Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi
Yıl: 2020 Cilt: 35 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1519 - 1535 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17341/gazimmfd.494086 İndeks Tarihi: 12-01-2021
Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi
Öz: Bulanık karar vermenin ana çalışma alanı, belirsizlik altında karar vermektir. Çünkü belirsizliğe neden olankriterlere, alternatiflere ve sonuçlara ilişkin sayısal değerler değil, sözel değerler mevcuttur. Tip-1 bulanıkkümelerin üyelik işlevleri, kendisiyle ilgili bir belirsizliğe sahip değildir. Oysa tip-1 bulanık kümelere göretip-2 bulanık kümeler ile aşırı aritmetik işlemlere ihtiyaç duyulurken; tip-2 bulanık kümeler, tip-1 bulanıkkümeleri ve sistemleri yaygınlaştırarak üyelik fonksiyonlarını tanımlama konusunda daha fazla belirsizliğiele alabilmektedir. Tip-2 bulanık kümesi, üyelik fonksiyonlarının belirsizliğini bulanık küme teorisine dâhiletmemizi sağlar. Bu nedenle, Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) problemlerinin tip-2 bulanık sayılar ileentegre edilmesi karar verme sürecinde avantajlar sağlayacaktır. Öte yandan, karar vericinin etki derecesiniyansıtmak için insan duyarlılığının kullanılmasını gerektiren karar verme sürecinin karma bir analizi bulanıkkural tabanı ile ifade edilebilir. Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP), aynı anda çeşitli ve çelişen kriterleri hesabakatan ve yaygın bir şekilde kullanılan ÇKKV yöntemidir. Ve AHP yöntemi, aynı zamanda karar vericilerinkişisel tercihlerini çözüm sürecine dâhil etmelerini sağlayan bir yöntemdir. Amacımız, tip-2 bulanıkkümeleri için yeni bir sıralama yöntemi ile birlikte bir Aralık Tip-2 Bulanık Kural Tabanlı AHP (AT2 BKTAHP ) yöntemini geliştirmektir. Önerilen metodu, AT2 BAHP metodu ile bir tedarikçi seçim probleminekarşılaştırmalı olarak uygulayacağız.
Anahtar Kelime: An new interval type-2 hybrid fuzzy rule-based AHP system for supplier selection
Öz: The main study area of fuzzy decision making is decision making under uncertainty. Because there are verbal values, not numerical values, regarding criteria, alternatives and results which causes uncertainty in return. The membership functions of type-1 fuzzy set do not have any uncertainty related to themselves. Whereas, the excessive arithmetic operations are required by type-2 fuzzy set in comparison with type-1 fuzzy set, type-2 fuzzy set may address more uncertainty in the issue of defining the membership functions by generalizing type-1 fuzzy sets and systems. A type-2 fuzzy set lets us incorporate the uncertainty of membership functions into the fuzzy set theory. For this reason, integrating multicriteria decision making (MCDM) problems with interval type-2 fuzzy numbers will provide advantages in the decision-making process. On the other hand, a mixed analysis of the decision-making process, which requires the use of human sensitivity to reflect the influence level of the decision maker, can be expressed as the fuzzy rule base. Analytic Hierarchy Process (AHP) is a widely used MCDM that can take into account various and conflicting criteria at the same time. And the AHP method is also a method that allows decision makers to incorporate their personal preferences into the solution process. Our objective is to develop an Interval Type-2 Fuzzy Rule-Based AHP (IT2 FRB AHP ) method together with a new ranking method for type-2 fuzzy sets. We will apply the proposed method comparatively with the interval type-2 fuzzy AHP (IT2 FAHP) method to a supplier selection problem.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Karakaşoğlu N., Bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ve bir uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli,2008.
- 2. Chen C. T., Huang S. F., Order-fulfillment ability analysis in the supply-chain system with fuzzy operation times, International Journal of Production Economics, 101 (1), 185-193, 2006.
- 3. Torun H., Canbulut G., Analysis of two stage supply chain coordination under fuzzy demand, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 34 (3), 1315-1328, 2019.
- 4. Ke H., Cui Z., Govindan K., Zavadskas E. K., The impact of contractual governance and trust on EPC projects in construction supply chain performance. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, 26 (4), 349-363, 2015.
- 5. Guo C., Li X., A multi-echelon inventory system with supplier selection and order allocation under stochastic demand, International Journal of Production Economics, 151, 37-47, 2014.
- 6. Kannan D., Khodaverdi R., Olfat L., Jafarian A., Diabat A., Integrated fuzzy multi criteria decision making method and multi-objective programming approach for supplier selection and order allocation in a green supply chain, Journal of Cleaner production, 47, 355-367, 2013.
- 7. Önüt S., Gülsün B., Tuzkaya U. R., Tuzkaya G., A twophase possibilistic linear programming methodology for multi-objective supplier evaluation and order allocation problems, Information Sciences, 178 (2), 485-500, 2008.
- 8. Sanayei A., Mousavi S. F., Abdi M. R., Mohaghar A., An integrated group decision-making process for supplier selection and order allocation using multiattribute utility theory and linear programming, Journal of the Franklin institute, 345 (7), 731-747, 2008.
- 9. Kilic H. S., An integrated approach for supplier selection in multi-item/multi-supplier environment, Applied Mathematical Modelling, 37 (14-15), 7752- 7763, 2013.
- 10. Yazdani M., Hashemkhani Zolfani S., Zavadskas E. K., New integration of MCDM methods and QFD in the selection of green suppliers, Journal of Business Economics and Management, 17 (6), 1097-1113, 2016.
- 11. Rezaei J., Fahim P. B., Tavasszy L., Supplier selection in the airline retail industry using a funnel methodology: Conjunctive screening method and fuzzy AHP, Expert Systems with Applications, 41 (18), 8165-8179, 2014.
- 12. Yazdani M., Chatterjee P., Zavadskas E. K., Zolfani S. H., Integrated QFD-MCDM framework for green supplier selection, Journal of Cleaner Production, 142, 3728-3740, 2017.
- 13. Omurca S. I., An intelligent supplier evaluation, selection and development system, Applied Soft Computing, 13 (1), 690-697, 2013.
- 14. Shidpour H., Shahrokhi M., Bernard A., A multiobjective programming approach, integrated into the TOPSIS method, in order to optimize product design; in three-dimensional concurrent engineering. Computers & Industrial Engineering, 64 (4), 875-885, 2013.
- 15. Awasthi A., Chauhan S. S., Omrani H., Application of fuzzy TOPSIS in evaluating sustainable transportation systems, Expert systems with Applications, 38 (10), 12270-12280, 2011.
- 16. Şengül Ü., Eren M., Shiraz S. E., Gezder V., Şengül A. B., Fuzzy TOPSIS method for ranking renewable energy supply systems in Turkey, Renewable Energy, 75, 617- 625, 2015.
- 17. Şahin B., Yazır D., An analysis for the effects of different approaches used to determine expertise coefficients on improved fuzzy analytical hierarchy process method, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 34 (1), 89-102, 2018.
- 18. Kahraman C., Öztayşi B., Sarı İ. U., Turanoğlu E., Fuzzy analytic hierarchy process with interval type-2 fuzzy sets, Knowledge-Based Systems, 59, 48-57, 2014.
- 19. Tseng M. L., Lin Y. H., Chiu A. S., Chen C. Y., Fuzzy AHP approach to TQM strategy evaluation, Industrial Engineering & Management Systems, 7 (1), 34-43, 2008.
- 20. Wu Z., Chen Y., The maximizing deviation method for group multiple attribute decision making under linguistic environment, Fuzzy Sets and Systems, 158 (14), 1608-1617, 2007.
- 21. Kahraman C., Ruan D., Doǧan I., Fuzzy group decisionmaking for facility location selection, Information Sciences, 157, 135-153, 2003.
- 22. Chen S. J., Hwang C. L., Fuzzy multiple attribute decision making methods. In Fuzzy multiple attribute decision making, Springer, Berlin, Heidelberg, 375, 289-486, 1992.
- 23. Bostancı B., Bakır N.Y., Doğan U., Güngör M.K., Research on GIS-aided housing satisfaction using fuzzy decision-making techniques, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 32 (4), 1193-1208 , 2017.
- 24. Zadeh L.A., Fuzzy sets. Information and control, 8 (3), 338-353, 1965.
- 25. Zadeh L. A., The concept of a linguistic variable and its application to approximate reasoning-I, Information sciences, 8 (3), 199-249, 1975.
- 26. Karnik N. N., Mendel J. M., Operations on type-2 fuzzy sets, Fuzzy sets and systems, 122 (2), 327-348, 2001.
- 27. Linda O., Manic M., Interval type-2 fuzzy voter design for fault tolerant systems, Information Sciences, 181 (14), 2933-2950, 2011.
- 28. Jammeh E. A., Fleury M., Wagner C., Hagras H., Ghanbari M., Interval type-2 fuzzy logic congestion control for video streaming across IP networks, IEEE Transactions on Fuzzy Systems, 17 (5), 1123-1142, 2009.
- 29. Çalık A., Paksoy T., Aralık Tip-2 Bulanık AHP Yöntemi ile Üçüncü Parti Tersine Lojistik (3PTL) Firma Seçimi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 20 (1), 52-67, 2017.
- 30. Yaakob A. M., Khalif K. M. N. K., Gegov A., Rahman S. F. A., Interval type 2-fuzzy rule based system approach for selection of alternatives using TOPSIS, In 2015 7th International Joint Conference on Computational Intelligence (IJCCI), Lisbon-Portugal, 112-120, 2015.
- 31. Qin J., Liu X., Pedrycz W., An extended TODIM multicriteria group decision making method for green supplier selection in interval type-2 fuzzy environment. European Journal of Operational Research, 258(2), 626- 638, 2017.
- 32. Delice E. K., A fuzzy multicriteria model for airline companies selection, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 31 (2), 263-276, 2016.
- 33. Yılmaz N., Şenol M. B., A model and application of occupational health and safety risk assessment, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 32 (1), 77-87, 2017.
- 34. Büyüközkan G., Parlak I. B., Tolga A. C., Evaluation of knowledge management tools by using an interval type2 fuzzy TOPSIS method, International Journal of Computational Intelligence Systems, 9 (5), 812-826, 2016.
- 35. Di Martino F., Sessa S., Type-2 interval fuzzy rulebased systems in spatial analysis, Information Sciences, 279, 199-212, 2014.
- 36. Büyüközkan G., Kahraman C., Ruan D., A fuzzy multicriteria decision approach for software development strategy selection, International Journal of General Systems, 33 (2-3), 259-280, 2004.
- 37. Buckley J. J., Fuzzy hierarchical analysis, Fuzzy sets and systems, 17 (3), 233-247, 1985.
- 38. Mendel J. M., John R. I., Liu F., Interval type-2 fuzzy logic systems made simple, IEEE transactions on fuzzy systems, 14 (6), 808-821, 2006.
- 39. Türk S., John R., Özcan E., Interval type-2 fuzzy sets in supplier selection, In Computational Intelligence (UKCI), Bradford-UK, 1-7, 2014.
- 40. Adler L. M., A modification of Kendall's tau for the case of arbitrary ties in both rankings, Journal of the American Statistical Association, 52 (277), 33-35, 1957.
- 41. Dibley M. J., Staehling N., Nieburg P., Trowbridge F. L., Interpretation of Z-score anthropometric indicators derived from the international growth reference, The American journal of clinical nutrition, 46 (5), 749-762, 1987.
- 42. Chang D. Y., Applications of the extent analysis method on fuzzy AHP, European journal of operational research, 95 (3), 649-655, 1996.
- 43. Van Laarhoven P. J., Pedrycz W., A fuzzy extension of Saaty's priority theory, Fuzzy sets and Systems, 11 (1- 3), 229-241, 1983.
| APA | ozturk m, PAKSOY T (2020). Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. , 1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| Chicago | ozturk muslum,PAKSOY Turan Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. (2020): 1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| MLA | ozturk muslum,PAKSOY Turan Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. , 2020, ss.1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| AMA | ozturk m,PAKSOY T Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. . 2020; 1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| Vancouver | ozturk m,PAKSOY T Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. . 2020; 1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| IEEE | ozturk m,PAKSOY T "Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi." , ss.1519 - 1535, 2020. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| ISNAD | ozturk, muslum - PAKSOY, Turan. "Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi". (2020), 1519-1535. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.494086 |
| APA | ozturk m, PAKSOY T (2020). Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35(3), 1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| Chicago | ozturk muslum,PAKSOY Turan Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 35, no.3 (2020): 1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| MLA | ozturk muslum,PAKSOY Turan Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.35, no.3, 2020, ss.1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| AMA | ozturk m,PAKSOY T Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2020; 35(3): 1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| Vancouver | ozturk m,PAKSOY T Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2020; 35(3): 1519 - 1535. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| IEEE | ozturk m,PAKSOY T "Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi." Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35, ss.1519 - 1535, 2020. 10.17341/gazimmfd.494086 |
| ISNAD | ozturk, muslum - PAKSOY, Turan. "Tedarikçi seçimi için yeni bir aralık tip-2 hibrit bulanık kural tabanlı AHP sistemi". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 35/3 (2020), 1519-1535. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.494086 |
