Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*

FİSCHER, Wolfdietrich; ARSLAN, ICLAL; Nalçakan, Zübeyt

Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*

Çevirmen

İclal Arslan, (Hitit Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Arap Dili ve Belagati Anabilim Dalı)

Zübeyt NALÇAKAN (Hitit Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Arap Dili ve Belagati Anabilim Dalı)

Wolfdietrich Fischer (Institute für AuBereuropãische Sprachen und Kulturen der Universitãt Erlangen-Nürnberg - Bismarckstr. 1-852 Erlangen - Western, Almanya)

Marife Dini Araştırmalar Dergisi

2 0

Yıl: 2018 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 297 - 305 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-03-2021

Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*

Öz:

Bu çeviri makale, Hârizmî'ninMefâtîhu’l-ulûm adlı eserinde bulunan nahiv bâbı hakkında Wolfdietrich Fischer tarafından yazılmıştır. Bu nahiv bölümü Mefâtîh'in üçüncü bâbını oluşturmaktadır. Burada Halîl b. Ahmed’in kullandığı ve başka kaynaklarda bulunmayan terimler analiz edilerek, kimi zaman Sîbeveyhi’ninkilerle kıyaslanmıştır. Ayrıca metnin önemi şudur: Yunan düşünürlerinin sesbilimle alakalı terim ve yaklaşımlarının Müslüman dilcilerinki ile paralellik arz ettiği vurgulanmakta, Arap nahvi üzerindeki Yunan etkisinin Arap dil çalışmalarının daha erken dönemlerine kadar izdüşümlerinin olduğu dile getirilmektedir. Makale hicrî dördüncü yüzyılda yaşanan nahiv-mantık tarışmalarının anlaşılmasına katkıda bulunacaktır.

Anahtar Kelime:

The Chapter On Grammar In The Kitāb Mafātīḥ al-‘Ulūm

Öz:

This translated article has been written by Wolfdietrich Fischer about the chapter of Syn-tax/Nahw at Mafātīḥ al-ʿUlūm which is Al-Khwārizmī’s work. This chapter of Syntax/Nahw constitutes the third chapter of Mafātīḥ. The terms used by al-Khalīl ibn Aḥmad and didn’t exist in the other sources have been analysed, and sometimes have been compared with the terms of Sībawayhi. It has also the importance as it emphasizes that the Greek philosophers’ terms and approachs about phonetics have parallelism with the Muslim’s ones. However it has been mentioned that the Greek impact on Arabic grammar have projections until the ear-lier periods of Arabic language studies. This article may be a contribution to the understan-

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Çeviri Erişim Türü: Bibliyografik

Bakalla, Muhammad Hasan, A Chapter from the History of Arabic Linguistics, Ibn Jinnī, an early Arab Muslim phonetician: An Interpretive study of his life and contribution to linguistics, London-Taipei, 1982.
Carter, Michael G., Arab Linguistics: An introductory Classical texts with translation and notes, John Benjamins (Studies in the History of Linguistics: 24), Amsterdam 1981.
Endress, Gerhard, “al-Munâzara beyne’l-mantıki’l-felsefî ve’n-nahvi’l-Arabî”, Journal for the History of Arabic Science 1 (1977): 320-321, 339-351; 2 (1978): 156, 181-192.
Hârizmî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed, Kitâbu Mefâtîhi’l-ulûm, thk. G. Van Vloten, LugduniBatavorum 1895.
İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Usmân, Sirru sinâati’l-irâb, thk. Mustafâ es-Sakâ v. dğr., Kahire 1954.
İbn Sînâ, Ebû Alî el-Hasen b. Abdillah. Mehâricu’l-hurûf ve esbâbu hudûsi’l-hurûf, thk. P. N. Hânlarî, Tahran 1329.
Margoliouth, David Samuel. “The Discussion between Abu Bishr Matta and Abu Sa'id al-Sirafi on the Merits of Logic and Grammar”, JRAS (1905): 79-129.
Reuschel, Wolfgang, Al-Ḫalīl Ibn-Aḥmad, der Lehrer Sībawayh, als Grammatiker, Berlin 1959. Schwyzer, Eduard, Griechische Grammatik, München 1939.
Semaan, Khalil I., Arabic Phonetics: Ibn Sīnā’s Risālah on the points of articulation of speech-sounds translated Medieval Arabic, Lahore 1963.
Sîbeveyhi, Ebû Bişr Amr b. Usmân, el-Kitâb, Bulak 1316-1317.
Sîrâfî, Ebû Saîd el-Hasen b. Abdillah, Ahbâru’n-nahviyyîni’l-Basriyyîn, thk. M. A. Hafâcî, Kahire 1955.
Vollers, Karl, “The system of Arabic sounds as based upon Sībawayh and Ibn Yaʿīš”, Transactions of the Ninth International Congress of Orientalists London 1892, London 1893, II, 130-156.

APA	FİSCHER W, ARSLAN I, Nalçakan Z (2018). Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. , 297 - 305.
Chicago	FİSCHER Wolfdietrich,ARSLAN ICLAL,Nalçakan Zübeyt Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. (2018): 297 - 305.
MLA	FİSCHER Wolfdietrich,ARSLAN ICLAL,Nalçakan Zübeyt Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. , 2018, ss.297 - 305.
AMA	FİSCHER W,ARSLAN I,Nalçakan Z Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. . 2018; 297 - 305.
Vancouver	FİSCHER W,ARSLAN I,Nalçakan Z Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. . 2018; 297 - 305.
IEEE	FİSCHER W,ARSLAN I,Nalçakan Z "Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*." , ss.297 - 305, 2018.
ISNAD	FİSCHER, Wolfdietrich vd. "Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*". (2018), 297-305.

APA	FİSCHER W, ARSLAN I, Nalçakan Z (2018). Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 18(1), 297 - 305.
Chicago	FİSCHER Wolfdietrich,ARSLAN ICLAL,Nalçakan Zübeyt Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 18, no.1 (2018): 297 - 305.
MLA	FİSCHER Wolfdietrich,ARSLAN ICLAL,Nalçakan Zübeyt Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, vol.18, no.1, 2018, ss.297 - 305.
AMA	FİSCHER W,ARSLAN I,Nalçakan Z Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. Marife Dini Araştırmalar Dergisi. 2018; 18(1): 297 - 305.
Vancouver	FİSCHER W,ARSLAN I,Nalçakan Z Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*. Marife Dini Araştırmalar Dergisi. 2018; 18(1): 297 - 305.
IEEE	FİSCHER W,ARSLAN I,Nalçakan Z "Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*." Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 18, ss.297 - 305, 2018.
ISNAD	FİSCHER, Wolfdietrich vd. "Mefâtîhu’l-ulûmʼda Nahiv Bâbı*". Marife Dini Araştırmalar Dergisi 18/1 (2018), 297-305.