Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 85 Sayfa Aralığı: 483 - 498 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 01-05-2021

MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?

Öz:
Medine Vesikası İslam dünyasında birlikte yaşama kültürüne ve gayrimüslimlerleolan ilişkilere temel oluşturan önemli bir sözleşme hüviyetindedir. Medine Vesikası birdevlet çatısı altında yaşayan gayrimüslimlerin ve onların haklarının nasıl belirleneceğive onlara karşı Müslümanların nasıl bir tavır takınmaları gerektiğini belirten ve bizzatHz. Peygamber önderliğinde gerçekleştirilen önemli bir antlaşmadır. Günümüzde bileazınlıkların belirlenmesi ve onlara verilmesi gereken haklar noktasında ciddi problemlerve tartışmalar vardır. İslam’ın azınlıkları belirleme şekli ve onlara tanınacak haklar konusunda muhtelif fikirler olsa da Peygamber’in bizzat ortaya koyduğu bir sünnetin olmasıbu bağlamda tartışmaları az da olsa minimize edebilmektedir. Ancak tartışmaların merkezinde “öteki”lere tanınan hakkın bir geçiciliği ve kendinden ödün vermeyi ifade edentahammül çerçevesinde mi yoksa karşı tarafa saygı içerisinde onu normal gören hoşgörüçerçevesinde mi değerlendirileceği yatmaktadır. İçinde yaşadığımız dünyada azınlıklarüzerinden yapılan tartışmaların ve onlara tanınacak hakların da bu çerçevede tartışıldığısöylenebilir. Bu türden tartışmalara İslam dininin geleneklerinde aranan alternatiflerinbirisinin Medine Vesikası olduğu söylenebilir. Bu tartışmalara dini alanın seküler alanaolan katkısı olarak bakılabilir. Bu çalışmada birlikte yaşama kültürü bağlamında MedineVesikasının gayrimüslimlere tanıdığı haklarının tahammül mü yoksa hoşgörü çerçevesinde mi değerlendirilebileceği tartışılmıştır. Çalışmanın sonucunda İslam dünyasınınbirlikte yaşama tecrübesi Medine Vesikası üzerinden değerlendirilmiş ve günümüze dairbazı tartışmalara katkı sunulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Madinah Document: Is it Tahammül or Hoşgörü to the “Other”?

