Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme

Tertemiz, Serhat; ATALAY, IRFAN

Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme

Serhat TERTEMİZ, (Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fransız Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Tekirdağ, Türkiye)

İrfan ATALAY (Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü, Tekirdağ, Türkiye)

Manas Journal of Social Studies

41 9

Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 665 - 683 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-03-2021

Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme

Öz:

Toplumsal çatışmaların veya toplum yaşamının düzenli işlemesine engel olan durumları içeren romanlar, toplumcu gerçekçilik anlayışını benimseyen Marksçı öğreti ve bu öğretiden çıkmış eleştiri yöntemleri için oldukça uygun birer inceleme alanıdır. Toplumbilimsel eleştiri yöntemlerinden birini oluşturan Lucien Goldmann’ın oluşumsal yapısalcılık yöntemi de anamalcı dizgenin neden olduğu sorunları ve mutsuzlukları ve bunlara karşı önerilen çözüm yollarını anlatan romanların çözümlenmesi veya eleştirisinde verimli sonuçlar ortaya koyar. Romanın içyapılarının yanı sıra oluşum sürecini etkileyen ve tetikleyen metin dışı yapıları da araştırmayı öneren yöntem, toplumun aydın temsilcisi konumundaki yazarın, sorunlar karşısında oluşturduğu dünya görüşünün sorgulamasını yapar. Yöntemin uygulanması aşamasında farklı yapıların derinlemesine araştırılması tutarlı açıklamaları doğurur. Ütopik sosyalizmin savunulmasının yapıldığı Zola’nın Emek adlı yapıtı, işçi emeğinin özgürleşmesine bağlı olarak yaşamdaki tüm duygu ve hazların anlam kazanacağı ve insanlığın bu sayede mutluluğa ereceği tezi üzerine kuruludur. Sanayiye koşut olarak gelişen burjuva sınıfının XIX. yüzyılda yaptığı emek sömürüsünün insanları köleleştirdiğine yer veren yapıt, emek köleliğinden kurtulmak için yeni bir dizge önerir. Yapıt, işçi sınıfının her geçen gün biraz daha yoksullaşmasına neden olan ağır koşulların mantıklı ve akılcı çözümlerle üstesinden gelinebileceğini gösterirken, Zola’nın ütopik sosyalist Fourrier, Saint-Simon ve daha birçok toplumcu sosyalist düşünür ve yazarlardan esinlenerek oluşturduğu düşüncelerini doğalcı yöntemlerle sunar.

Anahtar Kelime:

The Principles of Constructivist Structuralism and Analysis of the Novel by Zola Emek

Öz:

