19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ

Fatma AKIN (Hitit Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Çorum, Türkiye)
Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
2 0
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 32 Sayfa Aralığı: 59 - 70 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-05-2021

19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ

Öz:
Osmanlı taşra idaresinde 1842 yılında muhassıllık sisteminin kaldırılmasıyla eyalet-sancak-kaza şeklinde idarî bir düzenlemeye gidilmiştir. 1842 düzenlemesinde aşiretlerle ilgili bir hüküm bulunmamakla birlikte aşiretleri ilgilendiren tarafı, kazanın idari bir birim olarak kurulması ve müdürler tarafından idare edilmeye başlanmasıydı. Nitekim, bu tarihten sonra kaza teşkilatına ve kazaya atanan müdürlerin usullerine göre aşiretlere de kaza statüsü verilip idarelerine müdürler tayin edilerek “aşiret müdüriyeti” olarak da adlandırılabilecek bir yapının ortaya çıktığı görülmektedir. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren çıkarılan 1864 ve 1871 Vilayet Nizamnamelerinde de aşiretlerle ilgili hükümler bulunmamakla birlikte aşiret müdüriyeti, yüzyılın sonuna kadar tüm aşiretlere teşmil edilmeye devam etmiştir. Bu çalışmada aşiret müdürlerinin 1842’den başlayarak 19. yüzyılın ikinci yarısını kapsayan süreçtekiatamaları ve azledilmeleri, maaşları ve görevleri ile aşiret idaresindeki işlevleri ele alınmaktadır. Bunun yanı sıra önceki yüzyıllardaki aşiret idaresiyle olan benzerlikleri üzerinde de durulmaktadır.
Anahtar Kelime:

Tribal Administration in the Second Half of the 19th Century: The Directorate of Tribes

Öz:
The abolishment of the system of “Muhassıllık” in the rural administration of the Ottoman Empire in 1842, paved the way for new administrative regulations called the “eyalet-sancak-kaza” system. Although by then there were no specific tribal laws, in 1842, issues related to tribes were dealt by an administrative unit established at the kaza level, headed by a director. As a result, a structure called "tribal directorate" emerged after this date, granting a kaza status to tribes in accordance to the procedures of the district organization that were governed by directors assigned to the districts. In the 1864 and 1871 Provincial Regulations, there were no specific tribal provisions, however, the tribal directorate continued to be introduced to all tribes until the end of the century. This study examines the responsibilities, salaries, assignment and dismissal and functions of the officials of the Directorate of Tribes from 1842 throughout the second half of the 19th Century. Moreover, the work emphasizes the similarities of tribal administration in the previous centuries.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi Bab-ı Ali Evrak Odası Ayniyat Defterleri Ayniyat d. No: 386, 444, 421, 422, 418, 447, 425, 807, 1784.
  • Sadaret Mektubi Kalemi Umum Vilayet Belgeleri ( A.MKT.UM ).
  • A.MKT.UM, 445 / 9, 13 C 1277 ( 27 Aralık 1860).
  • A.MKT.UM, 72 / 30, 28 L 1267 ( 26 Ağustos 1851).
  • Sadaret Mektubi Kalemi Mühimme Odası Belgeleri ( A.MKT.MHM).
  • A.MKT.MHM, 97 /25, 19 M 1273 (19 Eylül 1856).
  • Sadaret Mektubi Kalemi Nezaret ve Devair Belgeleri ( A.MKT.NZD ).
  • A.MKT.NZD, 105 / 46, 22 Ra 1270 (23 Aralık 1853).
  • A.MKT.NZD, 180 / 50, 24 B 1272 (31 Mart 1856).
  • A.MKT.NZD, 245 /1, (ty.).
  • A.MKT.NZD, 14 / 90, 1 Za 1266 (8 Eylül 1850).
  • Şura-yı Devlet
  • ŞD, 1505 / 48, 25 M 1297 (8 Ocak 1880).
  • ŞD, 2114 / 8, 18 Ş 1286 (23 Kasım 1869).
  • ŞD, 2852 /112, 19 B 1285 (5 Kasım 1868).
  • ŞD, 1718 / 9, 26 Te 1308 (7 Kasım 1892).
  • ŞD, 2118 / 60, (9 Mayıs 1295).
  • ŞD, 1875 / 52, 5 B 1302 (20 Nisan 1885). İradeler İ.DH, 473 /31778, 29 Ca 1277(13 Aralık 1860).
  • İ.DH, 669 / 46612, 13 Ca 1290 (9 Temmuz 1873).
  • İ.DH, 796 / 64578, 24 Za 1296 (9 Kasım 1879).
  • İ.MVL, 474 / 21455, 7 S 1279 (4 Ağustos 1862).
  • İ.MVL, 239 / 8540, 2 N 1268 (20 Haziran 1852).
  • İ.MVL, 95 / 1991, 19 S 1263 (6 Şubat 1847).
  • İ.MVL, 11 / 178 (ty.).
  • Hatt-ı Hümayun HAT, 1423/58219 (ty.).
  • Akyıldız, A. (2015). Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme. İstanbul: İletişim.
  • Çadırcı, M. (1989). Türkiye’de Kaza Yönetimi (1840-1876). Belleten, LIII(206), ss. 237-247.
  • Çadırcı, M. (2013). Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı. Ankara: TTK.
  • Davison, R. (2005). Osmanlı İmparatorluğunda Reform 1856-1876. İstanbul: Agora.
  • Efe, A. (2002). Muhassıllık Teşkilatı (Basılmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Gündüz, T. (2010). Anadolu’da Türkmen Aşiretleri. İstanbul: Yeditepe.
  • Kılıç, S. (2005). 1864 Vilayet Nizamnamesinin Tuna Vilayetinde Uygulanması ve Mithat Paşa. Tarih Araştırmaları Dergisi, XXIV(37), ss. 101-102.
  • Köksal, Y. (2006). Coercion and Mediation: Centralization and Sedentarization of Tribes in the Ottoman Empire. Middle Eastern Studies, 42(3), 469-491.
  • Orhonlu, C. (1987). Osmanlı İmparatorluğu’nda Aşiretlerin İskânı. İstanbul: Eren. Ortaylı, İ. (2011). Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri. Ankara: TTK.
  • Önen, N ve Reyhan, C. (2011). Mülkten Ülkeye Türkiye’de Taşra İdaresinin Dönüşümü (1839-1929). İstanbul: İletişim.
  • Seyitdanlıoğlu, M. (1996a). Yerel Yönetim Metinleri III, Tuna Vilayeti Nizamnamesi. Çağdaş Yerel Yönetimler, 5(2), 67-81
  • Seyitdanlıoğlu, M. (1996b). Yerel Yönetim Metinleri VI 1871 Vilayet Nizamnamesi ve Getirdikleri. Çağdaş Yerel Yönetimler, 5(5), 2-4.
  • Sümer, F. (1949-1950). XVI. Asırda Anadolu, Suriye ve Irak’ta Yaşayan Türk Aşiretlerine Umumi Bir Bakış. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 11(1-4), 509-521.
  • Tural, E. ve Çapar, S. (2015). 1864 Vilayet Nizamnamesi. Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü.
APA Akın F (2020). 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. , 59 - 70.
Chicago Akın Fatma 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. (2020): 59 - 70.
MLA Akın Fatma 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. , 2020, ss.59 - 70.
AMA Akın F 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. . 2020; 59 - 70.
Vancouver Akın F 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. . 2020; 59 - 70.
IEEE Akın F "19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ." , ss.59 - 70, 2020.
ISNAD Akın, Fatma. "19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ". (2020), 59-70.
APA Akın F (2020). 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0(32), 59 - 70.
Chicago Akın Fatma 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.32 (2020): 59 - 70.
MLA Akın Fatma 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.32, 2020, ss.59 - 70.
AMA Akın F 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2020; 0(32): 59 - 70.
Vancouver Akın F 19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2020; 0(32): 59 - 70.
IEEE Akın F "19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ." Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.59 - 70, 2020.
ISNAD Akın, Fatma. "19. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA AŞİRET İDARESİ:AŞİRET MÜDÜRİYETİ". Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 32 (2020), 59-70.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 17:23

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları