Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme

Ufuk DAL (Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı, Türkiye)
İstanbul hukuk mecmuası
104 5
Yıl: 2020 Cilt: 78 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1047 - 1068 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025 İndeks Tarihi: 28-02-2021

Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme

Öz:
31 Aralık 2019’da Çin’in Wuhan şehrinde sebebi tespit edilemeyen bir zatürre vakasının Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ye bildirilmesi ile birlikte COVID-19 olarak adlandırılan salgın dünya gündemine girmiştir. Virüsten etkilenen bütün devletler birtakım olağanüstü tedbirler almak durumunda kalmıştır. COVID-19’la mücadele sırasında devletlerin uluslararası hukuktan doğan birtakım yükümlülüklerini ihlal ettikleri ileri sürülmektedir. İhlal iddiaları ile birlikte doğan mağduriyetlerin giderilmesi adına uluslararası yargı mekanizmalarına başvurulması beklenmektedir. Çalışmada devletlerin COVID-19’u önlemek ve etkisini azaltmak için attıkları adımlarda uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmedikleri veya getiremedikleri durumlara ilişkin, bir uluslararası yargı organı karşısında uluslararası teamül hukuku olduğu kabul edilen hukuka ayrılığı ortadan kaldıran hallerden zaruret hali, tehlike hali ve mücbir sebebi savunma olarak ileri sürebilip süremeyeceği sorusuna cevap aranmıştır.
Anahtar Kelime:

Circumstances Precluding Wrongfulness in International Responsibility of States: An Evaluation in the Context of COVID-19 Pandemic

