Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi

ESEN, FATMA; avci, vedat

Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi

Fatma ESEN, (Bingöl Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Bingöl, Türkiye)

Vedat AVCI (Bingöl Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Bingöl, Türkiye)

Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

20 2

Yıl: 2020 Cilt: 19 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 664 - 685 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 19-01-2021

Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi

Öz:

Bu çalışmanın amacı, Berit Dağları’nda litolojik ve jeomorfolojik faktörlerin bitki örtüsünün dağılışına etkisiniaçıklamaktır. Bu amaçla litolojik ve jeomorfolojik faktörlere ait alt kriterler ile bitki örtüsü katman haritalarıoluşturulmuştur. Oluşturulan katman haritaları, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknikleriyle, ArcGIS 10.7yazılımı kullanılarak çakıştırılmıştır. Çakıştırma işlemi sonunda her bir jeomorfolojik faktörün alt kriterindebulunan bitki türü ve alanı tespit edilmiştir. Buna göre, Berit Dağları’nda 1600,01-1800 m yükseltileriarasındaki yüksek plato ve yamaçlarda şist anakayası üzerinde 45,01º> eğimli alanlarda kuzeydoğu, doğu vegüneydoğu yönlerde bitki çeşitliliği ve yoğunluğu fazladır. Buna karşılık 2400 m’den yüksek alanlardaki zirvedüzlükleri üzerinde, ofiyolitik melanj ve 0-15ºeğimli güney ve güneybatı yönlü alanlarda bitki tür çeşitliliği veyoğunluğu azdır. Çalışma sonucunda, Berit Dağları’nda litoloji, yerşekilleri, yükselti, eğim ve bakı gibijeomorfolojik faktörlerin bitki örtüsü çeşitliliğini ve dağılışını etkileyen önemli unsurlar olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelime:

Effect of Lithological and Geomorphological Factors on Distribution of Vegetation in Berit Mountains (Kahramanmaraş)

Öz:

The purpose of this study is to explain the effect of lithological and geomorphological factors on the distribution of vegetation in the Berit Mountains. For this purpose, vegetation layer maps were created with sub-criteria of geomorphological factors. Layer maps created were overlapped by using Geographic Information Systems (GIS) techniques within ArcGIS 10.7software. Using overlay analysis, the plant species and area in the subcriteria of each geomorphological factor were determined. According to the results, in the Berit Mountains, on the high plateau and hillside between the elevations of 1600.01-1800 m, the plant diversity and density in the northeastern, eastern and southeastern areas are high in areas with a slope of 45.01º> on the schist bedrock. On the other hand, on the summit plains in areas higher than 2400 m, plant species diversity and density are low in the ophiolitic melange and 0-15 slope south and southwest direction areas. As a result of the study, it has been understood that geomorphological factors such as lithology, landforms, elevation, slope and aspect in the Berit Mountains are important factors affecting vegetation diversity and distribution.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Allen R.B., Hewitt A.E. ve Partridge T.R. (1995). Predicting land use suitability from vegetation and landform in depleted semiarid grassland, New Zealand. Landscape and Urban Planning, 32(1), 31-42.
Atalay, İ. (1994). Türkiye vejetasyon coğrafyası. Ege Üniversitesi Basım Evi, Bornava İzmir.
Atalay, İ. (2006). Toprak oluşumu, sınıflandırılması ve coğrafyası. Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, İzmir.
Atalay, İ. (2008). Ekosistem ekolojisi ve coğrafyası. Cilt I-II. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayınları, İzmir.
Aytaç, A. S. ve Semenderoğlu, A. (2012). Amanos dağlarının orta kesiminin doğa koruma kriterleri açısından değerlendirilmesi. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-16.
Barrio, G. d., Alvera, B., Puigdefabregas, J., ve Diez, C. (1997). Response of high mountain landscape to topographic variables: central pyrenees. Landscape Ecology, 12, 95–116.
Cürebal, İ., Efe, R., Sönmez, S. ve Soykan, A. (2012). Kazdağları ekosistemi ve ekolojisi. Kazdağları Ulusal Çalıştayı Bildiriler Kitabı, Edremit.
Dönmez, Y. (1985). Bitki coğrafyası. İstanbul Üniv. Yay. No: 3319, İstanbul.
Dutkuner, İ. ve Akten, M. (2000). Kahramanmaraş'da kentiçi park ve ağaçlandırmalarda kullanılabilecek ağaç taksonları. Fen ve Mühendislik Dergisi, 3 (2), 28-35.
Esen, F. (2014). Elbistan Havzası’nın fiziki coğrafyası. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Eser Ünaldı, Ü. ve Kömüşçü, Ali. (2007). Topografya - vejetasyon arasındaki ilişkiler: Bolkar Dağları (Ereğli - Dümbelek Düzü - Mersin Arası. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 1-15.
Gottfried, M., Pauli, H., Reiter, K., ve Grabherr, G. (1999). A fine-scaled predictive model for changes in species distribution patterns of high mountain plants induced by climate warming. Diversity and Distributions, 5, 241–251.
Gönençgil, B. (2009). Küresel degradasyon sürecinde dağlar ve dağ alanları yönetimi. Çantay Kitabevi. İstanbul.
Guisan, A., Theurillat, J. P. ve Kienast, F. (1998). Predicting the potential distribution of plant species in an Alpine environment. Journal of Vegetation Science, 9, 65–74.
Hoersch, B., Braun, G., ve Schmidt, U. (2002). Relation between landform and vegetation in alpine regions of Wallis, Switzerland. A multiscale remote sensing and GIS approach. Computers, Environment and Urban Systems, 26(2-3), 113-139.
İzbırak, R. (1976). Bitki coğrafyası (genişletilmiş ikinci baskı). Ankara Üniv. DTCF Yay. No: 226, Ankara.
Kantarcı, M. D. (1991). Akdeniz Bölgesi’nin yetişme ortamı bölgesel sınıflandırması. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını, Sıra No: 668, Seri No: 64, Ankara.
Karabulut, M. (2006). NOAA AVHRR verilerini kullanarak Türkiye’de bitki örtüsünün izlenmesi ve incelenmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 4(1), 29-42.
Kayacık, H., (1980). Orman ve park ağaçlarının özel sistematiği, gymnospermae (açık tohumlular). 1. Cilt, 4. Baskı, İstanbul.
Lavorel, S., McIntyre, S. ve Grigulis, K. (1999). Plant response to disturbance in a Mediterranean grassland: How many functional groups? Journal of Vegetation Science, 10, 661-672.
Laz, B. (2015). Kahramanmaraş ili Andırın ilçesinde 3 farklı orman tipinde bazı Coleoptera familyalarının çeşitliliği üzerine incelemeler. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Özşahin. E. (2015). Işıklar (Ganos) Dağı’nın biyojeomorfolojisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Peterson, G. D., Allen, C. R. ve Holling, C. S. (1998). Ecological resilience, biodiversity, and scale. Ecosystems 1, 6-18.
Selik, M. (1963). Kızılçam (Pinus brutia Ten.)’in botanik özellikleri üzerinde araştırmalar ve bunların halepçamı (Pinus Halepensis Mill.) vasıfları ile mukayesesi. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları No: 353, Ankara.
Seyidahmedov, A. ve Atamov, V. (2008). The beneficial plants of mountainous regions in Azerbaijan. Biological Diversity and Conservation (BioDiCon), 1(1), 13-27.
Sundqvist, M. K., Giesler R., Graae B. J., Wallander, H., Fogelberg E. ve Wardle D. A. (2010). Interactive effects of vegetation type and elevation on aboveground and belowground properties in a subarctic tundra. Oikos, 120, 128–142.
Şefik, Y. (1964). Kızılçam (Pinus brutia Ten.) kozalak ve tohumu üzerine araştırmalar. İÜ Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, 14(2), 35-70.
Tağıl, Ş. (2006). Kazdağı Milli Parkı’nda arazi örtüsü organizasyonunu kontrol eden jeomorfometrik faktörler: bir CBS yaklaşımı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 4 (2), 37-47.
Walker B. (1995). Conserving biological diversity through ecosystem resilience. Conservation Biology, 9, 747–52.
Westoby, M. ve Wright, I. J. (2006). Land-plant ecology on the basis of functional traits. Trends in Ecology and Evolution, 21, 261–268.
Yıldız, B. (2001). Berit Dağı (Kahramanmaraş) Florası, Turkish Journal of Botany, 25, 63– 102.
Yılmaz, M., Kaplan, A. ve Vermez, Y. (2013). Kızılçam (Pinus brutia Ten.)’ın üç uç populasyonuna ait bazı tohum özellikleri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 16(1), 55-61.

APA	ESEN F, avci v (2020). Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. , 664 - 685.
Chicago	ESEN FATMA,avci vedat Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. (2020): 664 - 685.
MLA	ESEN FATMA,avci vedat Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. , 2020, ss.664 - 685.
AMA	ESEN F,avci v Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. . 2020; 664 - 685.
Vancouver	ESEN F,avci v Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. . 2020; 664 - 685.
IEEE	ESEN F,avci v "Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi." , ss.664 - 685, 2020.
ISNAD	ESEN, FATMA - avci, vedat. "Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi". (2020), 664-685.

APA	ESEN F, avci v (2020). Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 664 - 685.
Chicago	ESEN FATMA,avci vedat Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19, no.3 (2020): 664 - 685.
MLA	ESEN FATMA,avci vedat Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.19, no.3, 2020, ss.664 - 685.
AMA	ESEN F,avci v Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 19(3): 664 - 685.
Vancouver	ESEN F,avci v Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 19(3): 664 - 685.
IEEE	ESEN F,avci v "Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, ss.664 - 685, 2020.
ISNAD	ESEN, FATMA - avci, vedat. "Berit Dağları’nda (Kahramanmaraş) Litolojik ve Jeomorfolojik Faktörlerin Bitki Örtüsünün Dağılışına Etkisi". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/3 (2020), 664-685.