Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları

Yıl: 2019 Cilt: 1 Sayı: 47 Sayfa Aralığı: 125 - 138 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-04-2021

Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları

Öz:
Milli Mücadele Dönemi’nde Enver Paşa ve arkadaşlarının faaliyetleri ve niyetleri hakkında Kazım Karabekir tarafından verilen bilgiler büyük önem taşımaktadır. Kazım Karabekir, daha önce İttihat ve Terakki Cemiyeti çatısı altında birlikte mücadele ettiği Enver Paşa’yı en iyi tanıyan isimlerin başında yer almaktadır. II. Meşrutiyet Dönemi öncesi Osmanlı Hürriyet Cemiyeti’nin Manastır şubesini bizzat Enver Paşa ile birlikte kurmuşlardır. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra, birlikte İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin İstanbul teşkilatının kurulmasında mühim rol oynamıştır. Enver Paşa yeni dönemde devlet görevlerinde hızla yükselmiş, Kazım Karabekir ise siyasetten mümkün mertebe uzak kalmıştır. Bu tarihten ikili arasındaki fikir ayrılıkları belirgin olarak ortaya çıkmaya başlamıştır. Dolayısıyla esaslı bir İttihatçı olan Kazım Karabekir’in, bir dönem yakın arkadaşı olan Enver Paşa hakkında yapmış olduğu değerlendirmeler büyük önem arz etmektedir.Kazım Karabekir Paşa, Milli Mücadele sırasında Mustafa Kemal Paşa tarafında yer almış, Birinci Dünya Savaşı’nın başlıca sorumlusu olmakla, Ankara Hükümeti’ni arkadan vurmakla ve hayalcilikle itham ettiği Enver Paşa ve arkadaşlarına karşı açıkça cephe almıştır. Karabekir, bu düşüncelerini ilk kez 5 Mayıs 1920’de TBMM Riyaseti’ne yazmış olduğu raporda gerekçeleriyle birlikte dile getirmiştir. Konuya ilişkin bir kısım belge, Karabekir’in İstiklal Harbimizde İttihat ve Terakki ve Enver Paşa ile İstiklal Harbimiz adlı eserlerinde yayınlanmıştır. Ancak Karabekir’in Enver Paşa hakkında Mustafa Kemal Paşa’ya gönderdiği ve oldukça katı bir üslupla kaleme aldığı bir kısım raporlar ise bugüne kadar yayınlanmamıştır. Karabekir’in Enver Paşa hakkında mümkün olan en sert tedbirlerin alınmasını isteyen söz konusu raporları oldukça dikkat çekicidir. Karabekir’in eski dava arkadaşı Enver Paşa hakkında bu denli nefret duyguları içerisinde olması tarihçiler açısından elbette açıklanmaya muhtaç bir konudur. Çalışmada söz konusu raporların içeriği ile birlikte Karabekir’in Enver Paşa’ya karşı izlemiş olduğu olumsuz tutumunun nedenleri üzerinde durulacaktır. Bu sayede konu akademik bir bakış açısıyla aydınlatılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelime:

In The Turkish National Struggle Period Kazım Karabekir Pasha’s Perspective and Intelligence Studies On Enver Pasha

Öz:
The information given by Kazım Karabekir about the activities and intentions of Enver Pasha and his friends during the Turkish National Struggle period is of great importance. Kazım Karabekir is one of the names who know Enver Pasha, who had previously been fighting under the umbrella of the Union and Progress Society. Before the second Constitutional Monarchy period, they founded the Monastery branch of the Ottoman Liberty Society together with Enver Pasha. After the proclamation of the second constitutional monarchy, it played an important role in the establishment of the Istanbul organization of the Union and Progress Society. However, After the proclamation of the Constitution, Enver Pasha quickly rose and Kazım Karabekir remained as far away from politics as possible. The differences between these dates and the pairs began to emerge. Therefore, the evaluations made by Kazım Karabekir, who is a fundamentalist Unionist, on Enver Pasha who is a close friend of the time is of great importance. Kazım Karabekir Pasha took part in Mustafa Kemal Pasha's side during the National Struggle, and was clearly responsible for the First World War, against the Enver Pasha and his friends, whom he accused of hitting the Ankara Government and his imagination. Karabekir first mentioned his thoughts in the report he wrote on 5 May 1920 to the Presidency of the Grand National Assembly (TBMM). Some of the documents related to the issue, Karabekir in İttihat and Terakki and Enver Pasha and İstiklal Harbimiz in his works were published. However, some of the reports that Karabekir sent to Mustafa Kemal Pasha about Enver Pasha and which he wrote in a very strict style have not been published so far. The reports of Karabekir asking Enver Pasha to take the hardest possible measures are noteworthy. The fact that such feelings of hatred about Karabekir's former friend Enver Pasha is so inevitable in terms of historians. In this study, the content of these reports and the reasons behind the negative attitude of Karabekir against Enver Pasha will be emphasized. In this way, the subject will be tried to be clarified with an academic perspective.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Cumhurbaşkanlığı Arşivi (Fihrist Numaraları metin içerisinde verilmiştir) A-III-7, D-18, A-7-a, D-19, A-III-A, D-19, , A-III-19-a, D-37.
  • Artuç, N., (2008). Cemal Paşa (Askeri ve Siyasi Hayatı), TTK Yay., Ankara.
  • Aydemir, Ş. S., (1992). Makedonya’dan Orta Asya’ya Enver Paşa, C.III, Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Bardakçı, M., (2015). Enver, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
  • Karabekir, K., (1993). İstiklal Harbimiz, (Yayına Haz. Faruk Özerengin), C. II, Emre Yay., İstanbul.
  • Karabekir, K., (2000a). İttihat ve Terakki Cemiyeti (1896-1909), (Yayına Haz. Faruk Özerengin), Emre Yay., İstanbul.
  • Karabekir, K., (2000b). Hayatım, (Yayına Haz. Faruk Özerengin), Emre Yay., İstanbul.
  • Karabekir, K., (2000c). Birinci Cihan Harbine Neden Girdik?, (Yayına Haz. Faruk Özerengin), C.I, Emre Yay., İstanbul.
  • Karabekir, K., (2000d). Birinci Cihan Harbini Nasıl İdare Ettik?, C.III, (Yayına Haz. Faruk Özerengin), C.I, Emre Yay., İstanbul.
  • Karabekir, K., (2001). İstiklâl Harbimizde İttihat ve Terakki ve Enver Paşa, ( Yayına Haz. Orhan Hülagü), C.I ve II, Emre Yay., İstanbul.
  • Küçük, C., (2002). “Kazım Karabekir”, mad., Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 25, İstanbul, s. 150-153.
  • Taşkıran, C., (1999). Milli Mücadele’de Kazım Karabekir Paşa, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 1999.
APA ARTUÇ N (2019). Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. , 125 - 138.
Chicago ARTUÇ Nevzat Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. (2019): 125 - 138.
MLA ARTUÇ Nevzat Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. , 2019, ss.125 - 138.
AMA ARTUÇ N Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. . 2019; 125 - 138.
Vancouver ARTUÇ N Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. . 2019; 125 - 138.
IEEE ARTUÇ N "Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları." , ss.125 - 138, 2019.
ISNAD ARTUÇ, Nevzat. "Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları". (2019), 125-138.
APA ARTUÇ N (2019). Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(47), 125 - 138.
Chicago ARTUÇ Nevzat Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 1, no.47 (2019): 125 - 138.
MLA ARTUÇ Nevzat Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.1, no.47, 2019, ss.125 - 138.
AMA ARTUÇ N Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 1(47): 125 - 138.
Vancouver ARTUÇ N Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 1(47): 125 - 138.
IEEE ARTUÇ N "Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları." Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, ss.125 - 138, 2019.
ISNAD ARTUÇ, Nevzat. "Milli Mücadele Döneminde Kazım Karabekir Paşa’nın Enver Paşa Hakkındaki Düşünceleri ve İstihbarat Çalışmaları". Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 1/47 (2019), 125-138.