Öz:
Madinah document is an important contract that forms the basis of the relations with the first and non-Muslims in the name of the culture of living together in the Islamic World. Madinah Document stated how to determine the rights of non-Muslims living under a state and their rights and how Muslims should take a stance against them. It is a draft accepted by the Prophet. Even today, there are serious problems and controversies about the rights that minorities should be determined and given. Although the way Islam determines minorities and the rights to be granted to them are various ideas, the fact that the prophet has a tradition can minimize the debate in this context. However, at the center of the discussion is the question of whether the right granted to the “others” will be evaluated within the framework of a temporary and self-sacrifice framework, or a tolerance that regards it as normal in respect of the other part. In this study, it is discussed whether the rights given to the non-Muslims in the context of coexistence can be evalueted within the framework of “tahammül” or tolerance. As a result of the study, the experience of the Islamic World living together has been evaluated through Madinah Document and it has been tried to contribute to some discussion about today.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktay, Y., Kızılkaya, A., Osmanoğlu, E., Dilek, K. ve Yurdakul, S. (2010). Türkiye’de ortak bir kimlik olarak ötekilik. Ankara: Eğitim-Bir-Sen.
  • Allahdad, A. (2019). Medine vesikası ve Türkiye’de vesikanın ekseninde yapılan tartışmalar. 8. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Kitabı IV, 117-134.
  • Anık, M. (2012). Kimlik ve çokkültürcülük sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap Yayınları.
  • Bardakoğlu, A. (1998). Hak, TDV İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV İslam Araştırma Merkezi, XV.
  • Bereketî, M. (2003). et-Ta’rifâtu’l-Fıkhıyye. Dâru’l-Kutubi’l- İlmiyye.
  • Bingöl, A. (2018). Kur’an’a göre ötekiler. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (3) 319–332.
  • Buğda, S. (2019). İslam hukuk düşüncesinde tahammül ve hoşgörü bağlamında zimmîlerin dinî yaşam hakları. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı Sempozyum kitabı, Muş, 403-415.
  • Bulaç, A. (1990). Din ve modernizm. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Bulaç, A. (1991). İslam niçin bir teokrasi değildir. Kitap Dergisi, 58-60, Aralık-OcakŞubat.
  • Bulaç, A. (1992). Medine vesikası hakkında genel bilgiler. Birikim Dergisi, 37, 102-111.
  • Bûti, M. S. (1992). Fıkhu’s Siyre (Çev. A. Nar ve O. Aktepe). İstanbul: Gonca Yayınevi. (Eserin orijinali 1968’te yayımlandı).
  • Canatan, K. (2017). Müslüman Dünyada Toplumsal Değişme-Medenileşme-Modernleşme-Mondializasyon, İstanbul: Mana Yayınları.
  • Demirci, A. (2012). Medine Vesikası: oluşum süreci ve zimmet antlaşmalarına etkisi. İstem, 19, 253-271.
  • Doytcheva, M. (2009). Çokkültürlülük (Çev. T. A. Onmuş). İstanbul: İletişim Yayınları. (Eserin orijinali 2005’te yayımlandı).
  • Erincik, S. (2011). Michael Sandel’in yükümüz ben eleştirileri ve deontolojik liberal adaletin sınırları. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (10), 171-191.
  • Gray, J. (2000). Liberalizmin iki yüzü (Çev. K. Değirmenci). Ankara: Dost Kitabevi. (Eserin orijinali 2000’de yayımlandı).
  • Gutmann, A. (2010). Giriş. Çokkültürcülük Tanınma Politikası. İstanbul: YKY yayınları.
  • Güneş, A. (2005). Toplumsal bir zorunluluk: bir arada yaşamak. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10 (2), 89-103.
  • Hamidullah, M. (1991). İslam peygamberi (Çev. S. Tuğ). İstanbul: İrfan Yayıncılık. (Eserin orijinali 1959’da yayımlandı).
  • Hazır, M. (2012). Çokkültürlülük teorisine çağdaş katkılar ve bireysel haklar-grup hakları ekseninde çokkültürlülüğü tartışmak. Akademik İncemeler Dergisi, 7, 1-28.
  • Karaman, H. (2011). Tahammül mü hoş görmek mi?.Web: https://www.yenisafak.com/ yazarlar/hayrettinkaraman/tahammul-mu-ho-gormek-mi-28484, adresinden 10 Ekim 2020 tarihinde alınmıştır.
  • Kocadağ, N. (2007). Hz. peygamber döneminde İslam ve diğerleri-Medine Vesikasının sosyolojik analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Köker, L. (2010). Türkçe baskıya önsöz: Charles Taylor: kimlik/farklılık sorununa sahici demokratik çözüm arayışı. Çokkültürcülük Tanınma Politikası. İstanbul: YKY yayınları.
  • Köse, A. (2014). Sekülerleşme teorileri bağlamında Türkiye’de din ve modernleşme. A. Köse (Editörler), Kutsalın Dönüşü. İstanbul: Timaş Yayınları, s. 171-181’deki makale.
  • Kymlicka, W. (1998). Çokkültürlü yurttaşlık-azınlık hakların liberal teorisi (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Eserin orijinali 1995’te yayımlandı).
  • Modood, T. (2014). Çokkültürcülük bir yurttaşlık tasarımı (Çev. İ. Yılmaz). İstanbul: Phoenix Yayınları. (Eserin orijinali 2007’de yayımlandı).
  • Özdemir, Ç. (Ed.) (2005). Çokkültürlülük ve Türkiyelilik. Ankara: Tek Ağaç Yayınları.
  • Özkan, M. (2016). Medine vesikası, TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV İslam Araştırma Merkezi, 2 Temmuz 2020 tarihinde alınmıştır.
  • Parekh, B. (2002). Çokkültürlülüğü yeniden düşünmek kültürel çeşitlilik ve siyasi teori (Çev. B. Tarıseven). Ankara: Phoenix Yayınları. (Eserin orijinali 2000’de yayımlandı).
  • Parlak, İ. (2015). Kimliğin inşası, ötekinin icadı ve şeytanlaştırma. Ötekinin var olma sancısı Türk politik kültüründe şeytanlaştırma eğilimleri. Bursa: Dora Yayıncılık.
  • Rousseau, J. J. (2006). Toplum sözleşmesi (Çev. V. Günyol). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. (Eserin orijinali 1762’de yayımlandı).
  • Sambur, B. (2014). Medine Vesikasının özgürlük ve çoğulculuk açısından tahlili. Liberal Düşünce Dergisi, 181, 179-186.
  • Sezen, S. (2006). Dinler arası diyalog ihaneti. (1. Basım). İstanbul: Kelam Yayınevi.
  • Soykan, T. T. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nda gayrimüslimler. İstanbul: Ütopya Kitabevi Yayınları.
  • Söylemez, M. M. (2010). İlk dönem İslam toplumunda gayrimüslimlerin yeri: haklar ve hoşgörü. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 99-124.
  • Şan, M. K. (2006). Küreselleşme çağında farklılık ve çokkültürlülük siyaseti. Avrupa Günlüğü EUROAGENDA 8, 299-335.
  • Taşdelen, M. (2005). Türkiye’de dil farklılığı dışında etnik azınlık yoktur. Çokkültürlülük ve Türkiyelilik. M. Çağatay Özdemir (Editörler). Ankara: Tek Ağaç Yayınları, s. 157-167’deki makale.
  • Taylor, C. (2010). Tanınma politikası (Çev. Y. Salman). Çokkültürcülük ve tanınma politikası,Amy Gutman (Editörler). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 46-94’deki makale. (Eserin orijinali 1994’te yayımlandı).
APA CEYLAN Y (2021). MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. , 483 - 498.
Chicago CEYLAN YILMAZ MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. (2021): 483 - 498.
MLA CEYLAN YILMAZ MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. , 2021, ss.483 - 498.
AMA CEYLAN Y MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. . 2021; 483 - 498.
Vancouver CEYLAN Y MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. . 2021; 483 - 498.
IEEE CEYLAN Y "MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?." , ss.483 - 498, 2021.
ISNAD CEYLAN, YILMAZ. "MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?". (2021), 483-498.
APA CEYLAN Y (2021). MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0(85), 483 - 498.
Chicago CEYLAN YILMAZ MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. EKEV AKADEMİ DERGİSİ 0, no.85 (2021): 483 - 498.
MLA CEYLAN YILMAZ MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, vol.0, no.85, 2021, ss.483 - 498.
AMA CEYLAN Y MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2021; 0(85): 483 - 498.
Vancouver CEYLAN Y MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2021; 0(85): 483 - 498.
IEEE CEYLAN Y "MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?." EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0, ss.483 - 498, 2021.
ISNAD CEYLAN, YILMAZ. "MEDİNE VESİKASI: “ÖTEKİ”NE TAHAMMÜL MÜ HOŞGÖRÜ MÜ?". EKEV AKADEMİ DERGİSİ 85 (2021), 483-498.