Yıl: 2019 Cilt: 19 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 637 - 659 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33420/marife.632646 İndeks Tarihi: 18-03-2021

İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler

Öz:
Kur’an’da zikri en fazla geçen meseleler, dinin asılları olarak isimlendirilen inanç konularıdır. İnanç konularının esas, sosyal ve bireysel yaşamı düzenleyen normların bu esaslara dayanan teferruatlar olması sebebiyle, inanç konularındaki sapmalar, etkilerini doğrudan fert ve toplum yaşamında hissettirecektir. Asırlar boyunca insanlığın gündemini meşgul eden inanç problemlerinden biri de, insanüstü bir doğaya sahip oldukları iddia edilen kişilere isnat edilen ve birçok insanın yaşamını etkileyen, Kur’an’ın temel inanç esaslarına aykırı söylem ve davranışlardır. Oysa bu insanlardan hiçbiri peygamberlerden üstün değildir. En önemli amaçlarından biri, insanları sahih bir inanca davet etmek olan Kur’an’ın, bu konudaki ölçüleri, kıssalarını aktardığı peygamberlerin hayatlarında verdiğini düşünmekteyiz. Kıssası anlatılan her peygamberin hikâyesi içinde uyarılmalarına sebep olan en az bir davranışına dikkat çekilmesinden hareketle, peygamberlerde olması gerekli görülen ismet sıfatının, mutlak olmayıp, sınırlı olduğunu bilmek, inanan kesimler arasında daha çok rastlanılan istismarların azalmasına katkı sağlayacaktır. Bu sebeple, Kur’an’a aykırı masumiyet algısının, sosyolojik ve bireysel alanlarda yanlış kabullerin ortaya çıkmasındaki etkisi, dünü ilgilendirdiği gibi, bugünü ve yarını da ilgilendirmektedir. Bu çalışmada ismet-i enbiya ilkesi; peygamberlerin masumiyetinin Kur’an kaynaklı bir ilke olup olmadığı ve mutlak ismet anlayışının istismarıyla güçlenen inanç problemleri yönüyle ele alınacaktır.
Anahtar Kelime:

The Interpretations of the Tenet of the Prophets’ Innocence in Conflict with The Qur’ān and The Creedal Problems Caused by It

Öz:
The most frequently mentioned issues in the Qur’an are beliefs, which are called the origins of religion. Since belief issues are the norms that regulate social and individual life, and deviations based on these principles, deviations in belief issues will make their effects felt directly in individual and community life. One of the belief problems that have occupied the agenda of humanity for centuries is the alleged superhuman’ discourse and behavior contrary to the fundamental beliefs of the Qur’an. Yet none of these people are superior to the prophets. We believe that the Qur’an, one of the most important aims of which is to invite people to a true faith, gives the measures of this issue in the life stories of the prophets. In the story of each prophet described in the parable, at least one of the behaviors of the prophets caused them to be warned. Therefore, the adjective of ismet which is required to exist in the prophets’ identities is not absolute but limited. That belief will help to reduce the abuse about this issue among the believers. For this reason, the effect of the perception of innocence contrary to the Qur’an in the emergence of false acceptances in sociological and individual fields is of interest to today and tomorrow as well as yesterday. In this study, the principle of innocence of prophet; whether it is a principle originated from the Qur’an and the problems of faith strengthened by the exploitation of absolute innocence understanding will be discussed.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Aisah Mohammet.”Şîa’nın İmamette İsmet Doktirinin Eleştirisi”. çev. Ömer Aydın.İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (2003).
  • Bâbertî, Muhammet b. Muhammet b. Mahmut. Şerḥüʿakîdeti’t-taḥaviyye. Thk.Ahmet Mahmut eş-Şehâde. İstanbul: el-Mektebu’l-Hanefiyye,1438/2017.
  • Bağdâdî, Ebu MansûrAbdülkâhir b. Tâhir b. Muhammet et- Temîmî.Uṣûlu’d-dîn. Thk. AhmedŞemsüddin. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1423/2002.
  • Beyzâvî, Nâsuriddin. Tavâliʿu’l-envârminmetâliʿi’l-enzâr. Thk. Abbas Süleyman. Beyrut:Dâru’l-Cîl, 1411/1991.
  • Bulut, Mehmet. Ehl-i sünnet ve Şîa ‘da İsmet İnancı. İstanbul: Risale Yayınları, 1411/1991.
  • Buharî, Muhammed b. İsmail.el-Camiu’l-müsnedi’s-saḥiḥi’l-muḫtasaruminumûriRasulillahi ve sunenihî ve eyyâmihî (SaḥiḥuBuḫari). Thk. Muhammed Zuheyr b. Nasir. Riyad: DaruTavku’n-Necat, 1422/2001.
  • Coşkun, İbrahim. “İmamiyye Şia’sında Ehl-i Beyt Sevgisinin (Bâtıni) İnançlara Dönüşümü”. Marife 4/3 (2004). https://doi.org/10.5281/zenodo.3343505.
  • Coşkun, İbrahim. Ateizm ve İslam. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2014.
  • Cürcânî, Ali b. Muhammed. Kitabu’t-tʿarîfât. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1405/1985.
  • Cüveynî, İmâmu’l-Haremeyn. Kitâbu’l-irşâd ilâ ḳavâtii’l-edilli fî uṣûli’l-ʿitikad. Thk. Muhammed Y. Musa & Ali Abdulmunîm. Mısır: MektebetüHancî, 1369/1950.
  • DİYKB, Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı. Kendi Dilinden FETÖ Örgütlü Bir Din İstismarı. Ankara: Diyanet İşleri Yayınları, 2017.
  • EbûDâvud, Süleymân b. Eş’as b. İshâk el-Ezdî es-Sicistânî. es-Sünen. Thk. Şuayb Arnavut & Muhammed Kamil. Beyrut: DaruRisaleti’l-İlmiyye, 1430/2009.
  • Ebü’l-Hasenn Kādı’l-kudâtAbdülcebbâr b. Ahmed b. Abdilcebbâr el-Hemedânî. Şerḥu’l-usûli’l-ḫamse. nşr. Abdülkerim Osman. 3.Baskı. Kahire: Mektebetü’l -Vehbe, 1416/1996.
  • Ebu İshak İbrahim b. Nevbehatî. el-Yaḳut fi ilmi’l-kelâm. Thk. Ali Ekber Zıyâî. İran: Mektebetü Âyetillah el-Uzmâ el-Maraşî, 1327/1910.
  • Ebu Nuaym Ahmet b. Abdullah el-İsfehânî. Hilyetü’l-evliyâ ve tabakâtü’l-eṣfiyâ. Kahire: MektebetüHancî, 1416/1996.
  • Eş’arî, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmail. Maḳâlâtu’l-islâmiyyîn ve iḫtilâfu’l-mûṣâllîn. Thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. Kahire: Mektebet’üNehdati’l-Mısrıyye, 1369/1950.
  • Eş’arî, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmail. Kitâbu’l-lumʿa fî’r-reddi alâ ehli’z-zeyği ve’l-bidʿa. Thk. Hamûde Ğurâbâ. Mısır: Matbaatu Masir, 1955.
  • Feyruzâbâdî, Muhammet b. Yakup. el-Ḳâmûsu’l-muḥît. Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 1425/2005.
  • İbn Arabî, Muhyittin. el-Futuḥati’l-mekkiyye. Beyrut: Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye,ts..
  • İbnAşûr, Muhammed Tahir. et-Taḥrîr ve’t-tenvîr(Taḥriru’l-ma’ne’s-sedid ve tenviru’l-aklu’l-cedid mintefsiri’l-kitabi’l-mecid). Tunus: ed-Daru’t-Tunusiyye, 1404/1984.
  • İbnManzûr, Muhammed b. Mükerrem. Lisânu’l-ʿArab. Thk. Abdullah Ali el-Kebir, Muhammed AhmedHasebullah, Haşim Muhammed eş-Şazeli. Kahire: Dâru’l-Maarif, ts..
  • Îcî, Abdurrahmân b. Ahmet. el-Mevâḳif fî ʿilmi’l-kelâm.Beyrut: Âlemu’l-kütüb, ts..
  • Kirmânî, AhmetHamidüddîn. el-Meṣabîh fî isbâti’n-nübüvve. Beyrut: Müessetü’n-nûr, 1428/2008.
  • Kuşeyrî, Ebu’l-Kasım Abdülkerim b. Hevazin. er-Risâletü’l-Ḳuşeyriyye. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye,1421/2001.
  • Murtezâ, Mutahharî. el-İmâme. Beyrut: Daru’l-Havrâ, ts..
  • Muzaffer, Muhammet Rıza. ʿAkâidü’l-imâmiyye. Kum: Merkezü’l-Ebhâsi’l-Akâdiyye, 1431/2010.
  • Müfîd, Muhammet b.Muhammet b. Numan. el-İfṣâhfi’l-imame. Kum: Dâru’l-Müfîd, 1420/2000.
  • Müfîd, Muhammet b.Muhammet b. Numan. en-Nüketü’l-ʿitikâdiyye. Kum: Dâru’l-Müfîd,1379/1959.
  • Mâturidî, Ebu Mansûr Muhammet b. Muhammet b.Mahmut. Te’vilât-ü ehli’s-sünne. Thk. Fâtıma Yusuf el- Haymî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle,1424/2004.
  • Maturîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmut. Kitâbu’t-tevḥîd. Thk. Fethullah Huleyf. İskenderiyye: Dâru’l-Câmiâti’l-Mısriyye, ts.
  • Mürtezâ, eş-Şerîf. Tenzîhu’l-enbiyâ. Kum: İntişârâtü’r-rızâ, 1366/1947.
  • Nesefî, Ebu’l-Muîn, Baḥru’l-Kelâm fî ʿakâidi ehli’l-İslâm. Thk. Veliyyüddîn M. Salih. Dimeşk: MektebetüDâri’l-Ferfur, 1420/2000.
  • Sâbûnî, Nureddin. Kitabu’l-bidayemine’l-kifayefi’l-hidaye fi usuli’d-din. Thk. Fethullah Huleyf. Mısır: Daru’l-Mearif, 1388/1969.
  • Onat, Hasan. “Şi’i imamet Nazariyesi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (1992).
  • Pezdevî, Ebû Yusr Muhammed. Uṣûlu’d-dîn. Thk. Hans Peter Lens. Kahire: el-Mektebetü’l-Ezheriyye, 2003.
  • Râzî, Ebu Abdullah Muhammed Fahreddin. Mefâtiḥu’l-gayb(et-Tefsîru’l-kebîr). Beyrut: Dâru’l-Fikr. 1401/1981.
  • Sicilmâsî, Ahmet b. Mubarek. el-İbrîz. Beyrut: Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1422/2002.
  • Şarânî, Abdülvehhap b. Ahmet b. Ali. el-Yevâḳîtve’l-cevâhir fî beyâniʿakâidi’l- ekabâir. Beyrut: Daru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabiyye,ts..
  • Şarânî, Abdülvehhap b. Ahmet b. Ali. et-Tabaḳâtü’l-kübrâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1390/1971. Şen, Mustafa. “Peygamberlerin İsmet Sıfatının Kur’ân Yorumlarına Etkisi (Hz. Âdem Örneği)”. Mütefekkir 10 (2018).
  • Taberî, Muhammed b. Cerir. Câmiu’l-beyânante’vîliâyi’l-Ḳur’an. Thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî. Kâhire: DaruHicr, 1421/2001.
  • Tabersî, Ebu AliFazl b. Hasen. Mecmûʿu’l-beyân fî tefsîri’l-Ḳur’an. Beyrut:Daru’l-Murtezâ, 1426/2006.
  • Tûsî, Nasîruddîn Muhammet b. Hasan. Keşfu’l-murât fî şerḥi tecridi’l-ʿitikât. Kum: İntişârât Şekûrâ,1371/1952.
  • Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Mahmud. el-Keşşâfʿanhaḳâiḳiğavâmiu’t-tenzîl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1407/1986.
APA Günel M (2019). İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. , 637 - 659. 10.33420/marife.632646
Chicago Günel Mehmet Emin İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. (2019): 637 - 659. 10.33420/marife.632646
MLA Günel Mehmet Emin İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. , 2019, ss.637 - 659. 10.33420/marife.632646
AMA Günel M İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. . 2019; 637 - 659. 10.33420/marife.632646
Vancouver Günel M İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. . 2019; 637 - 659. 10.33420/marife.632646
IEEE Günel M "İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler." , ss.637 - 659, 2019. 10.33420/marife.632646
ISNAD Günel, Mehmet Emin. "İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler". (2019), 637-659. https://doi.org/10.33420/marife.632646
APA Günel M (2019). İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 19(2), 637 - 659. 10.33420/marife.632646
Chicago Günel Mehmet Emin İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 19, no.2 (2019): 637 - 659. 10.33420/marife.632646
MLA Günel Mehmet Emin İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, vol.19, no.2, 2019, ss.637 - 659. 10.33420/marife.632646
AMA Günel M İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. Marife Dini Araştırmalar Dergisi. 2019; 19(2): 637 - 659. 10.33420/marife.632646
Vancouver Günel M İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler. Marife Dini Araştırmalar Dergisi. 2019; 19(2): 637 - 659. 10.33420/marife.632646
IEEE Günel M "İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler." Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 19, ss.637 - 659, 2019. 10.33420/marife.632646
ISNAD Günel, Mehmet Emin. "İsmet-i Enbiya İlkesinin Kur’an’a Aykırı Yorumlanması ve Bunun Sebep Olduğu İtikadî Problemler". Marife Dini Araştırmalar Dergisi 19/2 (2019), 637-659. https://doi.org/10.33420/marife.632646