Yıl: 2020 Cilt: 35 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 181 - 191 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17341/gazimmfd.450361 İndeks Tarihi: 07-01-2021

Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi

Öz:
Nevşehir ve çevresi Kuvaterner volkanizmasının yüzeyde yoğun olarak görüldüğü bir bölgedir. Bu sahalarsismik dalgaların yüksek soğurulma özelliği gösterdiği alanlardır. Bu volkanik yapıların ortaya konulmasıiçin üç boyutlu (3-B) P ve S dalga soğurulması parametreleri ( 𝑄 ିଵ𝑣𝑒 𝑄௦ିଵ ሻ belirleniştir. Cisimdalgalarından P dalgası soğurulması, kabuktaki süreksizlik yapılarına, S dalga soğurulması ise gaz ve akışkanrezervuarlarına duyarlıdır. Deprem verileri Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem AraştırmaEnstitüsü’ne ait 6 adet üç bileşen geniş bant istasyon tarafından kaydedilen 815 depreme ait 1541 sinyaldeğerlendirilmiştir. Bu depremlere ait P, S ve koda fazları belirlendikten sonra, bölgedeki hız modeline göreters çözüm tekniği uygulanmıştır. Matlab kodunda yazılmış MuRAT-V.1 programı referans alınarak P ve Sdalgası genliklerinin koda dalgası genliklerine ayrı ayrı enerji oranına dayanan yeni bir bilgisayar programıyazılmıştır. Bu yazılım ile, genlik oranlarından hareketle dalga güzergahı hız farklılıklarına göre ters çözümtekniği kullanılarak Nevşehir ve çevresinde P ve S dalgası soğurulması ሺ𝑄 ିଵ𝑣𝑒 𝑄௦ିଵሻ değerleri tespitedilmiştir. Bölgede soğurulmanın Melendiz Dağı ve Aladağlar (Niğde) çevresinde ve Erciyes Dağı’nınkuzeybatısında yüksek olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelime:

Determination of volcanic structures in and around Nevşehir by seismic attenuation method

Öz:
The Quaternary volcanism is intense in Nevşehir and its vicinity. These areas show high seismic attenuation characteristics. Three dimensional (3-B) P and S wave attenuation (𝑄ିଵ𝑎𝑛𝑑 𝑄௦ ିଵ ሻ were determined. P wave attenuation is sensitive discontinuity in the crust and S wave attenuation is sensitive to fluid reservoirs. The data that 1541 signals from 815 earthquakes were recorded by six broad-band stations belonging to Bogazici University Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute. The Coda Normalization Method was applied to reveal the 3-D attenuation structure. After the determination of P, S, and code phases of the earthquakes, the inverse solution technique was used. The computer program is used based on the energy ratio of the P and S wave amplitudes to the code amplitude based on the MuRAT-V.1 written in Matlab code. With this software, P and S wave attenuation ሺ𝑄ିଵ𝑎𝑛𝑑 𝑄௦ ିଵ ሻ values in Nevşehir and its surroundings were determined by using the inverse solution technique according to the wave path velocity differences by moving from the amplitude ratios. In the region, it is seen that the attenuation is high in the Melendiz Mountain and Aladağlar (Niğde) surroundings and the northwestern part of Mount Erciyes.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Aki, K., Analysis of the seismic coda of local earthquakes as scaterred waves. Journal of Geophysical Research, 74, 615- 631, 1969.
  • 2. Aki, K., Chouet, B., Origin of Coda wave: Source, attenuation and scattering effects, Journal of Geophysical Research, 80 (21), 3322-3342, 1975.
  • 3. Aki, K., Scattering and attenuation of shear waves in the litosphere. Journal of Geophysical Research, 85, 6496- 6504, 1980.
  • 4. Pulli, JJ., Attenuation of coda waves in New England, Bulletin of the Seismological Society of America, 74 (4), 1149-1166, 1984.
  • 5. Van Eck, T., Attenuation of coda waves in the Dead Sea region. Bull. Seismol. Soc. Am. 2, 770–779, 1988.
  • 6. Ambeh, WB., Fairhead, JD., Coda-Q estimates in the Mount Cameroon volcanic region, West Africa. Bull. Seismol. Soc. Am. 79, 1589–1600, 1989.
  • 7. Catherine, RDW., Estimation of Q in Eastern Canada using coda waves. Bull. Seismol. Soc. Am. 80, 411–429, 1990.
  • 8. Frenkal, A., Mcgarr, A., Bicknell, J. Mri, J., Seeber, L., Cranswick, E., Attenuation of high-frequency shear waves in the crust: measurements from New York State, South Africa and Southern California. Journal of Geophysical Research, 95, 17441-17457, 1990.
  • 9. Novelo-Casanova, DA., Lee, WHK., Comparison of techniques that use the single scattering model to compute the quality factor Q from coda waves. Pure and Applied Geophysics, 135, 77-89, 1991.
  • 10. Gupta, SC., Kumar, A, Singh, VN., Basu, S. Lapsetime Dependence of Qc in the Garhwal Himalaya, Bull. Ind. Soc. Earth. Tech. 33, 147–159, 1996.
  • 11. Kumar, A., Pandey, AD., Sharma, ML., Gupta, SC., Verma, AK., Gupta, BKProcessing and preliminary interpretation of digital data obtained from telemetered seismic array in the Garhwal Himalaya. Proceeding of 10th Symp. Of Earthquake Engineering. University of Roorkee, Roorkee, pp. 141–152, 1997.
  • 12. Mandal, P., Rastogi, BK., A frequency-dependent relation of coda Qc for Koyna–Warna region, India. Pure Appl. Geophys. 153, 163–177, 1998.
  • 13. Gupta, SC., Kumar, A., Seismic wave attenuation characteristics of three Indian regions: a comparative study. Curr. Sci. 82, 407–412., 2002.
  • 14. Paul, A., Gupta, SC., Pant, C., Coda Q estimates for Kumaun Himalaya. Proceedings of the Indian National Science Academy (Earth and Planetary Science) 112, 569–576, 2003.
  • 15. Şahin, Ş., Alptekin, Ö., Güneybatı Anadolu’da kabuk ve üst mantoda sismik dalgaların frekans bağımlı soğurulması, Yerbilimleri, 27(2) 53-62, 2003.
  • 16. Parvez, IA., Sutar, AK., Mridula, M., Mishra, SK., Rai, SS., Coda Q estimates in the Andaman Islands using local earthquakes. Pure Appl. Geophys. 165, 1861– 1878, 2008.
  • 17. Sharma, J., Crustal Investigations in Garwhal–Kumaun Himalayas: Velocity Tomography and Qc. Unpublished Ph.D. Thesis, IIT Roorkee, pp 249, 2008.
  • 18. Sharma, B., Dinesh KSS., Teotia, BK., Rastogi, AK., Gupta, SP., Attenuation of Coda Waves in the Saurashtra Region, Gujarat (India). Pure Appl. Geophys. doi: 10.1007/s00024-011-0295-1, 2011.
  • 19. Aydın, U., Şahin, Ş., Kalkan, E., Yarbaşı, N., Aksoy, G., Kemaliye çevresinde Pg, Sg Soğurulması ve yeni magnitüd fomülü, Fen Bilimleri Dergisi, 16 (1), 13-23, 2012.
  • 20. Şahin, Ş., Çınar, M., Frequency dependent attenuation of Coda Waves in the crust in Southwest Anatolia (Turkey), Pure and Applied Geophysics, 171, 1203- 1217, DOI: 10.1007/s00024-013-0690-x. 2014.
  • 21. Sato, H., Energy propagation including scattering effects single isotropic scattering approximation. Journal of Geophysical Research, 25, 27-41, 1977.
  • 22. De Siena, L., Del Pezzo, E., Bianco, F., Tramelli, A., Multiple resolution seismic attenuation imaging at Mt. Vesuvius, Physics of the Earth and Planetary Interiors 173, 17–32, 2009.
  • 23. Aydın, F., Kapadokya Volkanik Kompleksi’nin Gelişimi ve volkanizmanın bölge üzerindeki etkileri. 1. Tıbbi Jeoloji Çalıştayı, Ürgüp-Nevşehir, 2009.
  • 24. Göncüoğlu, MC., Toprak, V., Kuşçu, İ., Erler, A., Olgun, E., Orta Anadolu masifinin batı bölümünün jeolojisi. Bölüm 1: Güney kesim, TPAO Rapor No: 3155, Ankara, 140 s. 1991.
  • 25. Toprak, V., Vent distribution and its relation to regional tectonics, Cappadocian Volkanics, Turkey. J. Volcanol. Geotherm. Res. 85, 55-67, 1998.
  • 26. Ercan, T., Fujitani, T., Matsuda, JI., Tokel, S., Notsu, K., Ul, T., Can, B., Selvi, Y., Yildirim, T., Fisekei, A., Ölmez, M., Akbasli, A., The origin and evolution of the Cenozoic volcanism of Hasandağı- Karacadağ area (Central Anatolia) Jeomorfoloji Dergisi. 18, 39-54, 1990.
  • 27. Ercan, T., Tokel, S., Matsuda, J. I., Ui, T., Notsu, K. ve Fujitani, T., Hasandağı-Karacadağ (Orta Anadolu) Kuvaterner volkanizmasına ilişkin yeni jeokimyasal, izotopik ve radyometrik veriler. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, 7, 8-22. 1992.
  • 28. Göncüoğlu, MC., Toprak, V., Neogene and Quaternary volcanism of central Anatolia: a volcano-structural evaluation. Bull. de la Section de Volcanologie Soc. Géol. France. 26, 1-6, 1992.
  • 29. Temel, A., Kapadokya eksplozif volkanizmasının petrolojik ve jeokimyasal özellikleri. Doktora Tezi, Hacettepe Universitesi,Ankara, Turkey, 208 s., 1992.
  • 30. Aydar, E., Gündoğdu, N., Bayhan, H., Gourgaud, A., 1994. Kapadokya bölgesinin Kuvaterner yaşlı volkanizmasının volkanik-yapısal ve petrolojik incelenmesi. Yerbilimleri, 3, 25-42.
  • 31. Toprak, V., Göncüoğlu, M.C., Tectonic control on the evolution of the Neogene-Quaternary Central Anatolian Volcanic Province,Turkey. Geol. Jour. 28, 357-369, 1993.
  • 32. Schumacher, R., Mues-Schumacher, U., The Kizilkaya ignimbrite –an unusual low-aspect-ratio ignimbrite from Cappadocia, central Turkey: J. Volcanol. Geotherm. Res., 70, 107-121, 1996.
  • 33. Dirik, K. Göncüoğlu, M. C., Neotectonic characteristics of Central Anatolia. International Geology Review, 38, 807-817, 1996.
  • 34. Deniel, C., Aydar, E., Gourgaud, A., The Hasan Dagi stratovolcano (Central Anatolia, Turkey): evolution from calc-alkaline to alkaline magmatism in a collision zone. J. Volcanol. Geotherm. Res. 87, 275-302, 1998.
  • 35. KRDAE-Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Çengelköy, İstanbul
  • 36. Sato, H., Fehler, MC., Seismic Wave Propagation and Scattering in the Heterogenous Earth. Springer, 1998.
  • 37. Del Pezzo, E., Bianco, F., De Siena, L., Zollo, A., Small scale shallow attenuation structure at Mt. Vesuvius. Phys. Earth Planet. Inter. 157, 257–268, 2006.
  • 38. Dinç, AN., Afyon-Sultandağı bölgesi hız yapısının yerel deprem tomografisi yöntemi ile belirlenmesi, Yüksek Lisans, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2003.
  • 39. Ozer C., Gok E., Polat O., Three-Dimensional Seismic Velocity Structure of the Aegean Region of Turkey from Local Earthquake Tomography, Annals of Geophysics, 21 (61), 2018.
  • 40. Akın, U. Çiftçi, Y., Heat flow of the Kırşehir Massif and Geological sources of the radiogenic heat production, Mineral Res. Expl. Bull., 143, 53-73, 2011.
  • 41. Akın, U. and Duru M., Türkiye Isı Akısı Haritası (manyetik verilerden) Raporu, General Directorate of Mineral Research and Exploration Report No. 10840, (unpublished), Ankara, 2006.
  • 42. İlkışık, O. M, Gürer, A., Toksöz, T., Kaya, C., Geoelectromagnetic and geothermic investigations in the Ihlara Valley geothermal field. Journal of Volcanology and geothermal Research, 78 (3-4), 297- 308, 1997.
  • 43. Şengor, AMC., Yılmaz, Y., Tethyan evolution of Turkey: a plate tectonic approach. Tectonophysics 55: 361-376, 1981.
  • 44. Frizon de Lamotte, D., Raulin, C., Mouchot, N., Wrobel-Daveau, JC., Blanpied, C., Ringenbach, JC., The southernmost magrin of the Tethys realm during the Mesozoic and Cenozoic: Initial geometry and timing of the inversion processes. Tectonics 30: TC3002, 2011.
  • 45. Kurcer, A., Yeleser, L., Karzaoğlu, H., Izladı, E., Aykac, S., Kutlu, S., Kose, K., Bostan, S., Kurdal, S., Neotectonic Characteristics and Paleoseismology of Salt Lake Fault Zone, Central Anatolia, Turkey. MTA Report No. 11573. Ankara, Turkey: MTA, 2012.
  • 46. Koçyiyğit, A., Doğan, U., Strike-slip neotectonic regime and related structures in the Cappadocia region: a case study in the Salanda basin, Central Anatolia, Turkey, Turkish J Earth Sci, 25, 393-417, 2016.
  • 47. Kocyiğit A, Beyhan, A., A new intracontinental transcurrent structure: the Central Anatolian Fault Zone, Turkey. Tectonophysics 284: 317-336, 1998.
  • 48. Kocyiğit, A., Erol, O., A tectonic escape structure: Erciyes pullapart basin, Kayseri, Central Anatolia, Turkey. Geodin Acta 14: 133-145, 2001.
  • 49. Blumenthal, M., Niğde ve Adana vilayetleri dolayındaki Torosların jeolojisine umumi bir bakış. MTA Yayınları Seri B6. Ankara, Turkey: MTA (in Turkish), 1941.
  • 50. Dirik, K., Göncüoğlu, M. C., Kozlu, H., Stratigraphy and pre-Miocene tectonic evolution of the southwestern part of the Sivas Basin, Central Anatolia, Turkey Geological Journal 34, 303-319, 1999.
APA SAHIN S, Oksum E (2020). Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. , 181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
Chicago SAHIN SAKIR,Oksum Erdinc Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. (2020): 181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
MLA SAHIN SAKIR,Oksum Erdinc Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. , 2020, ss.181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
AMA SAHIN S,Oksum E Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. . 2020; 181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
Vancouver SAHIN S,Oksum E Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. . 2020; 181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
IEEE SAHIN S,Oksum E "Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi." , ss.181 - 191, 2020. 10.17341/gazimmfd.450361
ISNAD SAHIN, SAKIR - Oksum, Erdinc. "Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi". (2020), 181-191. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.450361
APA SAHIN S, Oksum E (2020). Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35(1), 181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
Chicago SAHIN SAKIR,Oksum Erdinc Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 35, no.1 (2020): 181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
MLA SAHIN SAKIR,Oksum Erdinc Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.35, no.1, 2020, ss.181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
AMA SAHIN S,Oksum E Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2020; 35(1): 181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
Vancouver SAHIN S,Oksum E Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2020; 35(1): 181 - 191. 10.17341/gazimmfd.450361
IEEE SAHIN S,Oksum E "Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35, ss.181 - 191, 2020. 10.17341/gazimmfd.450361
ISNAD SAHIN, SAKIR - Oksum, Erdinc. "Nevşehir ve çevresindeki volkanik yapıların sismik soğurulma yöntemi ile belirlenmesi". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 35/1 (2020), 181-191. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.450361