Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme
Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 55 - 77 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.16878/gsuilet.518697 İndeks Tarihi: 27-01-2021
Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme
Öz: Mevcut çalışma, kullanıcıların sosyal medya üzerindeki farklı mecralardan aldıkları haberlere olan teyit/güven düzeylerinin ölçülmesi için bir araç tasarlamayı, profesyonel gazeteciler tarafından üretilen haberlerle, kullanıcıların ürettiği ya da paylaştığı sosyal medya haberlerine güven arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını ve kullanıcıların sosyal medyada karşılaştıkları haberleri paylaşmadan önce ne ölçüde araştırma yaptıklarını incelemeyi amaçlamaktadır. 763 üniversite öğrencisinin katılımıyla bir araştırma gerçekleştirilmiştir ve yapılan analiz sonrasında “teyit”, “profesyonel sosyal medya paylaşımlarına güven” ve “bireysel sosyal medya paylaşımlarına güven” başlıklı 3 faktörlü bir yapının öğrenciler için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu görülmüştür. Ayrıca katılımcıların, profesyonel mecralara, bireysel paylaşımlara kıyasla daha fazla güvendikleri ve sosyal medyayı haber alma amacıyla kullananların teyit etme reflekslerinin yüksek olduğu sonucu elde edilmiştir.
Anahtar Kelime: Research on social media news trust and news verifica-tion awareness
Öz: This study aims to design a tool for measuring social media users’ levels of social media news trust and news verification aware-ness, to investigate if there is a significant difference between the trust towards news produced by professional journalists and individ-uals’ news production/shares, and to examine whether social media users check the trueness of social media news before they share them. To that end, a survey was conducted with the participation of 763 university students and following the analysis of the results, a 3-factor structure as “verification”, “trust on professional social media shares” and “individual social media shares” was proven to be a valid and reliable scale for university students. Also, it has been observed that the trust of participants towards professional chan-nels is higher than the individual shares and the youth, who use social media to get news have higher levels of news verification awareness.
Anahtar Kelime: Une étude sur la confiance envers les informations diffusées via les médias sociaux et les habitudes de vérification des utilisateurs
Öz: Cette étude a pour objectif de concevoir un instrument pour mesurer le ni-veau de vérification et de confiance des utilisateurs envers les informations pro-venant de différents canaux de médias sociaux. Aussi elle cherche à question-ner s’il existe une différence significative entre les niveaux de confiance envers les informations diffusées par des journalistes professionnels et celles qui sont produites ou partagées par des utilisateurs sur les médias sociaux et d’analyser dans quelle mesure les utilisateurs font des recherches pour vérifier les informa-tions qu’ils reçoivent via les médias sociaux avant de les partager. Suite à une étude réalisée auprès de 763 étudiants, on a constaté que la structure à 3 fac-teurs comprenant les thèmes de “la vérification”, de “la confiance accordée aux partages sur les médias sociaux institutionnels” et de “la confiance accordée aux partages sur les médias sociaux individuels” est une échelle fiable et valide pour les étudiants. En outre, on a obtenu comme résultat que les utilisateurs font plus confiance aux canaux institutionnels, en comparaison aux partages indivi-duels et ceux qui utilisent les médias sociaux pour avoir des informations ont un réflexe de vérification à un niveau élevé.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Altunbaş, F. ve Kul, M. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımı Alışkanlıklarının Ölçümlenmesi: Van Yüzüncü Yıl Örneği. Akademik Bakış Dergisi, 51(Eylül-Ekim), 414-423.
- Atton, C. (2008). Alternative and Citizen Journalism. K. Wahl-Jorgensen ve T. Ha-nitzsch (Ed.), The Handbook of Journalism Studies içinde (265-278). Routledge.
- Avcı, Ö. ve Sürücü, Ç. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Etkileşim-leri: Bartın Üniversitesi Örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi, 40(Kış), 500-513.
- Balcı, Ş. ve Bekiroğlu, O. (2014). Medyanın Kritik ve Süreğen Dönemeci: Üniver-site Öğrencilerinin Gözünden Medya Haberlerinin Güvenilirliği. Selçuk Üniversit-esi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 8(2), 192-217.
- Bauman, Z. ve Lyon, D. (2013). Akışkan Gözetim. (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ay-rıntı Yayınları.
- Bayram, N. (2004). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
- Bode, L. ve Vraga, E. K. (2015). In Related News, that was Wrong: The Correction of Misinformation through Related Stories Functionality in Social Media. Journal of Communication, 65(4), 619-638.
- Castells, M. ve Cardoso, G. (2006). The Network Society: From Knowledge to Policy (pp. 3-23). Washington, DC: Johns Hopkins Center for Transatlantic Rela-tions.
- Çelik, H. E. ve Yılmaz, V. (2013). Lisrel 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Ceron, A. (2015). Internet, News, and Political Trust: The Difference between Social Media and Online Media Outlets. Journal of Computer-Mediated Commu-nication, 20(5), 487-503.
- Çoban, S. (2015). İletişim Fakültesi Öğrencilerinin İnternet Haberciliğinin Güvenilirliğine İlişkin Tutumları. R. Çelik ve S. Dalgalıdere (Ed.), Yeni ve Gelenek-sel Medya Okumaları içinde (123-141). İstanbul: İskenderiye Kitap.
- Dülgeroğlu, I. (2012). Marka kişiliği, hizmetin kalitesi, hizmete duyulan güven ve sadakat ilişkisi üzerine yapısal eşitlik modellemesi analizi. Yayımlanmamış doktora tezi, Uludağ Üniversitesi.
- Edelman Trust Barometer. (2019). Global Report. Erişim 22.03.2019. https:// www.edelman.com/sites/g/files/aatuss191/files/2019-03/2019_Edelman_Trust_ Barometer_Global_Report.pdf?utm_source=website&utm_medium=global_re-port&utm_campaign=downloads
- EEAS Press Team. (5 Aralık 2018). Action Plan against Disinformation. Erişim 28 Ocak 2019, https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homep-age/54866/action-plan-against-disinformation_en
- Ertz, M., Karataş, F. ve Sarıgöllü, E. (2016). Exploring Pro-environmental Behav-iors of Consumers: An Analysis of Contextual Factors, Attitude, and Behaviors. Journal of Business Research, 69(10), 3971-3980.
- Fırat, N. ve Barut, Y. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (SMBÖ)’nin geliş-tirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Human Sciences, 15(4), 2266-2279.
- Fletcher, R. ve Park, S. (2017). The Impact of Trust in the News Media on Online News Consumption and Participation. Digital Journalism, 5(10), 1281-1299.
- Fuchs, C. (2011). Web 2.0, Prosumption, and Surveillance. Surveillance & Soci-ety. 8(3): 288.
- Gottfried, J. ve Shearer, E. (2016). “News Use across Social Media Platforms 2016.” Pew Research Center, May 26. http://www. journalism.org/2016/05/26/ news-use-acrosssocial-media-platforms-2016.
- Guess, A., Nagler, J. ve Tucker, J., (2019). Less than You Think: Prevalence and Predictors of Fake News Dissemination on Facebook. Science Advances, 5(1).
- Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanma-mış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
- Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E (2010). Multivariate data analysis a global perspective. 7th Edition, Global Edition, USA: Pearson.
- Hansen, D. ve Shneiderman, B., Smith, M. A. (2011). Analyzing social media net-works with NodeXL: Insights from a connected world. Boston: Elsevier
- Hermida, A., Fletcher, F., Korell, D. ve Logan, D. (2012). Share, Like, Recom-mend: Decoding the Social Media News Consumer. Journalism Studies, 13(5-6), 815-824.
- Kaplan, A. M. ve Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media. Business horizons, 53(1), 59-68.
- Kavaklı, N. (2019a). Üniversite Öğrencileri Arasında İnternet Doğrulama/Teyit Platformlarının Kullanımı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 69, 398-411.
- Kavaklı, N. (2019b). Yalan Haberle Mücadele ve İnternet Teyit/Doğrulama Platformları. Erciyes İletişim Dergisi. 6(1), 663-682.
- Kavaklı, O. (2010). “Gençler Medyaya Güvenmiyor” Erişim 25.01.2019 http:// www.e-psikiyatri.com/GENCLER-MEDYAYA-GUVENMIYOR-7016
- Keser, A., Öngen Bilir, B. ve Aytaç, S. (2017). Niceliksel İş Yükü Envanterinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İş-Güç Endüstri İlişkileri Dergisi, 19(2), 55-78.
- Keyes, R. (2004). The post-truth era: Dishonesty and deception in contemporary life. Macmillan.
- Kline, R. B. (2013). Exploratory and Confirmatory Factor Analysis, Y. Petscher ve C. Schatsschneider, (Ed.), Applied Quantitative Analysis in the Social Sciences içinde (171- 207). New York: Routledge.
- Kucharski, A. (2016). Post-truth: Study epidemiology of fake news. Nature. 540.7634: 525-525.
- Kurtuldu, G. (2016). Tüketicilerin Toplulukçuluk Değerlerinin Ölçülmesi Hakkında Bir Ölçek Geçerlemesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1): 100-117.
- Ladd, J. M. (2011). Why Americans hate the media and how it matters. Prince-ton, NJ: Princeton University Press.
- Mackay, J. ve B., Lowrey, W. (2011). The credibility divide: reader trust of online newspapers and blogs. Journal of Media Sociology, 3(1-4), 39-57.
- Mavridis, G. (2018). Fake news and social media: How Greek users identify and curb misinformation online. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Malmö Üniversi-tesi.
- Metzger, M. J., Flanagin, A. J. ve Medders, R. B. (2010). Social and Heuristic Approaches to Credibility Evaluation Online. Journal of Communication, 60, 413– 439.
- Morozov, E. (2011). The Net Delusion: The Dark Side of Internet Freedom. Jackson, TN: Public Affairs.
- Müller, P. ve Denner, N. (2017). Was tun gegen “Fake News”?. Friedrich-Nau-mann-Stiftung für die Freiheit. Berlin: COMDOK GmbH.
- Newman, N. (2009). The Rise of Social Media and Its Impact on Mainstream Journalism. Reuters Institute for the Study of Jornalism. Working Paper.
- Norris, P. (2011). Democratic deficit: Critical citizens revisited. New York, NY: Cambridge University Press.
- Olkun, E. O. (2017). Medya haberlerinin güven algısı üzerinde etkili olan faktörler: Konya örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi.
- Olkun, E.O. ve Balcı, Ş. (2016). Reliability Perception of Media News Among Uni-versity Students. 2. International Conference on the Changing World and Social
- Research, Proceedings Book. 14-16 October. Konya: Palet Yayınları, 779-792.
- Otrar, M. ve Argın, F. S. (2015). Öğrencilerin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştır-maları Dergisi, 4(1), 391-403.
- Palfrey, J. G. ve Gasser, U. (2011). Born digital: Understanding the first genera-tion of digital natives. Read HowYouWant. com.
- Post-truth. (2019). OxfordDictionaries.com Erişim 22.03.2019. .https://en.oxford-dictionaries.com/definition/post-truth
- Renda, A. (2018). The legal framework to address “fake news”: possible policy actions at the EU level. CEPS Research Report, 2018.
- Reuters Institute. (2018). Reuters Institute Digital News Report. Erişim 22.03.2019. http://media.digitalnewsreport.org/wp-content/uploads/2018/06/dig-ital-news-report-2018.pdf?x89475
- Rodríguez, C. (2008). Citizens’ Media. The International Encyclopedia of Com-munication.
- Sample Size Calculator. Erişim 24 Aralık 2018, https://www.surveysystem.com/ sscalc.htm
- Sarıçam, H. ve Adam Karduz, F. F. (2018). Sosyal Medya Kullanım Bozukluğu Öl-çeği’nin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 9,116-135.
- Sarıtaş, A , Korkmaz, İ. ve Tunca, M . (2017). Pazarlama İletişiminde İnovatif Bir Kanal Olarak Sosyal Medyanın Kullanımı: Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Araştır-ma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (UPK Ahmet Hamdi İsla-moğlu Özel Sayısı), 95-108.
- Savcı, M., Ercengiz, M. ve Aysan, F. (2018). Ergenlerde Sosyal Medya Bozukluğu Ölçeği’nin Türkçe Uyarlaması. Nöro Psikiyatri Arşivi, 55, 248-255.
- Silverman, C. (16 Kasım 2016). “This Analysis Shows how Fake Election News Stories Outperformed Real News on Facebook.” BuzzFeed News. Erişim 22.03.2019 https://www.buzzfeednews.com/article/craigsilverman/viral-fake-election-news-outperformed-real-news-on-facebook
- Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ekinoks.
- Solmaz, B., Tekin, G., Herzem, Z. ve Demir, M. (2013). İnternet ve Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir Uygulama. Selçuk İletişim, 7(4), 23-32.
- Southwell, B. (2013). Social networks and popular understanding of science and health. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press.
- Stroud, N. J. ve Lee, J. K. (2013). Perceptions of Cable News Credibility. Mass Communication & Society, 16, 67–88.
- Sultan, F., Rohm, A.J. ve Gao, T.T. (2009). Factors Influencing Consumer Accep-tance of Mobile Marketing: A Two-Country Study of Youth Markets. Journal of Interactive Marketing, 23, 308–320.
- Şener, N.K. (2018a). Gazeteciliğin Geleceğini “Gelecek” Biliyor Mu? Doğruluk Kontrol Merkezlerinin Bilinirliğinin Üniversite Öğrencileri Üzerinde Araştırılması. 16th International Symposium Communication in the Millenium. s. 486-500.
- Şener, N. K. (2018b). “Doğruluk Kontrol Merkezi” ve” Yalan Haber” Kavramları-na İlişkin İçeriklerin Medyada Yansımasının Araştırılması. Akdeniz Iletisim. s.355-373.
- Taşkın, Ç. (2008). Pazarlama stratejilerinin oluşturulmasında marka değerinin etki-si ve bir uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Uludağ Üniversitesi.
- Turcotte, J., York, C., Irving, J., Scholl, R. M. ve Pingree, R. J. (2015). News Recommendations from Social Media Opinion Leaders: Effects on Media Trust and Information Seeking. Journal of Computer-Mediated Communication, 20(5), 520-535.
- Tutgun-Ünal A. ve Deniz, L. (2015). Development of the Social Media Addiction Scale. Online Academic Journal of Information Technology, 6(21), 51-70.
- Van Dijck, J. (2013). The culture of connectivity: A critical history of social media. Oxford: University Press.
- Weeks, B. ve Southwell, B. (2010). The Symbiosis of News Coverage and Aggre-gate Online Search Behavior: Obama, Rumors, and Presidential Politics. Mass Communication and Society, 13(4), 341–360.
- Yegen, C. (2018). Doğru Haber Alma Hakkı ve Sosyal Medya Dezenformasyonunu Doğruluk Payı ve Yalansavar ile Tartışmak. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 101-121.
| APA | Çömlekçi M, Başol O (2019). Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. , 55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| Chicago | Çömlekçi Mehmet Fatih,Başol Oğuz Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. (2019): 55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| MLA | Çömlekçi Mehmet Fatih,Başol Oğuz Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. , 2019, ss.55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| AMA | Çömlekçi M,Başol O Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. . 2019; 55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| Vancouver | Çömlekçi M,Başol O Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. . 2019; 55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| IEEE | Çömlekçi M,Başol O "Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme." , ss.55 - 77, 2019. 10.16878/gsuilet.518697 |
| ISNAD | Çömlekçi, Mehmet Fatih - Başol, Oğuz. "Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme". (2019), 55-77. https://doi.org/10.16878/gsuilet.518697 |
| APA | Çömlekçi M, Başol O (2019). Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. İleti-ş-im, 0(30), 55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| Chicago | Çömlekçi Mehmet Fatih,Başol Oğuz Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. İleti-ş-im 0, no.30 (2019): 55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| MLA | Çömlekçi Mehmet Fatih,Başol Oğuz Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. İleti-ş-im, vol.0, no.30, 2019, ss.55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| AMA | Çömlekçi M,Başol O Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. İleti-ş-im. 2019; 0(30): 55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| Vancouver | Çömlekçi M,Başol O Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. İleti-ş-im. 2019; 0(30): 55 - 77. 10.16878/gsuilet.518697 |
| IEEE | Çömlekçi M,Başol O "Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme." İleti-ş-im, 0, ss.55 - 77, 2019. 10.16878/gsuilet.518697 |
| ISNAD | Çömlekçi, Mehmet Fatih - Başol, Oğuz. "Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme". İleti-ş-im 30 (2019), 55-77. https://doi.org/10.16878/gsuilet.518697 |
