolojisi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rap. No. 8995, (yayımlanmamış), Ankara. Ketin, İ 1966: Anadolu’nun Tektonik Birlikleri, MTA Dergisi 66, 20-34.
- Kurt, A.H., 2018. Gümüşdamla (Aydıntepe-Bayburt) Skarn Cevherleşmesinin Jeolojik, Mineralojik ve Kökensel İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Gümüşhane, 55s.
- Lermi, A., 1996. Kanköy (Yomra-Trabzon) Cevherinde Toprak-Bitki Jeokimyasının Uygulanması ve İndikatör Bitki Türü Tespiti. Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Trabzon, 115s.
- Lermi, A., 2003. Midi (Karamustafa/Gümüşhane, KD Türkiye) Zn-Pb Yatağının Jeolojik, Mineralojik, Jeokimyasal ve Kökensel İncelemesi. Doktora Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Trabzon, 266s.
- Pearce, J.A. ve Cann, J.R., 1973. Tectonic Setting of Basic Volcanic Rocks Determined Using Trace Element Analyses. Earth and Planetary Science Letters, 19, 290-300.
- Pearce, J.A., 1983. Role of the Sub-continental Lithosphere in Magma Genesis at Active Continental Margins, in: Hawkesworth, C.J., Norry, M.J., (Eds.), Continental Basalts and Mantle Xenoliths, Shiva Publishing Ltd., Cambridge, Mass., Shiva, Nantwich, UK 230- 249.
- Peccerillo, A. ve Taylor, S.R. 1976. Geochemistry of Eocene Calc-Alkaline Volcanic Rocks from the Kastamonu Area, Northern Turkey. Contributions to Mineralogy and Petrology, 58, 63-81.
- Pelin, S., 1977. Alucra (Giresun) Güneydoğu Yöresinin Petrol Olanakları Bakımından Jeolojik İncelemesi, Trabzon, KTÜ yayını: 87, 103.
- Ringwood A.E., 1990. Earliest History of the EarthMoon System, in Origin of the Earth, in Newsom, H. E., Jones J. H., (Eds.), Oxford University Press,101–134.
- Sipahi, F. ve Sadıklar, B., 2010. Zigana (Gümüşhane, KD-Türkiye) Volkanitlerinin Alterasyon Mineralojisi ve Kütle Değişimi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 53, 2-3.
- Stolz, A.J., Jochum, K.P., Spettel, B. ve Hofmann, A.W., 1996. Fluid and Melt Related Enrichment in the Subarc Mantle: Evidence from Nb/Ta Variations in Island Arc Basalts. Geology, 24, 587‐590.
- Sun, S.S. ve McDonough, W.F. 1989.Chemical and Isotopic Systematics of Oceanic Basalts; Implications for Mantle Composition and Processes, in Saunders, A.D. and Norry, M.J. (Eds.), Magmatism in the Ocean Basins Geological Society of London, London 42, 313- 345.
- Topuz, G., Altherr, R., Schwarz, W.-H., Dokuz, A. ve Meyer, H.-P., 2007. Variscan Amphibolitefacies Metamorphic Rocks from the Kurtoğlu Metamorphic Complex (Gümüşhane Area, Eastern Pontides, Turkey). International Journal of Earth Sciences, 96, 861-873.
- Turan, S., 2012 Zigana (Torul, Gümüşhane, KD Türkiye) Yöresi Damar Tip Pb-Zn-Cu±Barit Cevherleşmelerinin Kökensel Açıdan Karşılaştırmalı İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 132s.
- Türk-Japon Ekibi, 1985. The Republic of Turkey Report on The Cooperative Mineral Exploration of Gümüşhane Area. Phase 1, 72p.
- Tüysüz, N., 2000. Geology, Lithogeochemistry and Genesis of the Murgul Massive Sulfide Deposit, NE Turkey. Chemie der Erde, 60, 231-250.
- Winchester, J.A. ve Floyd, P.A., 1977. Geochemical Discrimination of Different Magma Series and Their Differentiation Products Using Immobile Elements. Chemical Geology, 20, 97-127.
- Yalçınalp, B., 1992. Güzelyayla (Maçka-Trabzon) Porfiri Cu-Mo Cevherleşmesinin Jeolojik Yerleşimi ve Jeokimyası, Doktora Tezi, K.T.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 175s.
- Yılmaz, C., 2002. Gümüşhane-Bayburt Yöresindeki Mesozoyik Havzalarının TektonoSedimantolojik Kayıtları ve Kontrol Etkenleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 45(1), 141-165.
- Yılmaz, Y., 1973. Gümüşhane Granitinin Yerleşmesi, Cumhuriyetin 50. Yılı Yerbilimleri Kongresi Bidirileri, 17-19 Aralık 1973, Ankara, s.485-490.
| APA | AKARYALI E, ŞAL F (2020). Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. , 1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| Chicago | AKARYALI Enver,ŞAL Fatih Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. (2020): 1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| MLA | AKARYALI Enver,ŞAL Fatih Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. , 2020, ss.1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| AMA | AKARYALI E,ŞAL F Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. . 2020; 1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| Vancouver | AKARYALI E,ŞAL F Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. . 2020; 1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| IEEE | AKARYALI E,ŞAL F "Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi." , ss.1095 - 1109, 2020. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| ISNAD | AKARYALI, Enver - ŞAL, Fatih. "Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi". (2020), 1095-1109. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.746949 |
| APA | AKARYALI E, ŞAL F (2020). Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(4), 1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| Chicago | AKARYALI Enver,ŞAL Fatih Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 10, no.4 (2020): 1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| MLA | AKARYALI Enver,ŞAL Fatih Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, vol.10, no.4, 2020, ss.1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| AMA | AKARYALI E,ŞAL F Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2020; 10(4): 1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| Vancouver | AKARYALI E,ŞAL F Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 2020; 10(4): 1095 - 1109. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| IEEE | AKARYALI E,ŞAL F "Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi." Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10, ss.1095 - 1109, 2020. 10.17714/gumusfenbil.746949 |
| ISNAD | AKARYALI, Enver - ŞAL, Fatih. "Kılıçören (Gümüşhane) Cu-Zn-Pb ± (Ag, Au) Cevherleşmesinin Jeolojik ve Mineralojik İncelenmesi". Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 10/4 (2020), 1095-1109. https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.746949 |