Öz:
On December 31, 2019, following a report by China of atypical pneumonia cases to the World Health Organization (WHO), the so-called COVID-19 outbreak entered the global agenda. Almost all affected states were forced into taking extraordinary measures. By virtue of applying these strong measures during the pandemic, states have been accused of breaching some rules of international law. A flood of cases are expected to be filed in international courts asking for relief arising from these breaches. In this article, I will examine the question of whether states can rely on the circumstances precluding wrongfulness, such as distress, force majeure, or state of necessity, as defenses that justified a lack of fulfillment of international obligations during the fight against the virus.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acer Yücel, Kaya İbrahim, Temel Uluslararası Hukuk Ders Kitabı ( 10. Baskı Seçkin 2019).
  • Aceris Law, ‘The COVID-19 Pandemic and Investment Arbitration’(Aceris Law, 26 Mart 2020) <https://www.acerislaw.com/the-covid-19-pandemic-and-investment-arbitration/> Eriş̧im Tarihi 13 Haziran 2020.
  • Aksar Yusuf, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II (5. Baskı Seçkin 2019).
  • Ali A, ‘Claims after COVID? - COVID-19 and state defenses in response to investment claims’ (Völkerrechtsblog, 2 Haziran 2020) <https://voelkerrechtsblog.org/claims-after-covid/> Eriş̧im Tarihi 13 Haziran 2020.
  • Aust A, Handbook of International Law, (2. Bası Cambridge University Press 2010).
  • Aybay Rona, Oral Elif, Kamusal Uluslararası Hukuk, (İstanbul Bilgi üniversitesi Yayınları 2016).
  • Beech P, ‘What we’ve got wrong about China’s ‘wet markets’ and their link to COVID-19’ (World Economic Forum, 18 Nisan 2020) <https://www.weforum.org/agenda/2020/04/china-wet-markets-covid19-coronavirus-explained/> Eriş̧im Tarihi 4 Haziran 2020.
  • Bal A, Devletlerin Uluslararası Sorumluluğunun Doğması ( Dokuz Eylül üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi 2006).
  • Borchard Edwin M, The Diplomatic Protection of Citizens Abroad (The Banks Law Publishing 1927).
  • Boseley S, ‘Herd immunity: will the UK’s coronavirus strategy work?’ ( The Guardian 13 Mart 2020) <https://www.theguardian.com/world/2020/mar/13/herd-immunity-will-the-uks-coronavirus-strategy-work>, Eriş̧im Tarihi 4 Ağustos 2020.
  • Brownlie I, State Responsibilitiy Part 1 (Clendon Press 1983).
  • Crawford J, State Responsibility General Part (Cambridge University Press 2013).
  • Çelik E, ‘Milletlerarası Mesuliyet’ (1957) C. XXI (1-4) İüHFM, 66-80.
  • Dülger K, Devletin Uluslararası İnsancıl Hukukun İhlalinden Doğan Sorumluluğu (Beta 2015).
  • Erkiner H. H, Devletin Haksız Fiilden Kaynaklanan Uluslararası Sorumluluğu (On İki Levha Yayıncılık 2010).
  • Fottrell Q, ‘‘It’s going to be daunting’: U.K. considers herd-immunity approach — allowing more people to contract coronavirus’ (Marketwatch 15 Mart 2020) <https://www.marketwatch.com/ story/its-going-to-be-daunting-uk-considers-opposite-approach-to-the-uss-by-allowing-more-people-to-contract-coronavirus-2020-03-14>, Eriş̧im Tarihi 4 Ağustos 2020.
  • Gavi (Gavi The Vaccine Alliance 26 Mart 2020) <https://www.gavi.org/vaccineswork/what-herd-immunity> Eriş̧im Tarihi 4 Ağustos 2020.
  • Gündüz Aslan, Milletlerarası Hukuk Konu Anlatımı – Temel Belgeler – Örnek Kararlar (10. Baskı Savaş 2019).
  • Habibi R, Burci G, Campos T, Chirwa D, Cina M, Dagron S, Mark T, Forman L, Gostin L, Meier B, Negri S, Ooms G, Sekalala S, Taylor A, Yamin A, Hoffman S, ‘Do not violate the International Health Regulations during the COVID-19 outbreak’ (2020) 395 (10225) Lancet <https://www.
  • thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30373 1/fulltext?fbclid=IwAR1JJ OiPGzFmtFoaGO-T-OVU t8r6ttyYocb5fYqAECGxGRTYzxNL-RKMpc> Eriş̧im Tarihi 12 Haziran 2020.
  • Kedikli U, Uluslararası Terörizm ve Devlet Sorumluluğu (Nobel 2013).
  • Köse M, Milletlerarası Sorumluluk Hukukunda Zaruret Hali (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2013).
  • Köse M, ILC Maddeleri Kapsamında Devletin Uluslararası Yatırım Tahkiminde Sorumluluğu ( İstanbul üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitütüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi 2019).
  • Kurtdarcan B, Mumcu Ş. Ö. “Covıd-19’un Düşü̧ündürdükleri: Uluslararası Hukukun Pandemiyle Mücadele Rejimine Genel Bir Bakış̧” (2020/I) Galatasaray üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 165-187.
  • Paddeu F, Jephcott F, ‘COVID-19 and Defences in the Law of State Responsibility: Part I’ (Ejiltalk, 17 Mart 2020) < https://www.ejiltalk.org/covid-19-and-defences-in-the-law-of-state-responsibility-part-i/> Eriş̧im Tarihi 1 Haziran 2020.
  • Paddeu F, Parlett K, ‘COVID-19 and Investment Treaty Claims’ ( Kluwer Arbitration Blog, Mart 30, 2020) <http://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2020/03/30/covid-19-and-investment-treaty-claims/?doing_wp_cron=1591118729.2038578987121582031250> Eriş̧im Tarihi 3 Haziran 2020.
