Yıl: 2019 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 195 - 212 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.19059/mukaddime.460718 İndeks Tarihi: 26-02-2021

Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri

Öz:
Bu çalışmada, geleneksel dini kurum ve aktörlerinin tarihsel süreçiçerisinde var olma stratejileri ile beraber aktörlerin mevcut durumda dahaçok hangi yöntemler ile geleneksel otorite ve itibarlarının devamınısağladığı üzerinde durulmuştur. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde‘seyda’ olarak karşımıza çıkan dini aktörler, Max Weber’in çalışmalarınareferansla fonksiyon karizması kapsamında anlaşılmaya çalışılmıştır.Fonksiyon karizmasına sahip seyda kendi özel ve sınırlı alanında belli birhâkimiyet ile var olan itibar ve otoritesinin devamını sağlama yönündebirtakım girişimlerde bulunurken yeni yerlere ve müntesiplere ulaşmagayreti içinde olduğu da görülmektedir. Bu bağlamda geleneksel diniargümanların yoğun hissedildiği özellikle kırsal kesimlerde seydalarkarizmalarının sunum alanı olarak taziye, düğün, cenaze ama özellikletoplumsal sorunlarda aracı veya çözücü olarak ön plana çıkarakmeşruiyetlerini sağlarlar. Çünkü seyda bu şekilde sürdürmek istediğikarizmasının bir gereği olarak alanda olmak ve kendini ispat etmekzorundadır. Aksi durumda karizmanın istikrarsız doğasından kaynaklı olarakvarlık imkânı bulamaz. Bu yönüyle bu çalışmada toplamda 30 seyda ile yarıyapılandırılmış görüşme formu uygulanarak nitel-yorumsamacı-etnografikbir çalışma gerçekleştirilmiş ve seydaların dinsel itibarlarının inşası içinuyguladığı formülasyonlar incelenmiştir.
Anahtar Kelime:

Traditional Authority and Leadership: The Building Processes of Religious Dignity of Seydas as Religious Actors

Öz:
This study focuses on the traditional religious institutions and their actors’ strategies to understand how they have been maintaining their influences on their local areas and what methods they have been using to help them maintain their traditional authority and reputation. Seydas who are common in the everyday life of Eastern and Southeastern Anatolia of Turkey were analyzed in the context of ‘functional charisma’ with reference to Max Weber’s works. While seydas who have functional charisma are trying to have a dignity and authority with a dominance in their limited and local areas, they also seek to discover new ways to gain new followers in the different regions of Turkey. In this context, seydas present themselves where religious arguments are intensely widespread in social, religious and traditional activities such as on reconciliation, wedding and funeral. Nonetheless, the most important and fertile ground for them to build their legitimacy renders visible when they become mediator to solve problems of the opposing sides in their own locality This is where seydas are required to have the capacity and competence to show their own leadership to overcome and/or meet the requirements of the local people. In this aspect, an interpretivist-ethnographic-qualitative study was undertaken by using semi-structured interview with 30 seydas. The findings show that seydas do not only consider themselves as a source of religious insights but also mediators to solve various local problems, facilitators to resolve issues between the state and the local people and guides for the local people to cope with contractions of everyday life where traditions meet modern culture.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aşkın, D. (2018). Din, Gelenek Ve Modernleşme: Türkiye’de Şark Medreseleri Ve Seydalar. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Yayınları. Ankara.
  • Çağlayan, E. (2018). Kemalist Ulus Devletin İnşası. İstanbul: Açılım Kitap.
  • Çiçek, H. (2009). Şark Medreselerinin Serencamı. İstanbul: Beyan Yayınları.
  • Çiftçi, Y. (2013). Self Oryantalizm Ve Türkiye’de Kürtler. Ankara: Orient Yayınları.
  • Efe, A. (2015). "Karizmatik Bir Lider Olarak Hz. Peygamber ve O'nun Gerçekleştirdiği Bazı Sosyal ve Kültürel Değişmeler", Asr-ı Saadet Dünyası 7- Önder Peygamber ve Yeni Bir Devletin Kuruluşu, (Der. A. Demircan), İstanbul: Siyer Yayınları. Ss. 63-86.
  • Epley, J. L. (2015). Weber’s Theory of Charismatic Leadership: The Case of Muslim Leaders İn Contemporary Indonesian Politics, International Journal of Humanities and Social Science, 5(7), 7-17.
  • Freund, J. (2006) Max Weber Zamanında Alman Sosyolojisi. (Ed. T. Bottomore Ve R. Nisbet ), (Çev. K. Tuncer). Sosyolojik Çözümlemenin Kısa Tarihi-I. İstanbul: Kırmızı Yayınları. Ss. 225-273.
  • Malik,J. (2006). Madrasah in South Asia, The Blackwell Companion to Contemprary Islamic Thought. (Ed:İ. M. Abu-Rabi). Malden:Blackwell Publishing. Ss. 105-121.
  • Neuman, L. W. (2010). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel Ve Nicel Yaklaşımlar (1.Cilt). (Çev: S. Özge). İstanbul: Yayın Odası Yayınları.
  • Özbolat, A. (2015). Toplumsal Fonksiyonları Bağlamında Dini Otorite: Tipolojik Bir Deneme, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (20)2, 1-24.
  • Pekasil, T. (2013). Dini Statü Tiplerinde Farklılaşma: Cizre Örneğinde Şeyh, Molla Ve Seyyidler. Tarih Kültür Ve Sanat Araştırmaları Dergisi. 2(4), 24-54.
  • Pekasil, T. (2015a). “Kürtlerde Toplumsal Statü Göstergesi Olarak Dini Otorite Tipleri”, Kürtler II (Toplum, Din), (ed. C. Abuzar), İstanbul, Nida Yayıncılık
  • Pekasil, T. (2015b). “Geleneksel Dini Statülerin Toplumsal Uzlaşıya Katkı İmkanları: Mardin Örneğinde Seydalar”, Toplumsal Barışa Katkı Açısından Cami ve Din Görevlileri, V. Ulusal Din Görevlileri Sempozyumu Bildirileri, (9-11 Mayıs 2014, Mardin), İstanbul: Çınar Mat. s. 221-251.
  • Subaşı, N. (1997). Olağanüstü Durumlar Sosyolojisinde Yöntem Sorunları. Sosyal Bilimler Kavşağında Doğu Ve Güneydoğu Anadolu. (Yay. Haz. A. Bilgili) Van: Öz-Fa Matbaacılık. Ss.241-258.
  • Subaşı, N. (2003). Öteki Türkiye’de Din Ve Modernleşme. Ankara: Vadi Yayınları.
  • Süt A. Ve Çağlayan, E. (2013). Tek Parti Dönemi Din Eğitimi Politikaları [1923- 1950]. Medrese Ve İlahiyat Kavşağında İslâmî İlimler (Uluslararası Sempozyum). Bingöl: Bingöl Üniversitesi Yayınları. Ss.200-210.
  • Şengül, S. (2015). Halidi-Nakşibendilik Ve Medreselere İlim Anlayışının Dönüşümü. Kıyam Ve Kıtal: Osmanlıdan Cumhuriyete Devletin İnşası Ve Kolektif Şiddet. (Haz. Ü. Kurt Ve G. Çeğin). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. s. 321-360.
  • Tezcür, G. M. (2010). Muslims Reformers in Iran and Turkey: The Paradox of Modertion. Austin: Universtiy of Texas Press.
  • Wach, J. (1987). Din Sosyolojisine Giriş. (Çev. B. İnandı). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Wach, J. (1995). Din Sosyolojisi. (Çev. Günay). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
  • Weber, M. (2012). Ekonomi Ve Toplum. (Çev. L. Boyacı). İstanbul: Yarın Yayınları.
  • Weber, M. (2014). Bürokrasi Ve Otorite. (Ç. B. Akın).Ankara. Adres Yayınları.
APA ASKIN D, Suğur N (2019). Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. , 195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
Chicago ASKIN DENIZ,Suğur Nadir Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. (2019): 195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
MLA ASKIN DENIZ,Suğur Nadir Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. , 2019, ss.195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
AMA ASKIN D,Suğur N Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. . 2019; 195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
Vancouver ASKIN D,Suğur N Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. . 2019; 195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
IEEE ASKIN D,Suğur N "Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri." , ss.195 - 212, 2019. 10.19059/mukaddime.460718
ISNAD ASKIN, DENIZ - Suğur, Nadir. "Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri". (2019), 195-212. https://doi.org/10.19059/mukaddime.460718
APA ASKIN D, Suğur N (2019). Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. Mukaddime, 10(1), 195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
Chicago ASKIN DENIZ,Suğur Nadir Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. Mukaddime 10, no.1 (2019): 195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
MLA ASKIN DENIZ,Suğur Nadir Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. Mukaddime, vol.10, no.1, 2019, ss.195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
AMA ASKIN D,Suğur N Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. Mukaddime. 2019; 10(1): 195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
Vancouver ASKIN D,Suğur N Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. Mukaddime. 2019; 10(1): 195 - 212. 10.19059/mukaddime.460718
IEEE ASKIN D,Suğur N "Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri." Mukaddime, 10, ss.195 - 212, 2019. 10.19059/mukaddime.460718
ISNAD ASKIN, DENIZ - Suğur, Nadir. "Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri". Mukaddime 10/1 (2019), 195-212. https://doi.org/10.19059/mukaddime.460718