Yıl: 2019 Cilt: 18 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 391 - 417 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.20981/kaygi.612790 İndeks Tarihi: 03-02-2021

Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri

Öz:
Metafilozofik çalışmaların oldukça yoğun olduğu günümüz felsefesindeki en yeni ve heyecan vericiakımlardan birisi de Deneysel Felsefe akımıdır. Deneysel Felsefe, kendisi dışındaki geleneksel felsefîmetodolojiler olarak nitelediği metodolojilere şüphe ile yaklaşır. Bunların kullanmış oldukları kavramanalizleri ve refleksiyon gibi metodolojilerin, felsefî birer spekülasyon olduklarını savunarak, bunların olgudanbağımsız iç gözlem ve informal diyaloglardan oluştuğunu savunur. Temel amacını, filozof olmayan sıradaninsanların, felsefî tartışmalarda kullanılan kavramlarla olan ilgilerini araştırmak, onların bu kavramları ifadedekullandıkları felsefî yargılarını sistematik ve kontrollü bir şekilde incelemek olarak belirler. Ortak duyu ileuyumlu pozisyona sahip felsefî iddiaları test ederek delillerle desteklenmeyenleri reddeder. Deneysel Felsefe,toplumsal yargıların kontrollü ve sistematik bir tarzda incelenebilmesi için deneysel psikoloji başta olmaküzere istatistik gibi felsefe dışı bilişsel bilim çalışmalarını ve pozitif bilimin yöntemlerini ödünç alır. DeneyselFelsefenin deneysel sıfatını kullanmadaki haklı nedeni, hem pozitif bilim yöntemlerini felsefî alana dâhil etmegayreti hem de bunu yaparken interdisipliner bir özellik taşımasıdır. Deneysel Felsefenin kendine sorduğusorular şunlardır: Yargılarımız, felsefî problemlerin ele alınmasında güvenilir bir hareket noktası olarakalınabilir mi? Yargılarımızı meydana getiren bilişsel mekanizm türleri nelerdir? Bu mekanizm türleri, uygunfelsefî araçlar olarak alınabilir mi? Hangi tür yargıların doğru olarak alınıp alınamayacağını nereden bileceğiz?Birbiriyle çatışan yargılardan doğru olanını tespit etmemize yarayacak ölçütlerimiz nelerdir? Bu ve bunabenzer sorulara Deneysel Felsefe merkezli verilen cevaplar, bu makalenin konusunu oluşturur. Bu çalışmanınbir diğer amacı da, oldukça yeni olan bu felsefî metodolojiyi Türk okuruna kısmen de olsa tanıtmaktır
Anahtar Kelime:

The Epistemic Value of Experimental Philosophy’s Intuitional Analysis as A Methodological Approach in Philosophy

Öz:
One of the most recent and exciting current in metaphilosophic which has quite profound works is experimental philosophy. Experimental philosophy suspects to the methodologies which it named as traditional philosophical methodologies except itself. It asserts that the methodologies like concept analysis and reflection are just like a philosophical speculation. It also defends that they are away from facts but they are constituted by introspection and informal dialogues. The main goal of the experimental philosophy is to research both nonphilosopher ordinary people’s interest to the terms used in philosophical discussions and search their intuition and estimation in their expressions by using their terms in systematically and in a controlled way. It also has the aim of testing philosophic allegations which have common sense and suitable positions by refusing the ones which aren’t supported by evidences. Experimental philosophy utilizes from non-philosophic hard science methodologies and studies like experimental psychology and statistics to be able to examine the common estimation in a controlled and systematic way. The reason why experimental philosophy use the term “experimental” is the effort of implicating in the methodologies of hard science to the philosophy by being interdisciplinary while doing this. The questions that experimental philosophy asks itself are these: Are our intuitions reliable enough for approaching the philosophical problems? What are the sorts of cognitive mechanism which give birth to our intuitions? Are those kinds of mechanism suitable enough for philosophical means? How do we know that whether what kind of intuitions are correct or not? What are our criterions for determining the correct intuitions jarring with each other? Experimental philosophy based answers to those questions consist of article’s topic. Another aim of this study is to introduce new philosophical methodology to the Turkish readers.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ANSTEY, Peter R. ve Alberto VANZO (2016). “Early Modern Experimental Philosophy”. A Companion to Experimental Philosophy. Ed. Justin Sytsma-Wesley Buckwalter. 87-102.
  • FİSCHER, Eugen ve John COLLINS (2015). “Rationalism and Naturalism in The Age of Experimental Philosophy”. Experimental Philosophy, Rationalism, and Naturalism: Rethinking Philosophical Method. Ed. Eugen Fischer-John Collins. 3-33.
  • GASPARATOU, Renia (2010). “Experimental Appeals to Intuition”. CRÍTICA, Revista Hispanoamericana de Filosofía 42/124: 31–50.
  • GÜRSOY, Adnan (2015). İbn Sînâ’nın Sezgi Teorisi, ( Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Blimler Enstitüsü, Ankara.
  • HAKLI, Şaban (2007). “İbn Sînâ Epistemolojisinde Bir Bilgi Kaynağı Olarak Sezgi”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 6, sayı. 11: 35-52.
  • KANT, Immanuel (1993). Arı Usun Eleştirisi, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınları.
  • KARSLI, Ömür (2017). “Gazzali’de Sezginin Anlamı, Konumu Ve Sınırı Sorunu”. International Journal of Social Science 62: 497-509.
  • KNOBE, Joshua (2016). “Experimental Philosophy Is Cognitive Science”. A Companion to Experimental Philosophy. Ed. Justin Sytsma-Wesley Buckwalter:37-52, United Kingdom: John Wiley and Sons Ltd. Press.
  • KNOBE, Joshua ve Shaun NICHOLS (2008). “An Experimental Philosophy Manifesto”. Experimental Philosophy. Ed. Joshua Knobe-Shaun Nichols: 3-14, USA: Oxford University Press.
  • KORNBLITH, Hilary (2015). “Naturalistic Defenses of Intuition”. Experimental Philosophy, Rationalism, and Naturalism: Rethinking Philosophical Method. Ed. Eugen Fischer-John Collins. 151-168, New York: Routledge Press.
  • KURTAR, Senem (2011). “Sezginin Arı Formu ya da Formel Sezgi Olarak Kant’ta Zaman: Heidegger’i Marburg Okulu’ndan Ayıran Yitimsellik Paradoksu”. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 17 (Güz): 12-29.
  • MACHERY, Edouard (2016). “Experimental Philosophy of Science”. A Companion to Experimental Philosophy. Ed. Justin Sytsma-Wesley Buckwalter: 477- 490, United Kingdom: John Wiley ve Sons, Ltd. Press.
  • NADELHOFFER, Thomas ve Eddy NAHMIAS (2016). “The Past and Future of Experimental Philosophy”. Philosophical Explorations 10/2 (June): 123-149.
  • NICOLI, Serena Maria (2016). The Role of Intuitions in Philosophical Methodology, London: Palgrave Macmillan Publishers Ltd. Press.
  • ÖKTEM, Ülker (2000). “Descartes, Kant, Bergson ve Husserll’de Sezgi”, A.Ü. DTCF Dergisi, 40/1-2: 159-189.
  • PLAKIAS, Alexandra (2015). “Experimental Philosophy”, Erişim Tarihi: 25.02.2018, Oxford Handbooks Online (February): 1-20. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199935314.013.17.
  • PRINZ, Jesse J (2008). “Empirical Philosophy and Experimental Philosophy”. Experimental Philosophy. Ed. Joshua Knobe-Shaun Nichols. 189-208. USA: Oxford University Press.
  • RAWLS, John Bordley (1999). A Theory Of Justıce, Cambridge: Harvard University Press.
  • SOSA, Ernest (2008). “Experimental Philosophy and Philosophical Intuition” Experimental Philosophy. Ed. Joshua Knobe-Shaun Nichols: 231-240, USA: Oxford University Press.
  • STICH, Stephen ve Kevin P TOBIA (2016). “Experimental Philosophy and The Philosophical Tradition”. A Companion to Experimental Philosophy. Ed. Justin SytsmaWesley Buckwalter: 5-21, United Kingdom: John Wiley ve Sons, Ltd. Press.
  • SYTSMA, Justin (2017). “Two Origin Stories for Experimental Philosophy”. Teorema: International Journal of Philosophy Vol. 36/3: 23-43.
  • VURAL, Mehmet (2002). “Gazzâlî’nin Epistemolojisinde Sezgi ve İlham”. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırmalar Dergisi 9 (January): 179–186.
  • WEINBERG, Jonathan M.; NICHOLS, Shaun; STICH, Stephen P (2008). “Normativity and Epistemic Intuitions”. Experimental Philosophy. Ed. Joshua KnobeShaun Nichols:17-45. USA: Oxford University Press.
APA ÜNLÜSOY A (2019). Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. , 391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
Chicago ÜNLÜSOY ABDULHAN Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. (2019): 391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
MLA ÜNLÜSOY ABDULHAN Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. , 2019, ss.391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
AMA ÜNLÜSOY A Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. . 2019; 391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
Vancouver ÜNLÜSOY A Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. . 2019; 391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
IEEE ÜNLÜSOY A "Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri." , ss.391 - 417, 2019. 10.20981/kaygi.612790
ISNAD ÜNLÜSOY, ABDULHAN. "Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri". (2019), 391-417. https://doi.org/10.20981/kaygi.612790
APA ÜNLÜSOY A (2019). Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 18(2), 391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
Chicago ÜNLÜSOY ABDULHAN Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 18, no.2 (2019): 391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
MLA ÜNLÜSOY ABDULHAN Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, vol.18, no.2, 2019, ss.391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
AMA ÜNLÜSOY A Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi. 2019; 18(2): 391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
Vancouver ÜNLÜSOY A Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi. 2019; 18(2): 391 - 417. 10.20981/kaygi.612790
IEEE ÜNLÜSOY A "Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri." Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 18, ss.391 - 417, 2019. 10.20981/kaygi.612790
ISNAD ÜNLÜSOY, ABDULHAN. "Felsefedeki Metodolojik Bir Yaklaşım Olarak Deneysel Felsefe Akımının Yargı Analizlerinin Epistemik Değeri". Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 18/2 (2019), 391-417. https://doi.org/10.20981/kaygi.612790