Yıl: 2019 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 548 - 562 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21492/inuhfd.625495 İndeks Tarihi: 01-02-2021

ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO)

Öz:
Türk hukukunun da üyesi olduğu Kıta Avrupası hukuk sisteminin temelini Roma hukuku oluşturmaktadır. Bu bakımdan bilhassa borçlar hukuku kurumlar ının incelenmesinde Roma hukuku kaynaklarının dikkate alınması gerekir. Şart kurumu bakı mından da aynı esas geçerlidir. Nitekim Türk ve Roma hukukunda şarta ilişkin hükümler arası nda büyük bir benzerlik vardır. Şart kurumu, tarafların yaptıkları hukukî işlemi çeşitli ihtimaller çerçevesinde şekillendirmesine imkân tanır. Bir olgunun şart olarak kabul edilebilmesi için belirli unsurları taşıması gerekir. Şartın gelece ğe ilişkin olması ve gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin objektif olarak şüpheli olması elzemdir. Her ne kadar öğretide iradî – tesadüfî – karma şart, olumlu – olumsuz ş art ve gerçekleşebilecek – gerçekleşemeyecek şart gibi farklı tasnifler yapılsa da esas olan geciktirici – bozucu şart ayrımıdır. Zira doğurdukları hüküm ve sonuçlar bakımından anılan iki şart türü arasında ciddi farklar mevcuttur. Geciktirici ş arta bağlı hukukî işlem, şartın gerçekleşmesi anına kadar askıda hükümsüzdür; ancak şartın gerçekleşmesiyle hüküm ve sonuçlarını doğurur. Bozucu şarta ba ğlı hukukî işlem ise kurulduğu andan itibaren hüküm ve sonuçlarını doğurur; ancak şart gerçekleşirse hukukî işlem kesin hükümsüz hâle gelir.
Anahtar Kelime:

CONDITION (CONDICIO) IN TURKISH LAW IN COMPARISON TO ROMAN LAW

Öz:
Roman law forms the basis of Continental European legal system of which Turkish law is also a member. In this respect, Roman law sources must be considered while examining the institutions of law of obligations. The same principle is also applied for institution of condition. In fact, there is a great similarity between the provisions on condition in Turkish and Roman law. The institution of condition allows the parties to shape their legal transactions within the framework of various possibilities. A provision must bear certain elements in order to be accepted as a condition. First of all, the condition must indicate a future event and such event must be objectively suspicious whether or not will realise. Although different classifications are made such as potestative – causal – mixed condition, positive – negative condition and realisable – unrealisable condition, in Turkish legal system the distinction as suspensive – resolutive condition is the basic one, since there are significant differences between suspensive and resolutive conditions in terms of their effects and consequences. Suspensive conditional legal transaction is provisional ineffective until the condition occurs, but becomes effective and bear legal consequences when the condition occurs. On the other hand, resolutive conditional legal transaction is effective upon the conclusion of the transaction and bears legal consequences; however, if the condition is fulfilled, the legal transaction becomes null and void.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AKİPEK, Şebnem: “Tamamlayıcı Olgunun Hukukî İşleme Etkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 44(1), 1995, s.269-291.
  • DI MARZO, Salvatore: Roma Hukuku, 2. Baskı, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul 1959 (Çeviren: UMUR, Ziya).
  • ERDOĞMUŞ, Belgin: Hukukta Latince Teknik Terimler Özlü Sözler, 2. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2008.
  • EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2018. GAIUS: Institutiones (Borçlar Kısmı), Doğan Kardeş Yayınları A.Ş. Basımevi, İstanbul 1953 (Çeviren: RADO, Türkân).
  • GAUCH, Peter/SCHLUEP, Walter/EMMENEGGER, Susan: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil ohne ausservertragliches Haftpflichtrecht, Band II, 10. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich/Basel/Genf 2014.
  • HAUSMANINGER, Herbert/SELB, Walter: Römisches Privatrecht, 9. Auflage, Böhlau Verlag, Wien/Köln/Weimar 2001.
  • HONSELL, Heinrich: “Lebendiges römisches Recht”, Gedächtnisschrift für Theo Mayer-Maly zum 80. Geburtstag, Wien 2011, s.225-235.
  • HONSELL, Heinrich: Römisches Recht, 8. Auflage, Springer Verlag, Berlin/Heidelberg 2015.
  • KARADENİZ ÇELEBİCAN, Özcan: Roma Hukuku, 17. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2014.
  • KASER, Max: Das römische Privatrecht, Erster Abschnitt, das altrömische, das vorklassische und klassische Recht, C.H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung, München 1955.
  • KASER, Max: Über Verbotsgesetze und verbotswidrige Geschäfte im römischen Recht, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1977.
  • KASER, Max/KNÜTEL, Rolf: Römisches Privatrecht, 20. Auflage, Verlag C.H. Beck, München 2014.
  • KOLLER, Alfred: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, Handbuch des allgemeinen Schuldrechts, 4. Auflage, Stämpfli Verlag, Bern 2017.
  • KOSCHAKER, Paul/AYİTER, Kudret: Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1983.
  • KRAMER, Ernst A./PROBST, Thomas: Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 2. Auflage, Helbing Lichtenbahn Verlag, Basel 2013.
  • MEINCKE, Jens Peter: Römisches Privatrecht Einführung, 2. Auflage, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden 2017.
  • MOKREJS, Caroline: “In der Schwebe, Zum Versuch der Kategorisierung der condicio iuris im klassischen römischen Recht”, Revue internationale des droits de l'antiquité, 3e Série, Tome LVII, 2010, s.315-330, http://local.droit.ulg.ac.be/sa/rida/file/2010/17.Mokrejs.pdf, (Erişim Tarihi: 28.10.2018)
  • MOUSOURAKIS, George: Fundamentals of Roman Private Law, Springer Verlag, Berlin/Heidelberg 2012.
  • OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt 2, 11. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
  • OKUR, Sinan: “Roma, Türk-İsviçre ve Avrupa Sözleşme Hukukunda Koşul (Şart) Kavramı ve Hukuki Sonuçları Üzerine Kar şılaştırmalı Bir İnceleme”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(1), 2019, s.31-101.
  • PULAŞLI, Hasan: Şarta Bağlı İşlemler ve Hukukî Sonuçları, Dayınlarlı Hukuk Yayınları Ltd. Şti., Ankara 1989.
  • SCHWENZER, Ingeborg: Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 7. Auflage, Stämpfli Verlag, Bern 2016.
  • SCHWIND, Fritz: Römisches Recht, I. Geschichte, Rechtsgang, System des Privatrechtes, Springer Verlag, Wien 1950.
  • SİRMEN, A. Lâle: Türk Özel Hukukunda Şart, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 1992.
  • SOHM, Rudolph: Institutionen, Geschichte und System des römischen Privatrechts, 13. Auflage, Verlag von Duncker & Humblot, Leipzig 1908.
  • SOMER, Pervin: 100 Soru – 100 Cevap Roma Borçlar Hukuku, 4. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016.
  • TAHİROĞLU, Bülent/ERDOĞMUŞ, Belgin: Roma Hukuku Dersleri, 8. Bası, Der Yayınları, İstanbul 2012.
  • UMUR, Ziya: Roma Hukuku Ders Notları, 3. Baskı, Beta Basım Yayın, İstanbul 1999.
  • ZIMMERMANN, Reinhard: The Law of Obligations, Roman Foundations of the Civilian Tradition, Juta & Co, Ltd., Cape Town 1990.
APA KASAK F (2019). ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). , 548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
Chicago KASAK FAHRI ERDEM ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). (2019): 548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
MLA KASAK FAHRI ERDEM ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). , 2019, ss.548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
AMA KASAK F ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). . 2019; 548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
Vancouver KASAK F ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). . 2019; 548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
IEEE KASAK F "ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO)." , ss.548 - 562, 2019. 10.21492/inuhfd.625495
ISNAD KASAK, FAHRI ERDEM. "ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO)". (2019), 548-562. https://doi.org/10.21492/inuhfd.625495
APA KASAK F (2019). ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10(2), 548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
Chicago KASAK FAHRI ERDEM ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10, no.2 (2019): 548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
MLA KASAK FAHRI ERDEM ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.10, no.2, 2019, ss.548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
AMA KASAK F ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2019; 10(2): 548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
Vancouver KASAK F ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO). İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2019; 10(2): 548 - 562. 10.21492/inuhfd.625495
IEEE KASAK F "ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO)." İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10, ss.548 - 562, 2019. 10.21492/inuhfd.625495
ISNAD KASAK, FAHRI ERDEM. "ROMA HUKUKUYLA KARŞILAŞTIRMALI OLARAK TÜRK HUKUKUNDA ŞART (KOŞUL, CONDICIO)". İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10/2 (2019), 548-562. https://doi.org/10.21492/inuhfd.625495