Novels, narrating events of social conflicts or the events preventing regular functioning of public life are a very suitable field of study for Marxist doctrine which adopts the understanding of social realism and the methods of criticism that have passed from this doctrine. Lucien Goldmann’s method of constructive structuralism which is one of the methods of sociological criticism gives fruitful results in analyzing or criticizing novels that describe the problems and misfortunes caused by the dominant system and the proposed solutions against them. The method, which suggests exploring the non-textual structures that influence and initiate the formation of process as well as the internal structures of the novel dispute worldview of the writer, who is the intellectual representative of society, in front of the problems. Detailed study of various structures using the method leads to consistent explanations. Zola’s work, where Utopian socialism is defended is based on the thesis that all emotions and pleasures in life will make sense, and humanity will achieve happiness through the liberation of labor. Bourgeoisie developed in parallel to industries. The work, which is inferior to the exploitation of labor offers a new system of getting rid of labor slavery. While the work shows the harsh conditions making working class become poorer every day can be overcome with logical and rational decisions, Zola presents his ideas inspired by the utopian socialist Fourier, Saint-Simon and many other socialist thinker and writers, naturalistic methods.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Atalay, İ. (2007). Jean-Paul Sartre’ın Özgürlük Yolları adlı yapıtına oluşumsal yapısalcı bir yaklaşım (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Atalay, İ. (2016). Yapıt çözümlemesinde toplumeleştiri, yazın toplumbilimi yöntemleri ve Lucien Goldmann'ın oluşumsal yapısalcılığı. Humanitas 4(8), 387-412.
Atalay, İ; Er, A. (2013). Oluşumsal yapısalcılık bağlamında sorunsal kahraman ve dünya görüşü kavramları: Bernard Marie Koltès’in Batı Rıhtımı (Quai Ouest), Humanitas, 1(2), 27-42.
Baysan, G. T. (2010). Réflexions sur Travail de Zola: I. L'Abîme et les abîmes. Revue d’études et recherches sur les littératures du monde, s. 39-51.
Baysan, G. T. (2012). Reflexions sur Travail de Zola II. La Crecherie - vers la naissance de l'espoir. Revue d’études et recherches sur les littératures du monde, s. 41-48.
Bouguinat, N. ve Pellistrandi, B. (2005). Le 19e siècle en Europe. Paris: Armand Colin.
Dolléans, É. (2003, Juillet 9). Histoire du mouvement ouvrier Tome I : 1830-1871. (J.-C. Bonnier, Dü.) Chicoutimi, Québec, Canada.
Dotoli, G. (2013, Avril 14). Salon Littéraire. Juillet 18, 2018 tarihinde Linternaute: http://salon-litteraire.linternaute.com/fr/biographie-auteur/content/1830361-emile-zola-biographie adresinden alındı
Dönmezer, S. (1994). Toplumbilim (11. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Duby, G. (1999). Histoire de la Frace des origines à nos jours. Montréal: Larousse.
Engels, F. (1974). Ütopik sosyalizm ve bilimsel sosyalizm (Çev: Ö. Ünalan). Ankara: Sol Yayınları.
Escarpit, R. (1993). Edebiyat sosyolojisi (Çev: A. Yazıcı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Girard, R. (2013). Romantik yalan ve romansal hakikat (Çev: A. İldem). İstanbul: Metis Eleştiri.
Goldmann, L. (1950, Juillet-Septembre). Matérialisme Dialectique Et Histoire de la Littérature. Revue de Métaphysique et de Morale, s. 283-301.
Goldmann, L. (1962, Janvier-Juin). Problèmes d'une Sociologie du Roman. Cahiers Internationaux de Sociologie, s. 61-72.
Goldmann, L. (1964, Mai). Le Structuralisme Génétique En Histoire De La Littérature. MLN, s. 225-239.
Goldmann, L. (1964). Pour Une Sociologie du Roman. Paris: Gallimard.
Goldmann, L. (1976). Diyalektik Araştırmalar (Çev: A. Timuçin ve M. Sert) İstanbul: Kavram Yayınları.
Goldmann, L. (1976). Le Dieu Caché. Paris: Gallimard.
Goldmann, L. (1977). İnsan bilimleri ve felsefe (Çev: A. Timuçin ve F. Aynuksa) İstanbul: Kavram Yayınları.
Hançerlioğlu, O. (1977). Düşünce tarihi İstanbul: Remzi Kitabevi.
Herschberg Pierrot, A. (2003). Stylistique de la Prose. Paris: Belin.
Kocka, J., & Mitchell, A. (2015). 19. Yüzyıl Avrupa'sında burjuva toplumu (Çev: U. Kocabaşoğlu) İstanbul: İletişim.
Krapivin, V. (1988). Diyalektik materyalizm nedir? İstanbul: Bilsan A.Ş. Bilim ve Sanat.
Lhomme, J. (1970). La crise agricole à la fin du XIXe siècle en France. Essai d'interprétation économique et sociale. Revue économique, XXI, ss. 521-553.
Lukács, G. (1987). Avrupa gerçekçiliği (Çev: M. H. Doğan) İstanbul: Payel.
Mannheim, K. (2002). İdeoloji ve ütopya (Çev: M. Akyayuz) Ankara: Epos Yayınları.
Maurois, A. (1947). Histoire de la France Paris: Editions Dominique Wapler.
Mitterand, H. (1974). Enquête sur une visite de Zola à Unieux pour la préparation de « Travail ». J. Naumont içinde, Les Cahier Naturalistes (s. 182-204). Paris: Éditions Fasquelle.
Munier, B. (2001). De la Sociologie du Roman au Roman Sociologique. L'Année sociologique, s. 185-203.
Noiriel, G. (1986). Les ouvriers dans la a société française XIX-XXe siècle. Paris: Éditions du Seuil.
Özdemir, E. (1999). Yazınsal türler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Özdemir, E. (2000). Eleştirel okuma. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Ponteil, F. (1968). Les Classes Bourgeoises et l'avènement de la Démocratie. Paris: Éditions Albin Michel.
Raimond, M. (2008). Le Roman. Paris: Armand Colin.
Rubel, M. (1958). De l'utopie à l'idéologie. Revue d'histoire économique et sociale, s. 491-496.
Sarcey, M. R. D., Bouchet, T. D. ve Picon, A. (2003). Ütopyalar sözlüğü (Çev: T. Ilgaz) İstanbul: Sel Yayıncılık.
Schmitt, M. ve Viala, A. (1982). Savoir-Lire. Paris: Didier.
Smith, A. (1997). Ulusların zenginliği (Çev: M. B. Ayşe Yunus) İstanbul: Alan yayıncılık.
Spiers, D. E. ve Morgan, O. (1993). Les linéaments d'un Évangile: les interviews de Zola à l'époque des Trois Villes. A. Pagès içinde, Les Cahiers naturalistes (s. 35-46). Paris: Grasset-Fasquelle.
Tertemiz, S. (2018). Une étude sur Travail d‘Émile Zola dans le cadre de la méthode de structuralisme génétique (Yüksek Lisans Tezi). Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , Tekirdağ.
Tilbe, A. (1999). Albert Camus’un Veba adlı Romanına Toplumbilimsel bir Uygulama. Edebiyat ve Toplum Sempozyumu Bildirileri (s. 105-111). Gaziantep: Ankara Üniversitesi Tömer Yayınları.
Tilbe, A. (2000). Une Etude Sociologique Dans la Peste d'Albert Camus. Erzurum: Université Ataturk Institut des Sciences Sociales.
Tilbe, A. (2004). Sartre’ın Bekleyiş Adlı Romanına Goldmann’cı Bir Yazın Toplumbilimsel Yaklaşım. K. Alver içinde, Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri (s. 92-116). Ankara: Hece Yayınları.
Tilbe, A. (2010, Haziran). George Lukacs ve Lucien Goldmann'ın yaklaşımıyla fransız yazınında kişi sorunsalı. Batı Edebiyatında Kahraman, 17, 27-36.
Tilbe, A. ve Tekin, P. (2013). Andre Malraux’un İnsanlık Durumu: Oluşumsal Yapısalcı Bir Okuma. 8. Ulusal Frankofoni Bildirileri Kitabı, (s. 242-254). Tekirdağ.
Tilbe, A. ve Tilbe, F. (2015). Reşat Enis Aygen’in Afrodit Buhurdanında Bir Kadın adlı romanında çalışma ilişkileri: yazın toplumbilimsel oluşumsal yapısalcı bir inceleme. Humanitas, 5, 187-216.
Tilbe, A. ve Tilbe, F. (2016). Yazın toplumbilimsel oluşumsal yapısalcı bir çözümleme: Mahmut Yesari’nin çulluk adlı romanında çalışma ilişkileri. Uluslararası Edebiyat veToplum Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s. 123-134). Bartın: Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını.
Veron, L. ve Fondu, Q. (2015). Lucien Goldmann (1913-1970) : Pour un marxisme humaniste. Intervention dans le cadre du séminaire Lectures de Marx. https://f.hypotheses.org/wp-content/blogs.dir/851/files/2015/11/Lucien-Goldmann-1913-1970-Pour-un-marxisme-humaniste-Lae%CC%81lia-Ve%CC%81ron-Quentin-Fondu.pdf, 12.03.2019.
Villermé, L. R. (2006, Mars 9). Tableau de l’état physique et moral des ouvriers employés dans les manufactures de coton, de laine et de soie. Chicoutimi, Québec, Canada.
Yücel, T. (1982). Yapısalcılık. İstanbul: Ada Yayınları.
Zola, É. (1881). Le roman expérimental (5e édition). Bibliothèque nationale de France.
Zola, É. (2010). Emek (Cilt II). İzmir: İlya Yayınları.
Zola, É. (2010). Emek (Cilt I). İzmir: İlya yayınları.

APA	Tertemiz S, ATALAY I (2020). Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. , 665 - 683.
Chicago	Tertemiz Serhat,ATALAY IRFAN Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. (2020): 665 - 683.
MLA	Tertemiz Serhat,ATALAY IRFAN Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. , 2020, ss.665 - 683.
AMA	Tertemiz S,ATALAY I Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. . 2020; 665 - 683.
Vancouver	Tertemiz S,ATALAY I Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. . 2020; 665 - 683.
IEEE	Tertemiz S,ATALAY I "Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme." , ss.665 - 683, 2020.
ISNAD	Tertemiz, Serhat - ATALAY, IRFAN. "Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme". (2020), 665-683.

APA	Tertemiz S, ATALAY I (2020). Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. Manas Journal of Social Studies, 9(2), 665 - 683.
Chicago	Tertemiz Serhat,ATALAY IRFAN Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. Manas Journal of Social Studies 9, no.2 (2020): 665 - 683.
MLA	Tertemiz Serhat,ATALAY IRFAN Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. Manas Journal of Social Studies, vol.9, no.2, 2020, ss.665 - 683.
AMA	Tertemiz S,ATALAY I Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. Manas Journal of Social Studies. 2020; 9(2): 665 - 683.
Vancouver	Tertemiz S,ATALAY I Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme. Manas Journal of Social Studies. 2020; 9(2): 665 - 683.
IEEE	Tertemiz S,ATALAY I "Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme." Manas Journal of Social Studies, 9, ss.665 - 683, 2020.
ISNAD	Tertemiz, Serhat - ATALAY, IRFAN. "Oluşumsal Yapısalcılığın İlkeleri ve Zola’nın Emek Adlı Romanı Üzerinde Çözümleme". Manas Journal of Social Studies 9/2 (2020), 665-683.