  • Paddeu F, Jephcott F, ‘COVID-19 and Defences in the Law of State Responsibility: Part II’ (Ejiltalk, 17 Mart 2020) < https://www.ejiltalk.org/covid-19-and-defences-in-the-law-of-state-responsibility-part-ii/> Eriş̧im Tarihi 1 Haziran 2020.
  • Pazarcı H, Uluslararası Hukuk Dersleri 3. Kitap (4. Bası Turhan 2005).
  • Samancı U, “Uluslararası Sağlık Tüzüğü (2005) ve Hukukî Niteliği” (2014) 16/2 D.E.ü. Hukuk Fakültesi, 113-169.
  • Savage M, ‘Did Sweden’s coronavirus strategy succeed or fail?’ (BBC 24 Temmuz 2020) <https:// www.bbc.com/news/world-europe-53498133> Eriş̧im Tarihi 4 Ağustos 2020.
  • Shaw M, International Law (8th Edition Cambridge University Press 2017).
  • Sur Melda, Uluslararası Hukukun Esasları (11. Baskı Beta 2017).
  • Uzun E, Milletlerarası Hukuka Aykırı Eylemlerinden Dolayı Devletlerin Sorumluluğu (2. Baskı Beta 2016).
  • Weiniger M, ‘Foreign investment protection and investor-state arbitration in times of Covid-19’ (Mediate, Haziran 2020) <https://www.mediate.com/articles/investorstatearb.cfm> Eriş̧im Tarihi 13 Haziran 2020.
  • Schraer R, ‘Coronavirus: Asymptomatic transmission still an ‘open question’ (BBC, 9 Haziran 2020) <https://www.bbc.com/news/health-52977940> Eriş̧im Tarihi 4 Haziran 2020.
  • Webster R, ‘Wet markets—a continuing source of severe acute respiratory syndrome and influenza?’ (2004) 363 (9404) Lancet <https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(03)15329-9/fulltext> Eriş̧im Tarihi 12 Haziran 2020.
  • World Health Organisation Offical Website <https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019> Eriş̧im Tarihi 15 Haziran 2020.
  • Report of the International Law Commission, Fifty Third Session, 2001, General Assembly, Official Records, Fifty Sixth Session, Supplement No: 10, A/56/10. <http://legal.un.org/ilc/ texts/instruments/english/commentaries/9_6_2001.pdf> Eriş̧im Tarihi 12 Haziran 2020.
  • Italy v. France (1938) PCIJ, PCIJ Series A/B, No. 74, 10. https://www.icj-cij.org/files/permanent-court-of-international justice/serie_AB/AB_74/01_Phosphates_du_Maroc_Arret.pdf Eriş̧im Tarihi 4 Haziran 2020.
  • New Zealand v. France, (1990) UNRIAA, XX, Part 3, <http://legal.un.org/riaa/cases/vol_XX/215-284.pdf> Eriş̧im Tarihi 7 Haziran 2020.
  • U.K.-Northern Ireland v. Albania, (1949) ICJ <https://www.icj-cij.org/files/case-related/1/001-19490409-JUD-01-00-EN.pdf> Eriş̧im Tarihi 6 Haziran 2020.
  • European Comission, European Union Official Website <https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/economic-and-fiscal-policy-coordination/jobs-and-economy-during-coronavirus-pandemic/ state-aid-cases_en> Eriş̧im Tarihi 5.8.2020.
APA DAL U (2020). Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. , 1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
Chicago DAL UFUK Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. (2020): 1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
MLA DAL UFUK Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. , 2020, ss.1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
AMA DAL U Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. . 2020; 1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
Vancouver DAL U Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. . 2020; 1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
IEEE DAL U "Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme." , ss.1047 - 1068, 2020. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
ISNAD DAL, UFUK. "Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme". (2020), 1047-1068. https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
APA DAL U (2020). Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. İstanbul hukuk mecmuası, 78(2), 1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
Chicago DAL UFUK Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. İstanbul hukuk mecmuası 78, no.2 (2020): 1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
MLA DAL UFUK Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. İstanbul hukuk mecmuası, vol.78, no.2, 2020, ss.1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
AMA DAL U Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. İstanbul hukuk mecmuası. 2020; 78(2): 1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
Vancouver DAL U Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme. İstanbul hukuk mecmuası. 2020; 78(2): 1047 - 1068. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
IEEE DAL U "Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme." İstanbul hukuk mecmuası, 78, ss.1047 - 1068, 2020. 10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
ISNAD DAL, UFUK. "Uluslararası Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller Bakımından Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu ve COVID-19 Pandemisi Bağlamında Bir Değerlendirme". İstanbul hukuk mecmuası 78/2 (2020), 1047-1068. https://doi.org/10.26650/mecmua.2020.78.2.0025
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 16:46

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları