Yıl: 2018 Cilt: 11 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 174 - 192 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.12981/motif.470 İndeks Tarihi: 23-03-2021

MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ

Öz:
Dünyada ve Türkiye’de uygulanmaya başlanan neo-liberal politikaların etkisiyletarımda hızlı bir dönüşüm sürecine girilmiştir. Tarımda yaşanan çözülmenin önemlisonuçlarından biri de kırsal alanlarda yaşayan kesimlerin üretimden çekilmesi ve şehirleregöç etmek zorunda kalmalarında ortaya çıkmıştır. Osmanlı dönemi ve ekonomikdüzeninden bu yana varlığı gözlenen bir emek biçimi olarak mevsimlik tarım işçiliği yenidönemde daha da yaygınlaşmıştır. Kırdan kopuş ve göç süreci karşısında mülksüzlük,güvencesizlik, yoksulluk, sosyal-ekonomik sermaye yetersizliği gibi çok sayıda olumsuzluğubir arada yaşayan geniş grupların geçinme ve hayatta kalma stratejisi olarak tarımdamevsimlik işler yaşamsal nitelik kazanmıştır. Türkiye’de mevsimlik tarım işçisi olarakçalışan kesimin sayısının 3-4 milyona ulaştığı tahmin edilmektedir. Son yıllarda Suriye’densavaştan kaçan ailelerin de yöneldiği mevsimlik tarım işçilerinin önemli bir bölümünü Doğuve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde göç eden aileler oluşturmaktadır. Bu çalışmadamevsimlik tarım işçiliğinin yoğun olarak yaşandığı ve tarihsel bir geçmişe sahip olduğuAnkara Polatlı’da yapılan saha araştırmasının verilerinden hareketle mevsimlik tarımişçilerinin demografik ve sosyo-ekonomik özellikleri yanında göçmen nitelikleri ve çalışmailişkileri ele alınmıştır. Bu doğrultuda, nicel ve nitel araştırma tekniklerinin birliktekullanılması yoluyla mevsimlik tarım işçileri için önemli bir çekim merkezi olan AnkaraPolatlı’nın iki köyünde çapa ve hasat döneminde çalışan kadınlar, erkekler, çocuklar,aracılar, işverenler, yerel halk ve muhtardan oluşan toplam 47 kişi ile derinlemesinegörüşmelerin analizine yer verilmiştir. Ayrıca iki köyde 310 tarım işçisi ile yapılan anketçalışmasının verilerinden yararlanılmıştır.
Anahtar Kelime:

THE RELATION OF SEASONAL MIGRATION AND POVERTY: THE CASE OF SEASONAL AGRICULTURAL WORKERS

Öz:
A rapid transformation process has been introduced in agriculture via neoliberal policies being implemented in the world and Turkey. One of the important consequences of agricultural disintegration is that residents of rural areas have to withdraw from production and migrate to cities. Seasonal agricultural labor -as a form of labor that has existed since the Ottoman period and economic order- became more widespread in this new period. Seasonal work in agriculture has become vital as a strategy of survival for large groups living in a multitude of negativities such as dispossession, precarity, poverty and inadequate socialeconomic capital. The number of employees as seasonal agricultural workers in Turkey is estimated 3-4 million. In recent years the Syrian families who escaped the battle have also inclined to seasonal agricultural labor. A significant part of seasonal agricultural workers are composed of families migrating from Eastern and Southeastern Anatolia regions. In this study, demographic and socio-economic characteristics of seasonal agricultural workers as well as immigrant qualities and working relationships will be discussed from the data obtained from the field survey in Ankara Polatlı, where seasonal agricultural labor is intensively experienced and has a historical background. Using both quantitative and qualitative research techniques, in-depth interviews were carried out with a total of 47 people consisting of women, men, children who hoe and harvest and intermediaries, employers, local residents, local authority in two villages of Ankara-Polatlı (these villages are important attraction centers for seasonal agricultural workers). In addition, data obtained from surveys conducted with 310 agricultural workers in two villages were used.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKŞİT, Bahattin (1988). “Kırsal Dönüşüm ve Köy Araştırmaları:1960 1980”. Türkiye’de Tarımsal Yapılar. (Derleyen: Pamuk, Ş. Ve Toprak, Z.), Ankara: Yurt Yayınları, s. 11-29.
  • ALKİRE, Sabina ve diğerleri (2014). “Poverty in Rural and Urban Areas”, http://www.ophi.org.uk/wp-content/uploads/Poverty-in-Rural-andUrban-Areas-Direct-Comparisons-using-the-Global-MPI-2014.pdf (Erişim:01.05.2018)
  • ANRIQUEZ, Gustavo and KOSTAS, Stamoulis (2007). “Rural Development and Poverty Reduction:Is agriculture still the key?”, ESA Working Paper, No. 07- 02.
  • AŞÇI, Zeynep ve DEMİRYÜREK, Kürşar (2008). “Kırsal Yoksullukla Mücadelede Yeni Adım: Mikrokredi”. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12 (4), 73-79.
  • AYDIN, Zülküf (2001). “Yapısal Uyum Politikaları ve Kırsal Alanda Beka Stratejilerinin Özelleştirilmesi: Söke’nin Tuzburgazı Ve Sivrihisar’ın Kınık Köyleri Örneği”. Toplum ve Bilim Dergisi, 2001, (88), s. 11-31.
  • ÇALGÜNER, Cemil. (1943). Türkiye’de Ziraat İşçileri. Ankara: Yüksek Ziraat Enstitüsü Yayınları.
  • ÇINAR, Sidar, LORDOĞLU, Kuvvet (2011). “Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Tekil Bir Analiz: Karasu Fındık Toplama İşçileri”. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, (33), s. 23-33.
  • DİSK, (2012). “Çocuk İşçiliği Raporu”, http:// /diskar_cocuk_isciligi_raporu.doc. , 27 Nisan 2012 (Erişim:06.04.2018)
  • DUMANLI, Recep (1996). Yoksulluk ve Türkiye’deki Boyutları. Ankara: DPT Uzmanlık Tezi.
  • ECEVİT, Mehmet ve ECEVİT, Yıldız (2002). “Kırsal Yoksullukla Mücadele: Tarımda Mülksüzleşme ve Aile Emeğinin Metalaşması”. Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları. (Ed.: Yasemin Özdek), Ankara: TODAİ İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi, s. 271-289.
  • FAO, (2014). “Evaluation of FAO’s contribution to the reduction of rural poverty through Strategic Programme 3”. http://www.fao.org/3/a-bd600e.pdf (Erişim:08.06.2018)
  • FAO, (2016). “Migration, Agriculture and Rural Development”. http://www.fao.org/3/a-i6064e.pdf (Erişim:10.05.2018)
  • GÖKDAYI, İsmail (2003). Türkiye’de Kırsal Yoksulluk ve Anamas Yöresi Örneği, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
  • GÖKTÜRK, Atilla (2002). “Kentsel Haklar Kentsel Yoksullarını Kapsar ise...”. Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları. (Der.:Yasemin Özdek), Ankara: TODAİE, s. 217-233.
  • GÖRÜCÜ, İbrahim, AKBIYIK, Nihat (2010). “Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçiliği: Sorunları ve Çözüm Önerileri”. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 3, (5), s. 189-219.
  • GREGORY C. Chow (2006). Rural Poverty in China: Problem and Policy, Princeton University CEPS Working Paper No. 134
  • IFAD, (2001). “Enabling The Rural Poor to Overcome their Poverty”. https://www.ifad.org/documents/38714170/39579926/IFAD+annual+rep ort+2001_part+1_e.pdf/ec1975a6-5d5a-4f17-9091-270792410ddd (Erişim: 01.05.2017)
  • IFAD, (2011). “Rural Poverty Report 2011”. https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/0761B50B87EC87 9BC12577F10051867C-IFAD_Dec2010.pdf (Erişim: 01.05.2017)
  • IFAD, (2016). “Rural Development Report 2016”. https://www.ifad.org/documents/38714170/39155702/Rural+developme nt+report+2016.pdf/347402dd-a37f-41b7-9990-aa745dc113b9 (Erişim: 01.05.2017)
  • KARTAL, Nazım - DEMİRHAN, Yılmaz (2011). “Kırsal Yoksulluktan Kentsel Yoksulluğa”, İstanbul, Uluslararası Yoksullukla Mücadele Stratejileri Sempozyumu (1. cilt): Deneyimler ve Yeni Fikirler 13-15 Ekim 2010. Ankara, SYDGM (Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü).
  • KARPAT, Kemal H. (2003). Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm (Kırsal Göç, Gecekondu ve Kentleşme). (Çev.: Abdülkerim Sönmez). Ankara: İmge Kitapevi.
  • KOCACIK, Faruk (1983). Mevsimlik İşçiler. Ankara,-: Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • KURT, Hacı (2003). Türkiye’de Kent-Köy Çelişkisi. Ankara: Siyasal Kitapevi Yayınları.
  • KUTLU, Seher (2011). Erişkin Göçebe Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yaşama Kalitesi Düzeyi Ve Etkileyen Faktörler”, Urfa: Harran Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • LİPTON, Michael (2006). “Can Small Farmers Survive, Prosper, or be the Key Channel to Cut Mass Poverty?”. eJADE, 3 (1), 58-85. http://www.fao.org/3/a-ag072t. pdf (Erişim:12.05.2018)
  • ÖREN, Mustafa Necat ve diğerleri (2012). “Kırsal yoksulluk Ölçüm sorunu ve Türkiye”, 10. Ulusal Tarım Kongresi, Tarım Yoksulluk Ve Kalkınma. 5-7 Eylül Konya, s. 322-329.
  • ÖRNEK, İbrahim (2011). “Türkiye’de Yoksulluğun Azaltılmasında Kırsal Kalkınma Stratejilerinin Etkinliği”, Uluslararası Yoksullukla Mücadele Stratejileri Sempozyumu (1. cilt): Deneyimler Ve Yeni Fikirler 13-15 Ekim 2010, Ankara: SYDGM (Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü).
  • ÖZBEKMEZCİ, Şule - SAHİL, Sare (2004). “Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal, Ekonomik ve Barınma Sorunlarının Analizi”. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19 (3), s. 261-274.
  • ÖZEN, Efşan Nas - ÖZDEMİR, Damla (2012). “Türkiye’de İhmal Edilen Kırsal Yoksulluk Endonezya’dan Ne Öğrenmeliyiz”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Değerlendirme Notu, N201262, http://www.tepav.org.tr/tr/haberler/s/3159 (Erişim:10.06.2018)
  • ÖZTÜRK, Şinasi (2008). Kırsal Yoksulluk, Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları. (Derleyen: Nurgün Oktik), İzmir: Yakın Kitapevi.
  • ÖZTÜRK, Şinasi (2014). Yeni Köy Sosyolojisi Tartışmaları: Küreselden Yerele Tarım Politikaları Ve Yoksulluk. İstanbul: Doğu Kitapevi.
  • SENCER, Muzaffer (1971). Türkiye’de Köylülüğün Maddi Temelleri. İstanbul: ANT Yayınları.
  • SÖNMEZ, Abdülkerim (2001). “Doğu Karadeniz Bölgesi Fındık Üretim Kuşağında Toprak Ağalığı, Köylülük Ve Kırsal Dönüşüm”. Toplum ve Bilim Derğisi, (88), s. 69-104.
  • ŞEN, Bülent ve diğerleri (2016). Yoksulluğu Bölüşmek: Süleymaniye Bekâr Odası Göçmenleri, İstanbul: Küre Yayınları.
  • ŞENSES, Fikret (2003). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • TEKELİ, İlhan (2000). Kent Yoksulluğu ve Modernite’nin Bu Soruya Yaklaşım Seçenekleri Üzerine, Yoksulluk (Bölgesel Gelişme, Kırsal Yoksulluk, Kent Yoksulluğu), (Koordinatörler: Halis Akder ve Murat Güvenç), TESEV yayını.
  • TEOMAN, Özgür - TARTICI, Barış (2012). “Türkiye Tarımında Sözleşmeli ÜreticilikKapitalist Dönüşümde Bir Halka Olabilir Mi?”. H.Ü. İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30 (2), s. 163-184.
  • TÜİK (2012). “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması”. http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=7&KITAP_ID= 232 (Erişim: 12.07.2018)
  • ULAKAN, Umut (2013). “Devlet, Tarım ve Sermaye Tarımda Kapitalist Dönüşümü Yeniden Tartışmak”. Eğitim Bilim Toplum, 11 (43), s. 56-78.
  • UNDP, (2011). “Human Development Report 2011 Sustainability and Equity: A Better Future for All, 2011”. (http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/271/hdr_2011_en_comple te.pdf) (Erişim:07.06.2018)
  • URL-1: “Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi MPI”. http://www.ophi.org.uk/wpcontent/uploads/Poverty-in-Rural-and-Urban-Areas-Direct-Comparisonsusing-the-Global-MPI-2014.pdf (Erişim:04.04.2018)
  • WORLD BANK (2016). Ninety five percent of the rural poor live in East Asia, South Asia and sub-Saharan Africa
  • YENAL, N. Zafer (2001). “Türkiye’de Tarım ve Gıda Üretiminin Yeniden Yapılanması ve Uluslararasılaşması”. Toplum ve Bilim Dergisi, (88), s. 32-54.
  • YILDIRIM, Uygar (2016). “Tarımda Trafik Kazalarının Ekonomi Politiği ve Mevsimlik Tarım İşçileri”. Sosyal Araştırmalar Vakfı (SAV) Katkı Dergisi, (2), s. 80-99.
APA Şen B, altın c (2018). MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. , 174 - 192. 10.12981/motif.470
Chicago Şen Bülent,altın celal MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. (2018): 174 - 192. 10.12981/motif.470
MLA Şen Bülent,altın celal MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. , 2018, ss.174 - 192. 10.12981/motif.470
AMA Şen B,altın c MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. . 2018; 174 - 192. 10.12981/motif.470
Vancouver Şen B,altın c MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. . 2018; 174 - 192. 10.12981/motif.470
IEEE Şen B,altın c "MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ." , ss.174 - 192, 2018. 10.12981/motif.470
ISNAD Şen, Bülent - altın, celal. "MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ". (2018), 174-192. https://doi.org/10.12981/motif.470
APA Şen B, altın c (2018). MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(23), 174 - 192. 10.12981/motif.470
Chicago Şen Bülent,altın celal MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 11, no.23 (2018): 174 - 192. 10.12981/motif.470
MLA Şen Bülent,altın celal MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, vol.11, no.23, 2018, ss.174 - 192. 10.12981/motif.470
AMA Şen B,altın c MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2018; 11(23): 174 - 192. 10.12981/motif.470
Vancouver Şen B,altın c MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2018; 11(23): 174 - 192. 10.12981/motif.470
IEEE Şen B,altın c "MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ." Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11, ss.174 - 192, 2018. 10.12981/motif.470
ISNAD Şen, Bülent - altın, celal. "MEVSİMLİK GÖÇ VE YOKSULLUK İLİŞKİSİ: MEVSİMLİK TARIM İŞÇİLERİ ÖRNEĞİ". Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 11/23 (2018), 174-192. https://doi.org/10.12981/motif.470