Yıl: 2020 Cilt: 39 Sayı: 67 Sayfa Aralığı: 349 - 372 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 01-05-2021

II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ

Öz:
Osmanlı taşrasında yaygınlaştırılan belediye dairelerinin en hızlı gelişim dönemi II. Abdülhamid saltanatına denk gelmektedir. Daha çok liman ve ticaret kentlerinde görünür olan bu kurum, yol yapımı, temizlik, sağlık, alışveriş denetimi ve daha birçok alanda hizmet vermiştir. 19. yüzyılda giderek büyüyen Mersin, belediyecilik faaliyetlerine etkili bir şekilde ihtiyaç duyulan yerler arasındaydı. Zira kent ana ticari merkezlerden biriydi. Bu ise hem yerli halkın hem de yabancıların buradaki ihtiyaçlarının düzenli bir şekilde karşılanmasını gerektirmekteydi. Bu ihtiyaçların başını ise şehir planlaması ve sıhhi işler almaktaydı. Fakat dönemin mali buhranları, her tarafta olduğu gibi Mersin’de de birçok ihtiyacın karşılanmasında büyük zorlukların yaşanmasına sebep olmuştur.Bu çalışmada 19. yüzyıl boyunca idari taksimatı sürekli değişen Mersin ve çevresindeki beledi hizmetlerin türü ve bu hizmetlerin ne derece yerine getirebildiği tetkik edilmiştir. Bu vesileyle Osmanlı modern belediyeciliğinin Mersin temsiliyetiincelenmiştir. Çalışmada Osmanlı arşiv vesikaları başta olmak üzere dönemin salnameleri ve çeşitli kaynaklarından istifade edilmiştir. Böylece benzer çalışmalarla karşılaştırma imkânı sağlandığında Mersin’in diğer taşra bölgeleriyle olan benzerlik ve farklılıkları da ortaya çıkarılmış olunacaktır.
Anahtar Kelime:

MUNICIPAL WORK WITHIN MERSİN IN THE PERIOD OF ABDULHAMID II

Öz:
The rapid development of municipalities was in the period of Abdulhamid II. Themunicipalities focused on the services in road construction, cleaning, health, controlof trade and many other areas. Mersin was one of the places which needed municipality work 19th century.Because it was one of the trade centers of that period. This was causing the need tomeet the needs of the local people and the foreigners regularly. One of these needswere city planning and health issues. However, financial problems in that periodcaused the difficulties in meeting the demands in Mersin, similar to the other cities. In this study, the focus will be on investigating the municipal work in Mersin andaround, whose administrators constantly changed in 19th century. As a result, modernOttoman municipal work will be analyzed through the sample of Mersin. This studywill be on Ottoman archive documents and many other documents of that period. Asa result, it will be possible to compare with other studies on that period, which willhelp to compare Mersin with the other rural areas in terms of their similarities anddifferences.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO): 71/5290
  • Dahiliye Nezareti Mektubi Kalemi (DH.MKT): 97/41, 186/29, 208/44, 305/17, 387/11, 504/57, 670/44, 994/13, 1055/36, 1181/7, 1447/28, 1699/43, 1806/14, 1944/50, 1974/96, 2099/64, 2268/66, 2323/82, 2583/138
  • Dahiliye Nezareti İdare Evrakı (DH.İD): 161/49
  • Haritalar (HRT): 2530
  • İrade Dahiliye (İ.DH): 985/77792
  • İrade Taltifat (İ.TAL): 18/53, 367/71.
  • Şura-yı Devlet (ŞD): 1179/4, 2137/29, 2405/40.
  • Haleb Vilayet Salnamesi: 1869.
  • Adana Vilayet Salnameleri: 1872, 1873,1876,1877,1879, 1880, 1881, 1891, 1892, 1894, 1900, 1902.
  • Tarsus Gazetesi, Numara: 48-133.
  • Ahmed Şerif, Anadolu’da Tanin, 1. Cilt, Hazırlayan: Mehmed Çetin Börekçi, TTK Yayınları, Ankara, 1999.
  • Akgündüz, A., Osmanlı Devleti’nde Belediye Teşkilatı ve Kanunları, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul, 2005.
  • Akyıldız, A., “Şehremini”, TDV İA, Cilt: 38, 2010, s. 459-461.
  • Avcı, Y., Değişim Sürecinde Bir Osmanlı Kenti: Kudüs (1890-1914), Phoenix Yayınları, Ankara, 2004.
  • Avcı, Y., Bir Osmanlı Anadolu Kentinde Tanzimat Reformları ve Kentsel Dönüşüm: Denizli (1839-1908), Yeditepe Yayınları, İsanbul, 2010.
  • Aydın, E., “19. Yüzyılda Osmanlı Sağlık Teşkilatlanması”, OTAM, Sayı: 15, 2004, s. 185-207.
  • Bozkurt, N., "İbrahim Hakkı (Paşa)'nın 1877 Tarihli Dersa'âdet Belediye Kanunu’na Dair Lâyihası", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 18, 2007.
  • Çabuk, M., 1875-1925 Yılları Arasında Adana, Antakya, Antep, Maraş ve Mersin Bölgelerinde Misyonerlik Faaliyetleri ve Ermeni Olayları, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, Kahramanmaraş, 2013.
  • Çabuk, M., “Amerikan Board Arşivine Göre Misyonerlerin Adana, Antep ve Maraş’ta Müslüman Halka Yönelik Faaliyetleri”, History Studies: International Journal of History, 10/10, 2018, s. 47-56.
  • Çadırcı, M., Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK Yayınları, Ankara, 1997.
  • Demirkol, K., “Adana ve Kolera (1890-1895)”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 56, 2018, s. 141-156.
  • Feyzioğlu, H.S.; Kılıç, S., “Tanzimat Arifesinde Kadılık-Naiplik Kurumu”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt:24, Sayı: 38, 2005, s. 31-53.
  • Feyzioğlu, H.S., Tanzimat Döneminde Kadılık Kurumu ve Şer’i Mahkemelerde Düzenlemeler, Kitabevi, 2010.
  • Karsandık, Ö., “19. Yüzyılın Sonlarında Yasadışı Ermeni Örgütlerinin Bir Geçiş̧ Noktası Olarak Mersin Limanı”, Tarih İçinde Mersin Kolokyum II, Mersin Üniversitesi Yayınları, Mersin, 2005, s. 110-120.
  • Karsandık, Ö., Çağdaşlaşma Sürecinde Adana (1839-1876), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 2012.
  • Koç, B., “Midhat Paşa’nın Niş ve Tuna Vilayetlerindeki Yenilikçi Valiliği”, Kebikeç, Sayı: 18, 2004, s. 407-415.
  • Koç, B., “Tuna Vilayeti Göçmenleri ve Midhat Paşa”, Kafkasya Çalışmaları-Sosyal Bilimler Dergisi, Vol:2, No:4, 2017, s. 55-69.
  • Küçükuğurlu, M., Erzurum Belediye Tarihi I, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Oktay, T., “Belediye Kurumunun Tarihsel Gelişimi”, Türkiye’de Yerel Yönetimler, Yayına Hazırlayanlar: Recep Bozlağan, Yüksel Demirkaya, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2008, s. 119-156.
  • Ortaylı, İ., Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), TTK Yayınları, Ankara, 2011.
  • Ortaylı, İ., “Belediye”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 5, 1992, s. 398-402.
  • Osman Nuri Ergin, Mecelle-i Umûr-ı Belediyye, Yayına Yönetmeni: Cengiz Özdemir, Cilt:1-4, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 1995.
  • Önen, N.; Reyhan, C., Mülkten Ülkeye Türkiye’de Taşra İdaresinin Dönüşü (1839- 1929), İletişim Yayınları, İstanbul, 2011.
  • Poş, A., “Osmanlı Döneminde Tarsus (1516-1923)”, Ç.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5/1, 2005, s. 243-278.
  • Seyitdanlıoğlu, M., Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu: Yerel Yönetim Metinleri, Türkiye İşbankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2010.
  • Tuncel, M., “Mersin”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 29, Ankara, 2004, s. 212-215.
  • Ulutaş, S., “Kapitalistleşme Sürecinde Çukurova Bölgesinde Yaşanan Ticari Merkez Kaymalar (19. Yy)”, History Studies: International Journal of History, 4/2, 2012, s. 343-360.
  • Ulutaş, S.; Arslan, O., “Yarım Kalmış Bir Modernleşme Projesi: Mersin Tramvay Hattı”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXXIII/1, 2018, s. 235-260.
  • Uğuz, S., “Mersin Limanında Ticaret”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13/33, 2016, s. 334-363.
  • Ünlü, T.S.; Göksu, E., “19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Doğu Akdeniz Liman Kentlerinde Kentsel Mekân: Patras, Volos ve Mersin Üzerinden Bir İnceleme”, Meltem İzmir Akdeniz Akademisi Dergisi, No: 2, 2017, s. 24-49.
  • Ünal, N., İki Osmanlı Liman Kenti İzmir ve Selanik, İmge Kitabevi, Ankara, 2015.
  • Yediyıldız, B., “Vakıf”, TDV İA, Cilt:42, TDV Yayınları, İstanbul, 2012, s. 479-486.
APA BİNGÜL Ş (2020). II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. , 349 - 372.
Chicago BİNGÜL Şeyhmus II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. (2020): 349 - 372.
MLA BİNGÜL Şeyhmus II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. , 2020, ss.349 - 372.
AMA BİNGÜL Ş II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. . 2020; 349 - 372.
Vancouver BİNGÜL Ş II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. . 2020; 349 - 372.
IEEE BİNGÜL Ş "II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ." , ss.349 - 372, 2020.
ISNAD BİNGÜL, Şeyhmus. "II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ". (2020), 349-372.
APA BİNGÜL Ş (2020). II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. Tarih Araştırmaları Dergisi, 39(67), 349 - 372.
Chicago BİNGÜL Şeyhmus II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. Tarih Araştırmaları Dergisi 39, no.67 (2020): 349 - 372.
MLA BİNGÜL Şeyhmus II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. Tarih Araştırmaları Dergisi, vol.39, no.67, 2020, ss.349 - 372.
AMA BİNGÜL Ş II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. Tarih Araştırmaları Dergisi. 2020; 39(67): 349 - 372.
Vancouver BİNGÜL Ş II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ. Tarih Araştırmaları Dergisi. 2020; 39(67): 349 - 372.
IEEE BİNGÜL Ş "II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ." Tarih Araştırmaları Dergisi, 39, ss.349 - 372, 2020.
ISNAD BİNGÜL, Şeyhmus. "II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE MERSİN’DEBELEDİYECİLİK FAALİYETLERİ". Tarih Araştırmaları Dergisi 39/67 (2020), 349-372.